(QBĐT) - Những ai đã từng tiếp xúc, sẽ thấy ở ông một tính cách chân chất với tiếng cười sảng khoái, hồn hậu cùng một thế giới sắc màu xao động, hồn nhiên qua các tác phẩm hội hoạ. Ông là họa sĩ Nguyễn Thành Phố (1951-2023), quê quán xã Lý Ninh (phường Bắc Lý, TP. Đồng Hới hiện nay), trong dòng họ Nguyễn Lương có truyền thống về những loại hình mỹ thuật dân gian.                         

 

Ông là cựu chiến binh (1971-1976), sau khi xuất ngũ học đại học Mỹ thuật chính quy tại TP. Huế và trở về công tác trong ngành văn hóa, hoạt động văn học nghệ thuật (VHNT), có nhiều đóng góp trong phong trào văn hóa văn nghệ tại huyện Quảng Ninh nói riêng, tỉnh Quảng Bình nói chung. Ông là hội viên Hội VHNT Quảng Bình từ năm 1992, chuyên ngành Mỹ thuật (Hội họa).

 

Hội họa của họa sĩ Nguyễn Thành Phố mang nhiều ảnh hưởng của trường phái ấn tượng. Ông thường tung tẩy những vệt cọ tạo nên đường nét khoáng đạt, mảng màu rực rỡ, tươi nguyên. Trong các tác phẩm, hình là những giới hạn mang tính ước lệ để họa sĩ bày tỏ cảm xúc ào ạt, mạnh mẽ bằng các mảng màu nguyên sắc va đập, đan quyện vào nhau tạo nên sự chuyển động, biến ảo trong tác phẩm.

Biểu cảm trong hội họa Nguyễn Thành Phố rất gần với những khuynh hướng sáng tác đương đại ngày nay, đó là sự kết hợp của nhiều phương thức biểu hiện, nhiều trường phái trên cùng một không gian, khi đó tác giả đề cao tinh thần của ý niệm và cảm xúc trong thể hiện ý tưởng và truyền tải thông điệp về cuộc sống. Phong cách này xuyên suốt từ những ngày đầu cho đến sau này trong quá trình sáng tác của ông.           

Có lẽ, vốn sống trận mạc và ký ức thời quân ngũ đậm nét, nên ông sáng tác nhiều về đề tài chiến tranh cách mạng. Điều đặc biệt, mặc dù đây là một đề tài có “sức nặng” trong xây dựng cấu trúc tác phẩm nhưng ông vẫn giữ phong cách khoáng đạt, không lệ thuộc hình thức, tạo nên những khung cảnh thời chiến trận đầy thi vị và nhẹ nhàng, lạc quan.

 

Tác phẩm “Ký ức Trường Sơn” (Sơn dầu-Tuyển tập tác phẩm Mỹ thuật-Nhiếp ảnh Quảng Bình đương đại, 2006) là không gian đầy chất thơ với những cô gái đang tắm mát trên suối giữa sắc xanh đại ngàn, từng mảng màu uyển chuyển hòa quyện của dòng nước với mái tóc, thân hình các cô gái tuổi đôi mươi mềm mại đầy thi vị, mơ màng trong khoảnh khắc bình yên. Chúng ta có thể cảm nhận được sức sống mãnh liệt của tuổi thanh xuân đi mở đường trong những tháng năm chiến tranh gian khổ. Những cô gái góp phần làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại.

 

Tác phẩm “Tình biển” (Acrylic-Triển lãm mỹ thuật khu vực Bắc miền Trung, 2013) là sắc xanh thanh bình trên biển, đảo quê hương khi thể hiện hình tượng những chiến sĩ hải quân đang hòa quyện vui ca trong tiếng nhạc, tiếng hát với đàn chim hải âu tung bay trên sóng biếc… Và nhiều tác phẩm khác mang lại một không khí tích cực, lạc quan về một thời “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/Mà lòng phơi phới dậy tương lai”…

 

