Thú vui chơi cây cảnh đã có từ lâu đời, người yêu màu xanh thiên nhiên muốn tạo dựng, mô phỏng lại các dáng thế của cây ngoài thiên nhiên đưa vào không gian sống tạo sinh khí và thư giãn tinh thần. Quá trình chăm sóc và tạo tác cây cảnh cũng rèn luyện nhiều đức tính quý như nhẫn nại, bền bỉ bởi để có một cành, tán như ý muốn có khi mất rất nhiều năm.

 

Nhiều cây có tuổi đời lên đến hàng trăm năm, được truyền từ đời này sang đời khác như một bảo vật. Từ một "món ăn" tinh thần tao nhã, cây cảnh dần trở thành loại hình nghệ thuật phát triển rộng khắp trên toàn thế giới, các phong cách và hình thức từ các nơi du nhập, giao lưu và tiếp biến để trở thành một ngành nghề phát triển kinh tế thu nhập quan trọng trong đời sống hôm nay.

 

Ngoài những nhà vườn hay cơ sở ươm trồng, cung cấp hoa, cây cảnh chuyên nghiệp phải có kế hoạch đầu tư, sản xuất dài hơi trong cả năm, nhiều năm phục vụ bốn mùa thì với những người yêu, chơi cây cảnh như một thú vui nói chung, thời điểm bắt đầu chú ý và soạn sửa lại không gian xanh của mình là từ 1-2 tháng cuối năm âm lịch. Họ bắt đầu làm mới, như: Mua chậu mới, thay đất, cắt tỉa, uốn nắn, thay đổi các thế dáng cây… để chào đón một mùa xuân mới với đầy đủ nụ, lộc, hoa, trái...

 

Thị trường cung cấp các vật dụng cho loại hình này cũng bắt đầu tấp nập thời điểm trước Tết để phục vụ cho nhu cầu phong phú của những người yêu thích bộ môn này. Nhiều loại chậu, vật dụng dùng trong cây cảnh, tiểu cảnh được bày bán đa dạng đủ chủng loại, chất liệu, nơi xuất xứ, kể cả ngoại nhập, như: Đồ gốm sứ Trung Quốc, Thái Lan, Nhật hay cả các loại bình, lọ… từ châu Âu.

 

Ngày nay, người chơi không đơn thuần chỉ tạo tác nên những cây dáng đẹp, có cốt cách đơn thuần mà có xu hướng kiến tạo thành các không gian tiểu cảnh mang nội dung, như: Đồi núi, đồng quê, cổng làng-nếp nhà xưa…Người chơi dày công tìm kiếm, sưu tầm các loại đá, nhà cửa, cổng làng, nhân vật, con giống… như thật có kích thước mini để xây dựng thành các không gian mô phỏng ngoài đời thực, tìm về miền ký ức của những không gian xa xưa.

 

Các loài cây vốn được đưa vào nghệ thuật chơi cây cảnh từ xưa, như: Bộ tứ linh: Đa, sung, sanh, si (ứng với tứ hình: long, lân, quy, phụng); bộ tứ quý: Tùng, trúc, cúc, mai hợp với tứ thời (xuân, hạ, thu, đông ); bộ tam đa: Sung, lộc vừng, vạn thọ (ứng với Phúc-Lộc-Thọ) đến các loài cây rừng được khai thác từ thiên nhiên có tính thẩm mỹ và phù hợp sở thích của từng người, như: Duối (Hoàng Anh mộc), cây chổi (kim sa tùng), kim quýt, cẩm thị, sam núi, thông, tre... Bên cạnh những người yêu thích cây thân gỗ, có dáng cổ thụ thì hiện nay xuất hiện phong trào chơi lá, có tạo hình đẹp về hình dáng và màu sắc. Những loài lá đột biến thường có giá thành cao, chăm sóc kỳ công, phù hợp không gian văn phòng, kiến trúc hiện đại. Những người trẻ yêu thích loại hình này. Không thể không kể đến những người yêu mến hoa lan luôn chờ đợi và chăm sóc từng chồi hoa đang ấp ủ trong kẽ lá.

