* Đại biểu Võ Xuân Bảy, tổ đại biểu HĐND huyện Lệ Thủy chất vấn: Hiện nay, tình trạng nghĩa địa tự phát trên địa bàn tỉnh diễn ra nhiều nơi, không theo quy hoạch nghĩa trang của các địa phương và quy định của pháp luật về quản lý đất đai. Đây là vấn đề tâm linh gắn với yếu tố văn hóa nên thực tế rất khó để kiểm soát, xử lý.

Tình trạng nghĩa địa tự phát không theo quy hoạch đã và sẽ để lại nhiều khó khăn, phức tạp cho công tác quy hoạch, quản lý nhà nước về đất đai, phát triển các khu dân cư văn minh, hiện đại, thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, gây ô nhiễm môi trường, gây mất mỹ quan đô thị và vùng nông thôn.

Nếu để người dân tự phát như hiện nay thì trong tương lai gần sẽ để lại nhiều hệ lụy cho công tác quy hoạch đô thị, phát triển khu dân cư vùng nông thôn, thực hiện các dự án giao thông, dự án phát triển kinh tế-xã hội, vấn đề về môi trường...

Đại biểu đề nghị cho biết rõ hơn về thực trạng tình hình, nguyên nhân, trách nhiệm và đề xuất giải pháp có tính căn cơ để giải quyết thực trạng này.

 

Về nội dung chất vấn của đại biểu Võ Xuân Bảy, Giám đốc Sở TN-MT trả lời: Tình trạng nghĩa địa tự phát trên địa bàn tỉnh diễn ra nhiều nơi, không theo quy hoạch tại một số địa phương, nhất là ở khu vực nông thôn và miền núi là đúng thực tế. Nguyên nhân của vấn đề này bao gồm: Thứ nhất, do lịch sử để lại. Tập quán của hầu hết các địa phương là lựa chọn những vùng đất cao, không ngập lụt để an táng những người đã khuất. Lăng mộ từ thời xưa nằm rải rác trong các khu dân cư, trên đất sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp tại các thôn, bản theo phong tục, tập quán; hương ước, quy định của từng vùng. Thứ hai, nhiều nơi thiếu quỹ đất quy hoạch nghĩa trang tập trung; việc lập quy hoạch và quản lý đất nghĩa trang, nghĩa địa tại một số địa phương chưa được thực hiện. Thứ ba, công tác tuyên truyền, quản lý việc mai táng của nhiều địa phương (chủ yếu là cấp xã) chưa được quan tâm đúng mức.

Để giải quyết tình trạng trên, trong thời gian tới, Sở TN-MT sẽ tham mưu và triển khai thực hiện một số giải pháp như sau:

 

Thứ nhất: Theo quy định của Luật Xây dựng năm 2014, Nghị định số 23/2016/NĐ-CP của Chính phủ về xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang và cơ sở hỏa táng, được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 98/2019/NĐ-CP của Chính phủ, Sở TN-MT phối hợp với Sở Xây dựng và UBND các huyện, thành phố, thị xã nghiên cứu rà soát, lập quy hoạch các khu nghĩa trang, nghĩa địa tập trung đáp ứng đủ nhu cầu về quỹ đất để an táng những người đã khuất. Đồng thời, quản lý các hoạt động xây dựng, sử dụng nghĩa trang chặt chẽ, bảo đảm theo quy định.

 

Thứ hai: Hiện nay, phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 cấp huyện đã được UBND tỉnh phê duyệt. Do đó, đề nghị chính quyền địa phương, đặc biệt là UBND cấp xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân chấp hành việc an táng tại các khu vực nghĩa địa đã được quy hoạch; vận động người dân cất bốc, cải táng các lăng mộ nằm rải rác trong các khu dân cư vào các khu vực nghĩa địa tập trung theo quy hoạch. Tăng cường công tác quản lý nhà nước về đất đai, chủ động thanh tra, kiểm tra để phát hiện sớm và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật các trường hợp sử dụng đất để xây dựng lăng, mộ không đúng quy hoạch.

 

Thứ ba: Phối hợp với các sở, ngành địa phương nghiên cứu, tham mưu kêu gọi đầu tư các cơ sở hỏa táng trên địa bàn tỉnh nhằm tiết kiệm đất đai, tiết kiệm kinh phí trong quá trình tang lễ, vừa bảo đảm về công tác vệ sinh môi trường.

