Công tác vệ sinh môi trường Phong Nha được UBND huyện Bố Trạch giao cho Công ty TNHH MTV Tràng An thực hiện từ năm 2003 dưới sự quản lý trực tiếp của UBND Sơn Trạch (nay là thị trấn Phong Nha) và sự chỉ đạo của Phòng Nông nghiệp-Địa chính huyện Bố Trạch. Từ năm 2008, UBND xã Sơn Trạch được UBND tỉnh giao làm chủ đầu tư công tác vệ sinh môi trường Phong Nha và ngày 10-12-2008 UBND xã Sơn Trạch đã ký Hợp đồng số 89/HĐKT với Công ty TNHH Môi trường Phong Nha (thuộc Công ty TNHH MTV Tràng An) để thực hiện công việc này.

Ngày 8-1-2018, UBND xã Sơn Trạch có Thông báo số 06/TB-UBND về việc chấm dứt Hợp đồng số 89/HĐKT và các hợp đồng có nội dung liên quan đến công tác vệ sinh môi trường đã được ký kết giữa UBND xã với Công ty TNHH Môi trường Phong Nha với lý do: Hợp đồng số 89/HĐKT đã ký không bảo đảm tính pháp lý. Mặt khác, sau một thời gian dài hoạt động một số nội dung trong hợp đồng này không còn phù hợp. Không đồng ý với thông báo này, Giám đốc Công ty Môi trường Phong Nha đã gửi đơn khiếu nại, phản ánh đến nhiều cơ quan chức năng. UBND huyện Bố Trạch đã giải quyết đơn theo thẩm quyền, song Giám đốc Công ty Môi trường Phong Nha không đồng ý và tiếp tục gửi đơn đến các cơ quan chức năng.

Trên cơ sở đề xuất của các sở, ngành, Chủ tịch UBND tỉnh đã có quyết định thanh tra đột xuất vụ việc này. Qua thanh tra kết luận: Hợp đồng số 89/HĐKT, ngày 10-12-2008 được ký giữa UBND xã Sơn Trạch với Công ty Môi trường Phong Nha không bảo đảm tính pháp lý, bởi hợp đồng căn cứ vào các văn bản quy phạm pháp luật đã hết hiệu lực.

 

Cùng với đó, từ năm 2010 đến 2017, UBND xã Sơn Trạch ban hành các quyết định chỉ định thầu tùy tiện; các hợp đồng công tác vệ sinh môi trường mà UBND xã Sơn Trạch ký hàng năm với Công ty Môi trường Phong Nha có thời hạn và giá trị được thỏa thuận khác nhau và không thực hiện theo Hợp đồng số 89/HĐKT.

 

Đáng nói, các hợp đồng này tiếp tục căn cứ vào các văn bản quy phạm pháp luật đã hết hiệu lực; không được lưu vào sổ công văn lưu trữ tại văn thư của UBND xã theo quy định. Đặc biệt, hợp đồng ký vào năm 2017 có nhiều sai sót cả về cơ sở pháp lý và giá trị hợp đồng.

Qua thanh tra cũng cho thấy rõ việc lập, phê duyệt dự toán, hợp đồng, nghiệm thu, thanh toán công tác vệ sinh môi trường Phong Nha từ năm 2008 đến 2017 của UBND xã Sơn Trạch có nhiều sai phạm theo tính dây chuyền.

 

Cụ thể, từ năm 2014 đến 2017, UBND xã đã để cho Công ty Môi trường Phong Nha tự lập dự toán để làm công việc mà đơn vị này được giao làm là không đúng quy định. Bên cạnh đó, dự toán nhiều năm được lập không theo định mức, đơn giá Nhà nước quy định và cũng không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt. Tiếp đó, việc nghiệm thu khối lượng công việc được nghiệm thu theo dự toán mà không nghiệm thu theo thực tế thực hiện; không thành lập hội đồng nghiệm thu theo quy định mà chỉ có Chủ tịch UBND xã và Kế toán ngân sách xã nghiệm thu với Giám đốc và Kế toán trưởng của Công ty  Môi trường Phong Nha.

