(QBĐT) - Công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (TCPL) ở tỉnh ta trải qua 2 giai đoạn: giai đoạn 1 bắt đầu từ  tháng 1-2013 đến tháng 5-2017 thực hiện theo Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về chuẩn TCPL của người dân tại cơ sở; giai đoạn 2 thực hiện từ tháng 5-2017 đến nay theo Quyết định 619/QĐ-TTg, ngày 8-5-2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL.

Qua 3 năm triển khai thực hiện ở giai đoạn 1, kết quả đạt được ở tỉnh ta cho thấy các tiêu chí được đánh giá khá toàn diện, thực chất và phản ánh đúng thực trạng của các địa phương…

Cụ thể: năm 2014 có 64/159 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL (chiếm tỷ lệ 40%); số xã, phường, thị trấn không đạt chuẩn là 95/159 (chiếm tỷ lệ 60%). Năm 2015, số xã, phường, thị trấn được công nhận đạt chuẩn TCPL là 108/159 (chiếm tỷ lệ 68%); số xã, phường, thị trấn không đạt chuẩn là 51/159 (chiếm tỷ lệ 32%). Năm 2014, số huyện, thị xã, thành phố đạt chuẩn TCPL có 1/8 địa phương (TP. Đồng Hới có 12/16 xã, phường đạt chuẩn, tỷ lệ 75%).

Năm 2015 có 3/8 địa phương đạt chuẩn là TP. Đồng Hới, huyện Lệ Thuỷ và huyện Tuyên Hoá. Số địa phương cấp huyện đạt chuẩn 2 năm liên tục là TP. Đồng Hới. Có 8/159 xã được UBND tỉnh công nhận tiêu biểu về TCPL năm 2015 và đề nghị Bộ Tư pháp công nhận phường Bắc Lý, TP.Đồng Hới là địa phương tiêu biểu về TCPL toàn quốc.

Theo quy định tại Quyết định 1600/QĐ-TTg, ngày 16-8-2016, của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 thì, chuẩn TCPL là một tiêu chí để đánh giá chuẩn nông thôn mới (tiêu chí 18.5).

Vì vậy, UBND tỉnh, Sở Tư pháp đã tích cực chỉ đạo, hướng dẫn triển khai đồng bộ, nghiêm túc Quyết định số 619/QĐ-TTg, trong đó đặc biệt chú trọng việc đánh giá chuẩn tiếp cận đối với các xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới.

Đến nay, toàn tỉnh đã có 123/159 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL. Các xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới hàng năm đều đạt tiêu chí về chuẩn TCPL ở mức cao (từ 90 điểm trở lên và khảo sát đánh giá sự hài lòng của tổ chức và cá nhân về chất lượng và thái độ khi thực hiện thủ tục hành chính đạt từ 90% trở lên); có 36/159 xã chưa đạt chuẩn TCPL và phấn đấu đạt chuẩn trong năm 2018 và các năm tiếp theo. Các xã chưa đạt chuẩn TCPL chủ yếu do có cán bộ bị kỷ luật và số ít không đạt điểm.

Trong 11 xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới năm 2018 (Hồng Thủy, Thanh Thủy, Hoa Thủy, Trường Thủy, Vạn Ninh, Gia Ninh, Nhân Trạch, Quảng Phương, Quảng Văn, Tiến Hóa, Hóa Hợp) thì có 3 xã chưa đạt chuẩn TCPL năm 2017, bao gồm xã Tiến Hóa, Nhân Trạch, Hóa Hợp (xã Nhân Trạch sau này được thay bằng xã Cự Nẫm, thì năm 2017 xã Cự Nẫm cũng chưa đạt chuẩn TCPL); có 4 xã trọng điểm về vi phạm pháp luật (Hồng Thủy trọng điểm về  vi phạm an toàn giao thông và đất đai, giải phóng mặt bằng; Gia Ninh trọng điểm về vi phạm an toàn giao thông; Tiến Hóa trọng điểm về hình sự, ma túy; Vạn Ninh trọng điểm về môi trường).

Bên cạnh đó, kết quả thực hiện tiêu chí chuẩn TCPL cũng sẽ là kết quả của tiêu chí xã đạt chuẩn an toàn về an ninh trật tự xã hội và bảo đảm bình yên. Vì cả hai tiêu chí này có cùng nội dung, đó là không có khiếu kiện đông người kéo dài, không để xảy ra trọng án; tội phạm và tệ nạn xã hội (ma túy, trộm cắp, cờ bạc, nghiện hút) được kiềm chế, giảm liên tục so với năm trước.

Như vậy, từ thực tế đối với các xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới năm 2018 nêu trên, để hoàn thiện tiêu chí chuẩn TCPL cần phải có sự chỉ đạo quyết liệt của các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan, chính quyền các cấp và đặc biệt là phải chú trọng thực hiện một số giải pháp đối với các nội dung của tiêu chí về chuẩn TCPL.

Cụ thể, trước hết phải tăng cường phổ biến, quán triệt về mục đích, ý nghĩa, nội dung tiêu chí, chỉ tiêu và các nhiệm vụ về chuẩn TCPL ở cơ sở, qua đó thống nhất về nhận thức và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức và nhân dân coi đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, trong đó chính quyền cơ sở giữ vai trò nòng cốt; bảo đảm mỗi người dân và mỗi cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị phải nhận thức đúng đắn và đầy đủ về mục đích, ý nghĩa, vị trí, vai trò của chuẩn TCPL của người dân tại cơ sở, để từ đó thực hiện đầy đủ các quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm có liên quan.

Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan, chính quyền các cấp cần quyết liệt đối với các xã chưa đạt chuẩn TCPL, các xã trọng điểm về vi phạm pháp luật, bảo đảm các tiêu chí được thực hiện đồng đều, bền vững.

Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện các chỉ tiêu để xác định tiến độ thực hiện và mức độ đạt được, từ đó tìm ra nguyên nhân chưa đạt chuẩn TCPL. Tăng cường các hoạt động thông tin, hỗ trợ người dân trong tiếp cận thông tin pháp luật và giám sát chặt chẽ các hoạt đông thi hành pháp luật, nhằm phòng ngừa khiếu nại, khiếu kiện kéo dài, tránh xảy ra trọng án và tình hình tội phạm gia tăng.  

Ngoài ra, chính quyền các cấp cần quan tâm bố trí kinh phí, phương tiện và các điều kiện cần thiết khác để triển khai nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL từ nguồn ngân sách địa phương theo phân cấp ngân sách hiện hành.

Trong đó, cần ưu tiên bố trí kinh phí để hỗ trợ cấp xã còn nhiều chỉ tiêu, tiêu chí chưa đạt chuẩn, xã trọng điểm về vi phạm pháp luật; khuyến khích, vận động các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân hỗ trợ kinh phí thực hiện nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL; thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện nhiệm vụ xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL.

Mặt khác, chính quyền cấp huyện cần thực hiện đúng thực chất, đầy đủ các nội dung đánh giá chuẩn TCPL. Phân công cụ thể nhiệm vụ cho từng cơ quan, đơn vị, công chức theo dõi, đánh giá các tiêu chí, chỉ tiêu TCPL phù hợp với lĩnh vực được giao quản lý, đồng thời chú trọng công tác phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ này. Rà soát các chỉ tiêu, tiêu chí TCPL và căn cứ vào điều kiện thực tế của địa phương…

Ngọc Hồng-Ngọc Hải