Chi cục trưởng Nguyễn Văn Ngành hoài niệm: “Với chiều dài khoảng 120 cây số tính từ bến phà Xuân Sơn (thị trấn Phong Nha) đến ngã ba Lùm Bùm, huyện Bua-la-pha, tỉnh Khăm Muộn (Lào), trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước, đường 20 được biết đến với những tọa độ lửa: Ngầm Trạ Ang, dốc Ba Thang, cua chữ A, ngầm Ta Lê, đèo Pu-La-Nhích... Đất nước hòa bình, đường 20 tiếp tục sứ mệnh của mình là tuyến giao thông huyết mạch nối liền hai xã Tân Trạch, Thượng Trạch với miền xuôi, giúp đồng bào dân tộc thiểu số các bản biên giới hai nước Việt-Lào giao thương qua lại làm ăn, trao đổi hàng hóa, thăm thân”.

 

Trước năm 2000, mặc dù đường 20 ngày càng khai thông để đáp ứng hoạt động thương mại biên giới, tạo thuận lợi cho cư dân biên giới trao đổi hàng hóa, thăm thân, góp phần thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, đối ngoại nhân dân nhưng tại khu vực biên giới vẫn chưa có cửa khẩu, chưa có lực lượng hải quan thường trực. Được sự nhất trí của hai chính phủ Việt Nam, Lào, hai tỉnh Quảng Bình, Khăm Muộn sớm xúc tiến thành lập cửa khẩu phụ Cà Roòng-Noọng Ma.

 

Ngày 18/4/2003, lễ khai trương cửa khẩu Cà Roòng-Noọng Ma được tổ chức tại Km44 trên đường 20 với sự chứng kiến của các cơ quan hữu quan hai nước Việt Nam, Lào và hai tỉnh Quảng Bình, Khăm Muộn. Ngày 1/9/2003, Bộ trưởng Bộ Tài chính ký Quyết định số 136/QĐ-BTC thành lập Chi cục HQCK Cà Roòng, trực thuộc Cục Hải quan Quảng Bình, trụ sở chi cục đóng tại Km61 đường 20. 

“Thời gian đầu mới thành lập và đi vào hoạt động, Chi cục HQCK Cà Roòng gặp rất nhiều khó khăn, gian khổ, quân số chỉ có 5 người. Đường 20 sau chiến tranh bị xuống cấp trầm trọng, thường xuyên ách tắc dài ngày về mùa mưa. Nơi trụ sở đứng chân không điện, không phương tiện thông tin liên lạc, hoạt động nghiệp vụ thực hiện bằng phương thức thủ công... Tuy nhiên, với quyết tâm cao của những cán bộ hải quan tiên phong, cơ cấu tổ chức, nhân sự, cơ sở vật chất dần dần ổn định, nền nếp để hoàn thành nhiệm vụ cấp trên giao phó là quản lý nhà nước về hải quan đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu, quá cảnh; phương tiện vận tải xuất, nhập cảnh, quá cảnh; thực hiện pháp luật về thuế và thu khác đối với hàng hóa xuất, nhập cảnh; đấu tranh phòng chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới”, Chi cục trưởng Nguyễn Văn Ngành chia sẻ.

 

 

Sau khi tuyến đường 20 được nâng cấp, hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) qua cửa khẩu Cà Roòng trở nên sôi động hơn. Từ tháng 8/2013-tháng 4/2016 đã có trên 1.000 phương tiện qua lại biên giới; gần 10.000m3 gỗ nguyên liệu các loại nhập khẩu.

 

Mặc dù bị ảnh hưởng vì Chính phủ Lào có quyết định kiểm soát nghiêm ngặt mặt hàng gỗ Lào xuất khẩu sang Việt Nam và do đại dịch Covid-19 nhưng giai đoạn từ cuối năm 2019 đến nay, Chi cục HQCK Cà Roòng vẫn nỗ lực cố gắng, làm thủ tục XNK trên 2.500 tấn quặng Barite; 20 tấn bao bì Jumbo phục vụ đóng gói quặng; kim ngạch XNK đạt 195.000 USD.

 

Trong 19 năm hoạt động, Chi cục HQCK Cà Roòng làm thủ tục XNK cho 352 lô hàng với trọng lượng 17,8 nghìn tấn. Các mặt hàng chủ yếu là gỗ các loại, quặng Barite; nhà xưởng, máy móc, bao bì phục vụ sản xuất, đóng gói quặng Barite xuất khẩu; kim ngạch XNK đạt hơn 17 triệu USD; tổng thu ngân sách nhà nước 33,1 tỷ đồng.

 

Ngoài nhiệm vụ chính trị được giao, Chi cục HQCK Cà Roòng cùng với Đồn Biên phòng Cà Roòng trở thành những lực lượng hạt nhân bảo đảm vững chắc chủ quyền an ninh biên giới; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, thực hiện công tác đối ngoại nhân dân, vận động đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Thượng Trạch và một số bản làng dọc biên giới phía nước bạn định canh định cư, xây dựng cuộc sống mới.

 

Trung tá Nguyễn Chí Thanh, Chính trị viên Đồn Biên phòng Cà Roòng chia sẻ: “Hai đơn vị đóng quân gần nhau, như cha ông ta xưa tâm niệm “tối lửa tắt đèn có nhau”. Bên ni cần, bên tê có mặt và ngược lại bên tê cần, bên ni có mặt. Đồn Biên phòng Cà Roòng thường xuyên phối hợp với Chi cục HQCK Cà Roòng tổ chức các đợt tuần tra kiểm soát trong khu vực cửa khẩu nhằm phòng ngừa, ngăn chặn các hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, ma túy qua biên giới, không để xảy ra các hành vi vi phạm pháp luật trên địa bàn. Hàng năm, giữa hai đơn vị đều xây dựng kế hoạch phối hợp hoạt động, bảo đảm an ninh biên giới, kiểm soát hoạt động XNK, xuất nhập cảnh và đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại cùng các hành vi vi phạm pháp luật khác”.

 

Giữa đất trời biên giới phía Tây Quảng Bình, đúng dịp Chi cục HQCK Cà Roòng kỷ niệm sinh nhật tuổi 19 của mình, tôi được chứng kiến Ban Chỉ huy Đồn Biên phòng Cà Roòng thân ái trao từng bó hoa tươi thắm, những món quà nghĩa tình chúc mừng trong một buổi lễ nhỏ ấm tình đồng đội.