I(QBĐT) - Không biết từ bao giờ, "Le Brothers"-anh em nhà họ Lê (nghệ sỹ Lê Ngọc Thanh và Lê Đức Hải) cùng với New Space Arts Foundation đã trở thành những cái tên, điểm đến quen thuộc của giới yêu nghệ thuật trong nước và quốc tế. Miệt mài sáng tạo, miệt mài cống hiến, với hai người con mảnh đất Văn La (Quảng Ninh, Quảng Bình) này , không phải những giải thưởng quốc tế hay được có tên trong các bộ sưu tập nghệ thuật đình đám là mục đích hướng đến của họ, mà trên tất cả chính là được thỏa mãn đam mê với nghệ thuật đương đại và góp chút sức lực nhỏ bé tô điểm hình dáng Việt Nam trên bản đồ nghệ thuật thế giới.

PV: Từ năm 2010, "Le Brothers" (xin được gọi hai anh theo cách mà giới mỹ thuật đương đại vẫn gọi) không còn vẽ tranh mà chuyển hẳn sang thực hiện những tác phẩm nghệ thuật thông qua các dự án truyền thông, dưới hình thức chuyển tải câu chuyện mang nhiều thông điệp đến với công chúng, có thể kể đến những dự án nổi bật, như: “Cây cầu”,“365 ngày", “Trước 1986”… Vừa qua, hai anh đã tổ chức triển lãm "Lan-Lan" tại Hội An, Quảng Nam và được giới chuyên môn đánh giá là một bước đột phá hoàn toàn mới lạ. Có sự chuyển mình nào trong dự án nghệ thuật mới mẻ này?

Le Brothers: Con người luôn song hành với tự nhiên đặc biệt là thiên nhiên. Ở đó sự hoà hợp là một vấn đề bức thiết của con người. “Lan-Lan” là một dự án kết nối cấu trúc tổng thể của văn hoá Việt Nam cũng như triều Nguyễn và lịch sử cận đại của Việt Nam, đồng thời tương tác với tự nhiên thông qua cảm quan của người nghệ sỹ.

Chúng ta chỉ có thể tương tác và hoà nhập với thiên nhiên chứ không thể ép buộc và cưỡng chế thiên nhiên, để làm được điều đó, chúng ta cần một sự kết nối bằng tình yêu cũng như sự kết hợp không khiên cưỡng, tạo thành một cầu nối mà ở đó sự kết nối trở thành một hệ thống tổng thể.

Thân phận con người cũng giống như một nhành lan, ở đó chúng ta phải nỗ lực để sống, để tồn tại và điều đó song hành với tự nhiên. Nếu bạn chống lại nó, đi ngược lại với tự nhiên, bạn sẽ tự diệt. Chúng tôi kết hợp vẻ đẹp của thiên nhiên vào trong tác phẩm như một sự giao thoa giữa con người với vũ trụ này.

“Lan- Lan”  là triển lãm sắp đặt điêu khắc kết hợp với hoa lan lần đầu tiên diễn ra ở phố cổ Hội An và cũng là lần đầu tiên Le Brothers thực hiện triển lãm tại đây. Triển lãm gồm 24 tấm gỗ có kích thước 40x80x5cm kèm theo những giò hoa lan đẹp mắt.

PV: Hai anh có dự định sẽ đưa một triển lãm nổi bật của mình về quê hương không? Bởi, Quảng Bình vẫn còn rất thiếu những triển lãm mỹ thuật mang hơi thở đương đại, đột phá và sáng tạo. Và bản thân hai anh dường như cũng chưa tổ chức một triển lãm nào ở quê hương?

Le Brothers: Trong tương lai gần anh em chúng tôi sẽ triển lãm và giới thiệu tác phẩm với công chúng quê hương và chắc chắn là một tác phẩm sáng tác tại Quảng Bình. Hiện tại, không gian để hỗ trợ trưng bày dành cho các tác phẩm đương đại chưa được phổ biến nên cũng rất khó khăn cho các nghệ sỹ muốn trưng bày tác phẩm của mình.

Trước đó, năm 1995, chúng tôi đã triển lãm tranh vẽ của mình tại TP. Đồng Hới cùng chú ruột của mình là họa sỹ Lê Anh Tân.

PV: Quảng Bình đang có những bước phát triển mạnh mẽ, toàn diện trên mọi lĩnh vực, trong đó có cả văn hóa-nghệ thuật. Đặc biệt, mỹ thuật Quảng Bình cũng tạo được những dấu ấn nhất định. Là những người con của mảnh đất miền Trung nắng gió này, từ sau video art "Chạm tới biển" năm 2015 với nhiều hình ảnh về  Quảng Bình, sắp tới, hai anh có những dự định, kế hoạch nghệ thuật nào liên quan đến quê mẹ Quảng Bình?