Ông cũng có những phút giây sâu lắng với các tác phẩm về thời hậu chiến, hậu quả của chiến tranh được hiện lên bởi các mảng màu bung vỡ, mạnh bạo. Tiêu biểu như tác phẩm “Nỗi đau” (Sơn dầu-Triển lãm Mỹ thuật khu vực Bắc miền Trung năm 2007) thể hiện về hậu quả của chất độc da cam đang hiện diện trong cuộc sống hôm nay, bố cục hiện đại với những hình người vặn vẹo màu đỏ, cam đối diện với xám lạnh của bom đạn tạo nên sự ám ảnh và đồng cảm với nạn nhân đang từng ngày bị dày vò bởi di chứng của chất độc chết chóc… Hoạ sĩ còn yêu thích sáng tác tranh trừu tượng, bởi không bị hình gò bó mà được thỏa sức tự do của cảm xúc với sự linh hoạt đường nét và màu sắc  phù hợp nội tâm của mình. Tác phẩm “Khát vọng” (Acrylic) khá tiêu biểu cho lối biểu đạt này. Những vệt sáng bay lên giữa một khoảng không gian đầy sắc màu. Người xem tranh có thể tưởng tượng những cánh chim bay lên giữa đêm lung linh rực rỡ pháo hoa…

 

Sau khi nghỉ công tác, ông trở về với không gian xanh của núi rừng ở thị trấn Nông trường Lệ Ninh. Có lẽ, do tính cách mộc mạc, chất phác và mong muốn một cuộc sống bình yên sau những tháng năm vất vả, nên họa sĩ vẽ nhiều về cây trái, đồng quê, gần gũi với nơi ông sinh sống. Những vệt, mảng màu tiếp tục rung rinh, cựa mình tự nhiên như lộc non trên mặt toan, từng vườn cây, con đường làng, đồng quê trong các tác phẩm mới tiếp tục giữ lửa đam mê và là niềm vui sống hàng ngày của ông.

 

Nhiều tác phẩm tĩnh vật, phong cảnh ra đời trong thời gian này, có thể nói đến: “Đôi bạn”, “Tĩnh vật”,“Mùa lũ” (Acrylic)… chỉ với những nét phác gợi hình đậm trên mênh mang các gam màu mang đến cảm giác thanh bình, yên ả. Nhiều người chưa biết rõ tác giả, chỉ mới ngắm nhìn tác phẩm của ông, thường nghĩ đây là tác phẩm của một họa sĩ trẻ bởi tinh thần sử dụng màu sắc đường nét rất hiện đại, tươi mới.

 

Ông là họa sĩ sớm thoát khỏi phương pháp sáng tác theo diễn tả hiện thực thuần túy. Từ sự hồn nhiên trong sáng tác của mình mà những đồng nghiệp thân thiết vẫn nói vui với ông có phong cách của “Hội họa Pallete” (Pallete: Bảng cứng để họa sĩ hòa màu khi vẽ). Bởi nhiều tác phẩm đầy ngẫu hứng như một bảng hòa màu. Những lúc này, họ luôn nhận được tiếng cười giòn giã từ ông: “Mình thích gì thì vẽ đó thôi, không quan trọng thành điều gì…!”.

 

Với phong cách khá rõ nét trong hội họa và khoáng đạt về bút pháp, ông rất phù hợp cho mảng minh họa báo chí, thơ, văn xuôi… Đáng tiếc, cuộc sống còn nhiều khó khăn, đời sống mỹ thuật tỉnh nhà chưa phát triển nên khả năng này của họa sĩ chưa được vận dụng đúng mức. Là một trong những hội viên Mỹ thuật đầu tiên của Quảng Bình, ông đã tham gia nhiều triển lãm mỹ thuật khu vực Bắc miền Trung và triển lãm về đề tài chiến tranh, cách mạng, lực lượng vũ trang nhân dân…Họa sĩ Nguyễn Thành Phố là một nhân tố sôi nổi, tạo nên tiếng cười giòn giã trong những cuộc gặp gỡ, chia sẻ câu chuyện cuộc sống, sáng tác, chuyên môn.

 

Với những đóng góp trên nhiều lĩnh vực và bề dày hoạt động nghệ thuật, ông được trao tặng Huy chương Kháng chiến hạng Nhất, kỷ niệm chương vì sự nghiệp VHNT, vì sự nghiệp văn hóa… Dù ông đã đi xa, nhưng tiếng cười và những mảng màu của họa sĩ Nguyễn Thành Phố vẫn còn lại với bạn bè đồng nghiệp để cùng nhắc nhớ về một nhân cách sống và cá tính sáng tạo riêng có…