Lộc Ninh được xem là xã “cửa ngõ” phía Bắc của TP. Đồng Hới. Vị trí và điều kiện kinh tế, cơ sở hạ tầng thuận lợi, kết nối với hạ tầng kinh tế-xã hội của thành phố là những ưu thế để Lộc Ninh được lựa chọn và xây dựng NTM nâng cao. Thế nhưng chặng đường đạt chuẩn NTM nâng cao của xã lại không hề dễ dàng như mục tiêu đặt ra ban đầu.

 

Ông Trần Xuân Hội, Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Ninh cho biết: Thời gian qua, UBND xã đã huy động mọi nguồn lực để xây dựng xã đạt chuẩn NTM. Thành công của chương trình bước đầu đã góp phần thay đổi diện mạo cho địa phương. Sau khi đạt chuẩn NTM, năm 2021, xã được chọn để xây dựng NTM nâng cao và kế hoạch đạt chuẩn trong năm 2022. Tuy nhiên, do còn gặp khó khăn ở một số tiêu chí nên xã vẫn chưa được xét công nhận. NTM nâng cao được chuyển sang năm 2023 để xã tiếp tục phấn đấu.

Cuối năm 2023, qua rà soát, đánh giá, xã vẫn còn 1/19 tiêu chí về NTM chưa đạt và 4/19 tiêu chí về NTM nâng cao chưa đạt liên quan đến: Văn hóa, y tế, môi trường, chất lượng môi trường sống. Trong đó, tiêu chí văn hóa là tiêu chí gặp khó khăn nhất.Do địa bàn rộng, tiếp giáp với nhiều phường, xã nên Lộc Ninh dễ phát sinh tệ nạn ma túy, trộm cắp... ảnh hưởng đến việc bình xét thôn văn hóa hàng năm. Theo kết quả công nhận thôn văn hóa của UBND thành phố thì hiện tại xã chỉ có 9/11 thôn đạt thôn văn hóa, chiếm tỷ lệ 81,8% (theo quy định phải đạt 100%).

Đối với tiêu chí chất lượng môi trường sống, tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung đạt 45,5% (chưa đạt so với quy định bằng hoặc trên 50%). Đối với tiêu chí y tế, tỷ lệ dân số trên địa bàn có sổ khám chữa bệnh điện tử là 68,5% (chưa đạt so với quy định). Tỷ lệ sử dụng hình thức hỏa táng không có.

Năm 2021, xã Lương Ninh, (Quảng Ninh) được chọn phấn đấu xây dựng NTM nâng cao trong năm 2022. Khi đánh giá, thẩm định xã có 2 tiêu chí chưa đạt là quy hoạch và môi trường. Năm 2023, xã lại “lỡ hẹn” công nhận NTM nâng cao do chưa đạt tiêu chuẩn về tỷ lệ hỏa táng, khu văn hóa thể thao tập trung, y tế.

Ông Lê Văn Tam, Chủ tịch UBND xã Lương Ninh cho hay: Hiện trung tâm văn hóa thể thao đã xây dựng quy hoạch và có nguồn vốn. Xã cũng đang tập trung thực hiện để nâng cao tỷ lệ số dân có sổ khám chữa bệnh điện tử. Riêng tiêu chí hỏa táng xã khó hoàn thành do trên địa bàn người dân vẫn còn truyền thống chôn cất. Vì vậy để đạt được tỷ lệ trên 5% ở tiêu chí này thì xã rất khó đạt chuẩn NTM nâng cao.

 

 

Có thể thấy, qua quá trình phấn đấu đạt chuẩn NTM nâng cao, nhiều xã vẫn đang loay hoay với các tiêu chí hỏa táng, y tế, trung tâm văn hóa thể thao riêng biệt... Trước những khó khăn mà các xã đang gặp phải, UBND tỉnh đã kịp thời có văn bản kiến nghị gửi Trung ương điều chỉnh tiêu chí tỷ lệ sử dụng hình thức hỏa táng phù hợp với điều kiện thực tế, văn hóa của địa phương. Trong quá trình thẩm định, xét công nhận cũng đã không đánh giá đối với tiêu chí hỏa táng và xem xét cho các địa phương tiếp tục thực hiện một số tiêu chí đang trong quá trình thực hiện.   

 

Với những thay đổi về tiêu chí đánh giá NTM nâng cao, huyện Quảng Ninh đã kịp thời có hướng dẫn đối với các xã Lương Ninh, Võ Ninh qua đó giúp 2 xã sớm được xét đạt chuẩn NTM nâng cao trong đầu năm 2024.

 

Ông Trần Đức Thuận, Trưởng phòng Nông nghiệp-Phát triển nông thôn huyện Quảng Ninh cho biết: Năm 2023, trên địa bàn huyện có 2 xã đăng ký đạt chuẩn NTM nâng cao. Thời gian qua, huyện đã chỉ đạo, hướng dẫn các xã rà soát, đánh giá và thực hiện các tiêu chí để phấn đấu đạt chuẩn theo kế hoạch. Cuối năm 2023, do 2 xã đánh giá chưa đạt một số tiêu chí tỷ lệ hỏa táng, y tế, trung tâm văn hóa thể thao riêng biệt... nên huyện không hướng dẫn các xã nộp hồ sơ đề nghị thẩm định trong năm 2023. Tuy nhiên, đầu năm 2024, khi có một số văn bản điều chỉnh các tiêu chí, huyện đã chỉ đạo 2 xã Võ Ninh, Lương Ninh kịp thời  rà soát và gửi hồ sơ lên huyện. Nếu trong thời gian 10 ngày, huyện thẩm định đủ tiêu chuẩn sẽ gửi hồ sơ lên cấp tỉnh xem xét công nhận.

 

Năm 2023, toàn tỉnh có 9 xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao. Đây là năm đầu tiên sau nhiều năm phấn đấu tỉnh có xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Năm 2024, toàn tỉnh phấn đấu sẽ có thêm 9 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, qua đó góp phần thay đổi diện mạo NTM ở các địa phương.

Phó chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Nguyễn Quốc Tuấn cho biết: Đối với chương trình xây dựng NTM nâng cao, thời gian qua, một số văn bản sau khi ban hành đã phát sinh những vướng mắc, bất cập, chưa phù hợp với điều kiện thực tế các địa phương, do đó ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện của các xã. Ngoài các tiêu chí Trung ương sửa đổi tại Quyết định số 211/QĐ-TTg, ngày 1/3/2024, thì hầu hết các xã phấn đấu đạt NTM nâng cao đều rất khó đạt nội dung “Trung tâm văn hóa thể thao xã được đầu tư xây dựng riêng biệt bên ngoài khu hành chính của xã” thuộc tiêu chí số 6.

Để giúp các xã thực hiện các tiêu chí và được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao, kiểu mẫu, trong thời gian tới, tỉnh sẽ yêu cầu các sở, ngành rà soát lại các cơ chế, chính sách đã ban hành, nghiên cứu các quy định liên quan để tham mưu UBND tỉnh sửa đổi, bổ sung bảo đảm phù hợp, đặc biệt là các chỉ tiêu, tiêu chí được Trung ương sửa đổi tại Quyết định số 211/QĐ-TTg, ngày 1/3/2024. Bên cạnh đó, tăng cường trách nhiệm trong thực hiện các tiêu chí có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của sở, ngành, chủ động kiến nghị với bộ, cơ quan chủ quản hoặc tham mưu UBND tỉnh giải pháp tháo gỡ đối với các tiêu chí khó, vướng mắc ở các địa phương.