Không gian mở cho tác phẩm văn học nghệ thuật
(QBĐT) - Năm 1997, mạng thông tin toàn cầu internet chính thức có mặt tại Việt Nam, nhiều văn nghệ sĩ trong cả nước đã bắt kịp xu thế chung lập blog cá nhân để đăng tải tác phẩm của mình. Lúc bấy giờ, hoạt động này ở Quảng Bình chưa được phổ biến, đếm đi đếm lại chỉ có vài người. Số công chúng quan tâm cũng không nhiều. Chỉ đến năm 2006, facebook xuất hiện, điều kiện tham gia đơn giản, dễ dàng thì việc quảng bá tác phẩm văn học nghệ thuật (VHNT) trên mạng xã hội này mới thực sự bùng nổ. Facebook được ví như không gian mở cho tác phẩm VHNT.
Nếu gửi tác phẩm đến các cơ quan báo chí, tác giả phải mất thời gian chờ đợi trong thấp thỏm, âu lo, không biết được đăng hay không thì việc tự xuất hiện trên facebook là con đường tương tác rất nhanh với bạn bè. Thậm chí, lượng người đọc còn có khả năng cao hơn khi đăng tải trên báo giấy, phát thanh, truyền hình. Chỉ một cú click, tác phẩm sẽ lan tỏa ngay lập tức trong cộng đồng. Thời gian qua, nhiều văn nghệ sĩ Quảng Bình đã dùng facebook làm phương tiện kết nối tác phẩm với công chúng khá hiệu quả.
Trong đó, các tác phẩm nhiếp ảnh, mỹ thuật, thơ, nhạc có lợi thế bởi sự ngắn gọn, giao diện trực tiếp. Tác phẩm văn xuôi ít thu hút hơn bởi văn xuôi thường dài. Có một thống kê xã hội học kết luận rằng, con người thời sống vội chỉ thích nhanh gọn, đọc, xem, nghe ngay lập tức, không mất nhiều thời gian. Những bức ảnh đẹp, bài thơ ngăn ngắn đăng trên facebook thường có lượt like và bình luận cao hơn những bài viết dài. Một dẫn chứng rất cụ thể: Nếu các bài thơ của nhà thơ Hoàng Vũ Thuật, nhà thơ Đỗ Thành Đồng, Hoàng Thụy Anh… đăng trên facebook lượt like có thể lên đến vài trăm hoặc cao hơn nữa thì những bài bút ký dằng dặc của tôi chỉ chưa đến 50 lượt like. Bên cạnh nguyên nhân chất lượng tác phẩm chắc chắn còn do yếu tố cồng kềnh, mất thời gian của thể loại này.
Văn nghệ sĩ Quảng Bình sử dụng facebook để quảng bá tác phẩm VHNT nghiêm túc và có trách nhiệm. Không chỉ những người trẻ, nhiều tác giả tuổi đời đã 70, 80 vẫn hết sức hào hứng với công việc này. Nhà thơ Hoàng Vũ Thuật xem facebook như “cơ quan truyền thông” của mình. Facebook Hoàng Vũ Thuật, thơ và thơ trên mọi góc độ. Tất cả những tác phẩm ông gửi lên đó cho bạn bè biết về quan điểm và xu hướng sáng tác của ông. Nhà thơ Hoàng Vũ Thuật vốn được xem là người đi tiên phong trên con đường thơ cách tân nhưng thật ra ông không chỉ theo đuổi thể thơ này.
Nhà thơ vẫn đang sáng tác ở nhiều thể dạng khác, tùy theo nội dung, hoàn cảnh và cảm xúc. Ví như bài thơ “Đợi” vừa lên facebook gần đây: “Đợi như là đợi cái ngày xửa xưa/Bồng bềnh nắng dỗi sau mưa/Gió hờn ru gió lưa thưa vô hình/Không bến nước không sân đình/Mình tôi đợi với bóng mình thành hai/Hôm qua sương ướt bờ vai/Bờ vai đẫm ướt cho dài nỗi đêm/Bây giờ lá đỏ lưng thềm/Mây chen trắng tóc mây tìm về đâu/Đợi ai ai đợi ai nào/Mà tôi quanh quẩn ra vào quên tôi”. Có ai bảo truyền thống là không hay?!
![]() |
Ông Đỗ Quý Dũng thong thả buông cần câu bên dòng Kiến Giang và làm thơ. Vì facebook của ông luôn luôn sôi động bởi những tác phẩm mới, giàu suy tưởng và chiêm nghiệm: “Ngót thế kỷ mẹ bám vào mặt đất/Nắng cháy rát mặt/Lũ lụt ăn mòn bàn chân/Mẹ cần mẫn chuyển từng giọt nhựa lên cành/Cho hoa kết trái/Ngót thế kỷ mẹ không may áo mới/Mặc lại áo của con đủ ấm lắm rồi/Ngót thế kỷ mẹ ngồi bên nồi/Xới cơm cho các con lắm khi mẹ quên cầm đũa/Thiếu hai năm vừa tròn thế kỷ/Đất lạnh mẹ về để ấm áp lại cho con”.
Nhà thơ Đỗ Thành Đồng với nhiều tác phẩm trên facebook cho biết anh coi thơ là “ khí thở”. Và rất nhiều tác giả khác, facebook là “trang thơ”, như: Văn Tăng, Trần Khởi, Vũ Thắng, Hoàng Hải Vương, Phan Văn Chương, Hoàng Thụy Anh, Lê Minh Thắng, Hoàng Đăng Khoa, Nhung Nhung…
Hoạt động trên lĩnh vực văn học và tham gia mạng xã hội, tiếp cận tác phẩm của anh em đồng nghiệp trên nhiều kênh sóng khác nhau, cả thực và ảo, tôi có cảm giác đời sống VHNT trên không gian mạng có khi lại sôi động hơn cả ngoài đời thực. Tác phẩm được báo, đài, tạp chí đăng tải nhiều lúc rơi vào tình trạng ai sáng tác người ấy đọc, người ấy nghe, người ấy xem. Đưa lên mạng thì những người bạn với mình đều thấy. Cảm nhận thế nào tùy mỗi người nhưng họ biết rằng ta đang tồn tại cùng tác phẩm.
Bên cạnh chuyên ngành văn học, nhiếp ảnh là loại hình thực sự chiếm ưu thế trên không gian mạng. Các nghệ sĩ nhiếp ảnh Quảng Bình: Lê Đức Thành, Thành Vương, Hoàng An, Nguyễn Hải… thường xuyên mang đến cho bạn bè và cộng đồng những tác phẩm nghệ thuật đích thực. Qua ảnh, công chúng được chiêm ngắm vẻ đẹp đặc biệt, riêng có của quê hương Quảng Bình: Di sản thiên nhiên thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng với hệ thống hang động kỳ vỹ và bí ẩn, các lễ hội truyền thố