 

Đáng nói, qua thanh tra cho thấy, không có cơ sở pháp lý để xác định công nợ giữa UBND xã Sơn Trạch và Công ty Môi trường Phong Nha bởi tại các báo cáo quyết toán ngân sách của xã không phản ánh số tiền phải trả về công tác vệ sinh môi trường cho Công ty Môi trường Phong Nha từ năm 2003 đến 2016. Trên các báo cáo tài chính của Công ty Môi trường Phong Nha cũng không hạch toán theo dõi, phản ánh công nợ phải thu hồi đối với UBND xã Sơn Trạch mà chỉ có các bản đối chiếu công nợ hàng năm nằm ngoài hệ thống chứng từ, sổ kế toán và báo cáo tài chính của công ty.

 

Ngoài ra, sau khi chấm dứt hợp đồng giữa hai bên chưa có biện pháp tích cực để giải quyết những vướng mắc trong quá trình thực hiện hợp đồng. Vì vậy, đến nay UBND thị trấn Phong Nha (trước đây là xã Sơn Trạch) chưa nghiệm thu và thanh toán khối lượng thực hiện năm 2017 cho Công ty Môi trường Phong Nha.

Qua kết luận thanh tra của Chủ tịch UBND tỉnh cũng cho thấy, các nội dung kiến nghị, phản ánh, khiếu nại của Công ty Môi trường Phong Nha đa số không đúng hoặc không có cơ sở. Cụ thể, các nội dung công ty khiếu nại không đúng gồm: Khiếu nại UBND xã Sơn Trạch vi phạm hợp đồng kinh tế, đơn phương chấm dứt hợp đồng kinh tế mà không giải quyết các vấn đề liên quan với công ty; UBND xã và Ban Quản lý các công trình công cộng huyện Bố Trạch chiếm đoạt tài sản của công ty; UBND xã Sơn Trạch chiếm đoạt tiền khi không thanh toán trả nợ cho công ty từ năm 2003 đến 2017; việc công ty đòi bồi thường tiền đã bỏ ra để đào tạo công nhân lao động; UBND huyện Bố Trạch, UBND xã Sơn Trạch lập, phê duyệt và tổ chức thực hiện Đề án vệ sinh môi trường, cây xanh, điện chiếu sáng xã Sơn Trạch giai đoạn 2017-2021 không đúng quy định, cố ý kéo dài, không chấp hành chỉ đạo của UBND tỉnh và đấu thầu trái pháp luật.

 

Nội dung kết luận của Chủ tịch UBND tỉnh cũng chỉ rõ: Việc UBND xã Sơn Trạch ngày 8-1-2018 ra Thông báo số 06/TB-UBND về việc chấm dứt Hợp đồng số 89/HĐKT và các hợp đồng có nội dung liên quan đến công tác vệ sinh môi trường được ký kết giữa UBND xã  với Công ty Môi trường Phong Nha là phù hợp với quy định.Riêng nội dung phản ánh Ban Quản lý các công trình công cộng huyện Bố Trạch vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn đối với người lao động trước đây của công ty nay chuyển sang làm cho Ban Quản lý các công trình công cộng huyện Bố Trạch, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra làm rõ.

 

Trên cơ sở kết luận về sai phạm của các cá nhân, tổ chức nói trên, Chủ tịch UBND tỉnh đã yêu cầu Ban Thường vụ Huyện ủy Bố Trạch chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm và có hình thức kỷ luật đối với ông Nguyễn Công Trứ, nguyên Chủ tịch UBND xã Sơn Trạch thời kỳ 2011-2017; ông Nguyễn Văn Hòa, nguyên Chủ tịch UBND Sơn Trạch thời kỳ 2003-2010; ông Mai Hữu Thọ, Phó Chủ tịch HĐND  thị trấn Phong Nha-nguyên kế toán ngân sách xã Sơn Trạch từ năm 2013 đến năm 2016. Về xử lý kinh tế, Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã có các yêu cầu cụ thể đối với UBND huyện Bố Trạch, UBND thị trấn Phong Nha và Công ty Phong Nha phải thực hiện...