(QBĐT) - Tự truyện của ông là tất thảy những lời gan ruột, thấm bao mồ hôi, nước mắt của những tháng ngày vất vả, đắng cay lẫn hạnh phúc, tự hào. Ông bảo, câu chuyện trong những trang viết ấy không chỉ là tiếng lòng, mà còn là lời tự sự để trả nợ đất, trả nợ dòng sông và những cánh đồng-những điều thiêng liêng đã mang đến cho ông bao thành công ngày hôm nay.
Đọc tự truyện “Tôi, dòng sông và những cánh đồng” của doanh nhân Nguyễn Hồng Lam, Chủ tịch Tập đoàn Quế Lâm sẽ thấy trong đó những nhọc nhằn, cơ cực, cả những từng trải của một người đàn ông luôn trăn trở và vươn lên trong từng bước ngoặt thăng trầm của đời mình.
“Tôi, dòng sông và những cánh đồng” được nhà báo Trương Thu Hiền, Phó Chủ tịch Hội Văn học-Nghệ thuật Quảng Bình chấp bút. Cuốn tự truyện gồm 5 chương: Cánh đồng tuổi thơ; Tuyến lửa; Quảng Bình-Nơi đất ở; Công ty Sông Gianh-Tâm huyết đời tôi và Tập đoàn Quế Lâm: Năm mục tiêu-Sáu không gian. Cuối cùng, thay cho phần lời kết gồm: Những bài học kinh nghiệm; Thơ và đời. Đó là những bước thăng trầm trong suốt cuộc đời ông, có vinh quang, hạnh phúc, có khó khăn, thử thách.
Dòng sông cuộc đời ông gắn với dòng sông tuổi thơ, với dòng sông của những tháng ngày mưu sinh và với dòng chảy của chính những bước ngoặt trong lịch sử phát triển của quê hương, đất nước. Vậy nên, điểm trong những trang viết là ảnh tư liệu liên quan đến quá trình hoạt động, phấn đấu và thành công của tác giả; còn cả những bức ảnh nghệ thuật về những dòng sông, cánh đồng, làng quê gắn với hành trình lập thân, lập nghiệp.
Doanh nhân Nguyễn Hồng Lam xuất thân trong một gia đình nghèo tại xã Cẩm Vịnh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Chính sự nghèo khó trong những năm tháng tuổi thơ cả trong quãng thời gian mưu sinh, lập nghiệp đã rèn đúc cho người đàn ông ấy bản lĩnh can trường, dám thử sức và đương đầu với nghịch cảnh.
Trong phần đầu “Quê hương và gia đình”, ông tự hào viết: “Thôn Ngụ Quế (quê ông-P.V) nằm kề bên sông Ngàn Mọ. Không nổi tiếng bằng Ngàn Phố, Ngàn Sâu nhưng đối với đời tôi, dòng sông có vị trí vô cùng đặc biệt. Một dòng chảy mà không đơn độc vì nó được hình thành bởi hàng trăm khe suối lớn nhỏ. Vì thế sông Ngàn Mọ còn được gọi là Rào Cái. Lãng du trên mặt đất chỉ hơn 70 cây số, qua hai huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên nhưng Ngàn Mọ ẩn chứa không gian lịch sử-văn hóa kết lắng mấy ngàn năm”. Dòng sông tuổi thơ ấy đi cả vào tiềm thức, trở thành một phần ký ức ghi dấu đặc biệt trong suốt cuộc đời của Nguyễn Hồng Lam.
 |
Sau khi tốt nghiệp Trường Sư phạm Hà Tĩnh, Nguyễn Hồng Lam quyết tâm lên đường nhập ngũ. Năm 1969, ông bắt đầu hành quân vào Quảng Bình. Nghĩa tình với mảnh đất nơi tuyến lửa được nhen lên từ những ngày bom rơi, đạn nổ ấy. “Những ấn tượng tốt đẹp đầu tiên đã chạm khắc vào cuộc đời tôi những tình cảm sâu sắc vô cùng, để rồi tôi không thể rời xa mảnh đất này dù cuộc đời dẫn lối đi đâu, về đâu”, ông viết.
Và “Quảng Bình -nơi đất ở” đã chứng kiến cùng ông những hạnh phúc nở hoa, những thăng trầm, gian khó trong suốt cuộc đời. Nơi ấy đã cho ông một tổ ấm vẹn tròn hạnh phúc với người vợ hiền và những đứa con ngoan. Cũng tại mảnh đất này, Nguyễn Hồng Lam đã làm đủ mọi nghề để kiếm sống và xây dựng sự nghiệp, từ lái xe, làm xây dựng, phân bón... Dù trong hoàn cảnh, nghề nghiệp nào, ông cũng thể hiện bản lĩnh, sự chịu khó và nghị lực vươn lên trước nghịch cảnh.