 

Thứ tư: Đề nghị các địa phương tập trung đầu tư xây dựng các nghĩa trang đã có theo quy hoạch. Đối với các nghĩa trang cũ, nghĩa trang tự phát không phù hợp với quy hoạch: Không cho phép mở rộng, thực hiện từng bước đóng cửa nghĩa trang vi phạm quy hoạch.

 

Theo số liệu thống kê, hiện nay tỷ lệ thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đạt khoảng 79,52%, trong đó khu vực đô thị đạt khoảng 90,46% và khu vực nông thôn đạt khoảng 73,69%.

* Đại biểu Phan Trần Nam, tổ đại biểu HĐND huyện Quảng Ninh nêu thực trạng: Hiện nay, việc triển khai phân loại rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình ở tỉnh ta còn gặp khó khăn do chưa đồng bộ trong việc thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải... Với trách nhiệm cơ quan tham mưu, quản lý của mình, đồng chí Giám đốc Sở TN-MT cho biết lộ trình và giải pháp để thực hiện phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn thời gian tới.

 Đối với nội dung chất vấn của đại biểu Phan Trần Nam, Giám đốc Sở TN-MT Nguyễn Huệ cho biết: Nhằm nâng cao công tác quản lý, thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh, trong những năm qua, Sở TN-MT đã tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện.

Về cơ sở hạ tầng xử lý rác thải sinh hoạt, hiện tại trên địa bàn tỉnh có 7 bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt đang hoạt động. Nhà máy phân loại xử lý rác thải, sản xuất biogas và phân bón khoáng hữu cơ tại xã Lý Trạch (Bố Trạch) của Công ty TNHH Phát triển dự án Việt Nam đang xử lý rác thải sinh hoạt các địa bàn TP. Đồng Hới và các huyện Bố Trạch, Quảng Ninh. Dự án Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt tại xã Quảng Tiến (Quảng Trạch) của Công ty TNHH Môi trường xanh miền Trung đã được cấp chủ trương đầu tư, với công suất 200 tấn/ngày để xử lý rác thải sinh hoạt của địa bàn các huyện Tuyên Hóa, Minh Hóa, Quảng Trạch và TX. Ba Đồn.

Thực tế việc triển khai các dự án nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt còn chậm tiến độ; hạ tầng thu gom, trang thiết bị thu gom, vận chuyển, nguồn nhân lực của một số địa phương còn khó khăn trong việc mở rộng địa bàn thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải; cơ sở hạ tầng để tiếp nhận, thu gom, xử lý rác thải sau khi phân loại từ các hộ gia đình chưa có. Do đó, để tổ chức phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn chậm nhất đến 31/12/2024 theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020, trong thời gian tới, Sở TN-MT triển khai thực hiện một số giải pháp sau:

 

Tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn công tác phân loại rác thải tại nguồn, thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt; yêu cầu từng hộ gia đình, cá nhân, chủ nguồn thải phải thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt, trách nhiệm khi làm phát sinh chất thải; quy định rõ trách nhiệm của đơn vị thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, của các cơ quan, tổ chức, địa phương, đơn vị trong việc quản lý chất thải...

 

Tăng cường phối hợp với các tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, Đài Phát thanh-Truyền hình, Báo Quảng Bình tuyên truyền nâng cao nhận thức, tập huấn, hội thảo về triển khai thực hiện Luật Bảo vệ môi trường, hướng dẫn phân loại rác tại nguồn theo quy định nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường nói chung, về quản lý chất thải rắn sinh hoạt nói riêng. Hỗ trợ trang thiết bị thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt cho một số địa phương để thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới.

Thanh tra, kiểm tra tiến độ thực hiện các dự án xử lý rác thải sinh hoạt để đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo, có giải pháp xử lý dứt điểm tình trạng chậm tiến độ, kéo dài thời gian thực hiện; ưu tiên thu hút, kêu gọi đầu tư các dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ sạch, thân thiện với môi trường trong hoạt động xúc tiến đầu tư cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt.

 

Trên cơ sở các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và thực trạng công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh, đề nghị UBND các cấp quan tâm bố trí nhân lực, kinh phí mua sắm trang thiết bị thu gom vận chuyển rác thải, thiết bị máy móc vận hành xử lý bãi rác.