Với mỹ thuật, bước vào ngưỡng cửa của con đường đầy khó khăn ấy, sẽ mất khoảng 5 năm để kiếm tìm thử nghiệm tìm lối đi riêng, đây là khoảng thời gian tích trữ năng lượng, kiến thức, cũng có thể trải nghiệm những thất bại trong hành trình đi tìm cá tính sáng tạo của bản thân, có thể gọi là “khoảng thời gian gieo trồng”. Nếu đúng hướng, 5 năm tiếp theo là khoảng thời gian vun đắp, cày xới trên mảnh đất sáng tạo cho những hạt mầm đó đơm hoa kết quả. 5 đến 10 năm tiếp theo sẽ gặt hái những quả ngọt mà mỗi nghệ sĩ đã dày công đầu tư tâm sức.

 

Có thể nói đây là "khoảng thời gian vàng" tràn đầy năng lượng để định hình phong cách riêng của mỗi họa sĩ, nhà điêu khắc. Mỗi nghệ sĩ thường có những "khoảng thời gian vàng" riêng cho sáng tạo, có thể đến rất sớm hoặc muộn…, nhưng điểm chung là tuổi trẻ, bởi đây là lúc tràn đầy sinh lực và khát khao bước thoát ra khỏi đám đông khẳng định mình. Nhưng cái quy luật “thời gian vàng” khắc nghiệt đối với những người sáng tác nghệ thuật sẽ không được tái lập nếu bản thân người nghệ sĩ không tự làm mới ngôn ngữ biểu đạt.

 

Thực tế chứng minh, nhiều tác giả đạt thành tựu trong sáng tác ở một khoảng thời gian nhất định, sau đó dừng lại khi mảnh đất sáng tạo ấy đã bị khô cằn, không tạo nên các giá trị mới, không vượt qua chính mình. Nếu tiếp tục bảo thủ bước đi, tác phẩm sẽ là những phiên bản quen mắt và nhàm chán. Mặt khác, cuộc sống thay đổi từng ngày về nhân sinh quan, thế giới quan cùng sự xuất hiện các thế hệ tác giả mới đầy mới mẻ trong đời sống mỹ thuật.

Qua các triển lãm mỹ thuật khu vực Bắc miền Trung và toàn quốc, những nghệ sĩ thành công liên tục trong nhiều năm, nhiều giai đoạn, nối dài được hành trình tìm kiếm cái đẹp của mình bởi họ đã “không bằng lòng với những điều đã có” mà luôn suy nghĩ, chủ động tìm tòi nên những chặng đường mới để tiếp tục khẳng định năng lực sáng tạo của mình. Họ đã tạo nên những “thời kỳ” hay “giai đoạn” có dấu ấn riêng trong nghiệp sáng tác.

Nhìn lại mỹ thuật Quảng Bình trong những giai đoạn đi qua gắn liền với từng thời kỳ thành công của từng tác giả, hầu hết các tác giả cũng chỉ có một thời kỳ gặt hái được nhiều thành công, rồi sau đó chững lại. Chỉ hiếm hoi từ 1-2 tác giả vẫn tiếp tục thành công khi có sự thận trọng hơn trong sáng tác hoặc lựa chọn những con đường biểu đạt riêng khác. Họ biết đúc kết những trầm tích, kinh nghiệm giai đoạn trước cho những giá trị mới bay lên. Tác phẩm không nhiều nhưng đều có độ chín trong tư duy, giải bày cảm xúc thông qua ngôn ngữ tạo hình.

Kết quả không thành công như mong muốn của mỹ thuật Quảng Bình tại Triển lãm mỹ thuật Bắc miền Trung lần thứ 28 tại TP. Huế năm 2023 vừa qua cũng như số lượng ít các tác phẩm được lựa chọn trưng bày tại những cuộc triển lãm cấp toàn quốc đã cho mỗi tác giả thấy cần nghiêm túc nhìn nhận lại. Một họa sĩ có nhiều năm tham gia hội đồng chấm giải thưởng mỹ thuật khu vực chia sẻ, mỹ thuật Quảng Bình chưa có gì mới, một số tác giả đã đoạt giải các năm trước chưa vượt qua chính mình. Trong khi mỹ thuật đương đại đã có những chuyển động, thay đổi nhanh chóng thì chúng ta vẫn lặp lại chính mình, không dũng cảm tìm kiếm bứt phá những hình thức biểu đạt mới, vẫn đi trong con đường an toàn quen thuộc.

 

Trong không gian thế giới phẳng hiện nay rất thuận lợi cho việc tiếp cận với sự chuyển động thay đổi của mỹ thuật Việt Nam và thế giới, nhưng nhiều tác giả vẫn còn e ngại và bị động trong việc tiếp thu những giá trị mới, những loại hình nghệ thuật đương đại để vận dụng vào quá trình sáng tác. Các tác phẩm tham gia triển lãm vẫn là sự quen thuộc như những năm trước, nặng yếu tố trường lớp, bố cục, hình thức thể hiện không có nhiều thay đổi. Một số tác giả trước đó đạt được thành công lại không dám tạo nên sự khác biệt mà vẫn xây dựng tác phẩm như một thói quen thị giác…

 

Mặt khác, mỹ thuật Quảng Bình đang thiếu vắng những thế hệ nghệ sĩ tiếp nối, đặc biệt là tác giả trẻ dám thử nghiệm với những chất liệu, hình thức biểu đạt tạo ra tác phẩm mới lạ, có giá trị về nghệ thuật và tư tưởng…

 

Cuộc sống luôn đổi thay hướng tới tạo lập những giá trị mới, văn học-nghệ thuật nói chung, mỹ thuật nói riêng không nằm ngoài quy luật đó. Sáng tạo không có điểm dừng, không có điểm cuối mà là hành trình tự bồi đắp phù sa tri thức và cảm xúc thêm màu mỡ cùng với sự dũng cảm đối diện, vượt lên ngày hôm qua của chính mình. Áp lực sáng tạo luôn đặt ra với mỗi nghệ sĩ, muốn tiếp tục thì không còn con đường nào khác là “tự làm mới chính mình -không thỏa hiệp với cái cũ”.