 

Người chơi cây tùy theo loài, dáng, thế cây mà gửi gắm vào đó những tâm tình, câu chuyện về cuộc sống. Trên cơ sở các các thế dáng cơ bản của cây cảnh, như: Dáng trực, dáng xiêu (xiên), dáng hoành (bay, nửa thác, bán huyền), dáng huyền (thác đổ) mà biến thể thành vô số dáng hình theo ý muốn. Dáng trực thì có trực quân tử với thân cây thẳng mọc thẳng đứng, nhỏ dần về đỉnh thể hiện dáng đứng hiên ngang, sức sống mãnh liệt trước gió bão… hay trực lắc vẫn dáng chung là thân cây thẳng đứng nhưng phần ngọn được uốn nắn thể hiện nét thanh tao, mềm mại…

 

Ngày nay, với sự phóng khoáng về quan niệm, nhiều thế dáng mới được yêu thích, như: Dáng làng (mang hình dáng của những cây cổ thụ xưa); dáng chổi (thân cây thẳng cành mọc trải rộng ra bên ngоài tạo thành tán hình vòm); dáng lùa (cây như đang bị một cơn gió mạnh thổi, còn được gọi là thế bạt phong); dáng quái (cây có hình thù độc đáo, thường được khai thác sẵn ngoài tự nhiên); dáng long (cây có dáng uốn lượn như rồng bay)…

 

Những dáng thế, loài cây trên đều phải đáp ứng tiêu chuẩn của một cây đẹp là “cổ (già), kỳ (lạ), mỹ (đẹp), văn (có nội dung ý nghĩa)…Trước đây, để có những cây “thành phẩm” thường trải qua rất nhiều thời gian, nhưng ngày nay người ta có thể khai thác những cây thế dáng thế đẹp ngoài tự nhiên, kết hợp với những kỹ thuật, như: Kích rễ, tạo sẹo, đẩy nhanh quá trình lão hóa thân, kích thích ra hoa, lá, rễ đúng thời điểm… Từ đó, rút ngắn được thời gian có được một tác phẩm như mong muốn. Sự giao lưu rộng rãi các vùng miền (kể cả các quốc gia) cũng tạo nên nhiều lựa chọn trong phong trào chơi cây cảnh nghệ thuật hiện nay.

 

Người yêu thích loại hình này cũng rất chú ý chọn vị trí trưng bày, đặt để cây sao cho có sự hài hòa của thiên nhiên trong tổng thể chung. Chính vì lẽ đó mà nhiều không gian xanh giữa thành phố hiện đại tạo nên sự duyên dáng cho sự phát triển đô thị, trở thành điểm đến gặp gỡ của người có lối sống gần gũi thiên nhiên, hoài niệm. Một tách trà nóng đang bốc khói dưới giàn phong lan, bên những thân cây xù xì đang chờ ngày bung nụ cùng người bạn tâm giao ngắm cây, bình luận được xem là điều lý thú, thư giãn sau cuộc sống bộn bề lo toan.

 

Ở TP. Đồng Hới và nhiều nơi khác khắp đất nước, hội hoa xuân do các câu lạc bộ, hội sinh vật cảnh tổ chức thường diễn ra báo hiệu những ngày giáp Tết bắt đầu. Không gian trưng bày nhiều loài, gốc cây thành phẩm đang đâm chồi, nảy lộc, bung nụ báo hiệu mùa xuân mới. Những người trồng và chơi cây cảnh chuyên nghiệp trưng bày những tác phẩm tâm huyết nhất, họ có thể bán, trao đổi hoặc đơn giản chỉ trưng bày để “khoe” thành quả tạo tác của mình với bạn bè, công chúng thưởng lãm. Người yêu thích cây xem đây như một địa chỉ để gặp nhau, trao đổi những điều tâm huyết khi cùng bắt gặp một dáng cây cùng yêu mến. Để phục cái tài, công chăm sóc của những nghệ nhân tạo tác cây và nhận lấy sinh khí mùa xuân đang về trên những chồi non biêng biếc.

 

Phong trào xanh hóa không gian trong kiến trúc ngày càng được chú trọng, người người yêu cây không có điều kiện có những vườn cây lớn, lâu năm, đắt giá thì vẫn có thể lựa chọn cho mình những loài cây, loài hoa để trang trí nhà cửa như một thú vui đón xuân. Thành phố vào xuân tràn ngập sắc hoa, ngắm dòng người nô nức xuống phố chọn lựa những loài hoa, loài cây yêu thích mỗi dịp Tết đến, xuân về để thấy sắc màu của thiên nhiên luôn có sức lôi cuốn kỳ lạ và không thể thiếu trong không gian sống của mỗi người.