Ông gọi cuộc gặp gỡ của ông với Giáo sư Phạm Văn Hữu vào năm 1990 là “cuộc gặp gỡ thiên mệnh”, để rồi từ đó, ông dấn thân vào sự nghiệp làm nông nghiệp sạch, khởi đầu là sản xuất phân bón hữu cơ sinh học. Cuộc gặp gỡ ấy đã cho ông “một chân trời sáng” và “hứng khởi vì cảm giác tự mình đã tìm ra cho mình chân lý sống”. Những bước đi đầu tiên này đã giúp ông vững vàng hơn trong suốt hành trình làm nông nghiệp sạch về sau. Đó cũng là những bước khởi đầu để phát triển thành một Công ty phân bón Sông Gianh - đơn vị Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới sau này.
Sau khi kết thúc những năm tháng điều hành, quản lý tại Công ty Sông Gianh, Nguyễn Hồng Lam mang theo nhiệt huyết cháy bỏng về một nền nông nghiệp hữu cơ, đó cũng là tiền đề để ông thành lập và phát triển Tập đoàn Quế Lâm hôm nay.
Sau 17 năm thành lập, Tập đoàn Quế Lâm do Nguyễn Hồng Lam làm chủ tịch đã có chỗ đứng vững vàng trên thị trường nông nghiệp sạch với nhiều nhà máy sản xuất phân bón, nông sản hữu cơ rải khắp trên cả nước.
Trong chương 5-“Tập đoàn Quế Lâm: Năm mục tiêu, sáu không gian”, Nguyễn Hồng Lam nhấn mạnh đến những bài học kinh nghiệm được tích lũy được từ những năm tháng đã qua. Năm mục tiêu mà ông và Tập đoàn Quế Lâm muốn hướng đến là phát triển hệ thống nhà máy sản xuất phân bón; đổi mới phương thức sản xuất, xây dựng doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao; nâng cao hiểu biết-thay đổi nhận thức; xây dựng chuỗi giá trị sản xuất kinh doanh nông sản hữu cơ và nâng tầm văn hóa doanh nghiệp. Dưới sự quản lý, điều hành của người đàn ông tâm huyết ấy, Quế Lâm ngày một thành công hơn trên con đường thực hiện những mục tiêu kinh doanh đã đặt ra.
Ở tuổi thất thập, sau những thăng trầm với đủ vinh quang, khó nhọc, ông vẫn miệt mài trên hành trình sản xuất nông nghiệp sạch-chuyến hành trình ông đã quyết tâm theo đuổi suốt 30 năm qua. Những ngày cuối tháng 10 này, gặp ông ở trụ sở của Tập đoàn Quế Lâm tại thành phố Huế, Nguyễn Hồng Lam vẫn thu hút người đối diện bởi sự quyết liệt và tâm huyết với nền nông nghiệp sạch. Ông bảo, ở cái tuổi mà người ta cần nghỉ ngơi thì ông vẫn tậm tân làm việc, bởi “làm việc, nhất là phấn đấu vì nông nghiệp sạch cũng là cách để tích đức cho con cháu”.
Nhắc về cuốn hồi ký “Tôi, dòng sông và những cánh đồng”, Nguyễn Hồng Lam thẳng thắn bảo rằng, ông viết hồi ký không phải để tổng kết thành tựu cuộc đời mình. “Vẫn còn những trường đoạn nối dài, con đường nông nghiệp hữu cơ của tôi còn mở rộng phía trước. Có những điều trong cuộc hành trình 70 năm cuộc đời tôi mà 5 chương sách vẫn chưa thể nói ra hết, nhưng tôi tin, tôi không bị thói ích kỷ, vô trách nhiệm trì níu, vô tình trước thực trạng đáng báo động của nền nông nghiệp Việt Nam, bàng quan trước số phận nhỏ nhoi của con người trước sự công phá hủy hoại của lòng tham và hóa chất. Và con người phải có trách nhiệm trả lại cho đất, cho những cánh đồng những gì tinh túy nhất”, ông thẳng thắn bày tỏ.
Bởi thế, dẫu cuốn hồi ký riêng tư của một con người viết ra để trả nợ đất thì những trang sách ấy vẫn không bao giờ cũ và lẽ đương nhiên, sẽ vẹn tròn giá trị với những ai luôn đau đáu với nền nông nghiệp sạch, hôm nay và mãi mai sau.
Diệu Hương
Truyền hình