Le Brothers: Có chứ, Quảng Bình luôn ở trong trái tim chúng tôi và dõi theo Le Brothers trong suốt quá trình sáng tạo nghệ thuật. Năm 2019 sắp tới, chúng tôi sẽ triển khai khởi quay dự án video art "Đất Mẹ" với chủ yếu là những hình ảnh thiên nhiên nơi chúng tôi sinh ra. Đây là một dự án tương đối lớn mà chúng tôi đã ấp ủ từ lâu và hy vọng sẽ sớm hoàn thành, ra mắt công chúng.

PV: New Space Arts Foundation do hai anh thành lập là địa chỉ uy tín được giới nghệ thuật trong và ngoài nước tìm đến để giao lưu văn hóa, giới thiệu, quảng bá những tác phẩm, ý tưởng nghệ thuật. Có cơ hội nào cho văn nghệ sỹ Quảng Bình để nhận được sự hỗ trợ của New Space Arts Foundation không và nhất là cơ hội để trao đổi văn hóa nghệ thuật ở nước ngoài?

Le Brothers: New Space Arts Foundation là một không gian tổ chức các hoạt động trưng bày tác phẩm tạo hình, ảnh nghệ thuật, trình diễn performance art, trình chiếu video art và tác phẩm điện ảnh, hội thảo. Đây là nơi tiếp xúc, giao lưu giữa công chúng và nghệ sĩ, nơi hội tụ nghệ sĩ trong nước và quốc tế.

Trong thời gian chính thức hoạt động từ tháng 4 năm 2008 đến nay, chúng tôi đã tổ chức thành công 120 chương trình triển lãm tranh tượng, sắp đặt, trình diễn, video arts, ảnh chụp; lượng khách trong nước và quốc tế đến với các chương trình của New Space Arts Foundation có thể nói là đông nhất trong các hoạt động nghệ thuật trên địa bàn thành phố Huế (trừ các lễ hội lớn do tỉnh hoặc thành phố tổ chức). Đồng thời, chúng tôi còn thường xuyên tổ chức những dự án và hội thảo liên quan đến văn hóa nghệ thuật.

Chúng tôi vẫn thường xuyên liên lạc và trao đổi thông tin với một số nghệ sỹ trẻ hiện sống và công tác tại Quảng Bình. Chúng tôi hy vọng sẽ sớm xây dựng được khung chương trình để hợp tác và xây dựng cầu nối nghệ thuật thông qua những người con Quảng Bình đang sinh sống ở các địa phương khác cũng như trên thế giới.

PV: Được biết, các tác phẩm của Le Brothers nằm trong nhiều bộ sưu tập tư nhân và bảo tàng quốc gia, quốc tế, như: Bảo tàng nghệ thuật đương đại Singapore, Bảo tàng nghệ thuật Gwangju, Trung tâm nghệ thuật The Jim Thompson…, có tác phẩm nào về Quảng Bình nằm trong những bộ sưu tập trên không? Và cảm xúc của hai nghệ sỹ về điều này?

Le Brothers: Tác phẩm video art "Chạm tới biển" được 2 bảo tàng sưu tập, đó là Bảo tàng nghệ thuật đương đại Singapore và Bảo tàng đương đại Maiiam, Thái Lan. Đó là một trong những tác phẩm của chúng tôi làm về quê hương bản quán. Chúng tôi cảm thấy mình may mắn và cũng rất hạnh phúc về điều đó.

PV: Trên Facebook của Le Brothers luôn tràn ngập các chuyến đi đến nhiều vùng đất khác nhau trên thế giới và cả những chuyến đi về quê mẹ Văn La, Quảng Ninh, Quảng Bình nữa. Cảm xúc của những hành trình này có gì khác biệt và đưa đến những mạch nguồn sáng tạo nào ạ?

Le Brothers: Công việc của chúng tôi luôn gắn liền với sự di chuyển. Ngoài công việc của các dự án nghệ thuật, chúng tôi còn có những triển lãm trong nước và quốc tế. Hiện tại, chúng tôi đang kết hợp với một nghệ sỹ đến từ Trung Quốc xây dựng một vở diễn đương đại. Vở diễn đã được lưu diễn ở thành phố Graz (Áo), Munich (Đức) năm 2017, Utrecht (Hà Lan) và Hamburg (Đức) năm 2018.

Tháng 5 năm 2019, chúng tôi sẽ biểu diễn tại thành phố Leeds (Anh) và sẽ lưu diễn tại nhiều thành phố khác trên thế giới. Sáng tạo luôn gắn liền với cuộc sống của anh em chúng tôi.

PV: Xin cảm ơn hai nghệ sỹ về cuộc trò chuyện thú vị này!

Mai Nhân (thực hiện)