(QBĐT) - Năm 2003 có một sự kiện làm nức lòng người Việt Nam nói chung, Quảng Bình nói riêng: UNESCO công nhận Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là Di sản Thiên nhiên thế giới.
Ông Nguyễn Tấn Hiệp, nguyên Giám đốc đầu tiên của Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng nhớ lại: "Hành trình để làm hồ sơ Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng trình UNESCO đầy cam go. Phải có sự đồng tâm hiệp lực và một tình yêu Phong Nha-Kẻ Bàng vô bờ bến của đội ngũ các nhà khoa học, các nhà ngoại giao, các nhà lãnh đạo cấp cao trong nước và quốc tế mới thực hiện được. Trước đó, khi tiến hành lập hồ sơ di sản, bởi thiếu kinh nghiệm, phía ta ôm đồm quá nhiều tiêu chí nên chưa đạt yêu cầu, phải làm lại".
Qua nhiều bước, với sự giúp đỡ của nhiều nhà khoa học, nhà ngoại giao... phái đoàn Quảng Bình do đồng chí Phan Lâm Phương, lúc đó là Chủ tịch UBND tỉnh trưởng đoàn và ông Nguyễn Tấn Hiệp đã được mời dự Hội nghị thường niên lần thứ 27 diễn ra tại Paris (Pháp). Đó là ngày 5-7-2003. Trong chương trình hội nghị, vấn đề được quan tâm là biểu quyết bầu chọn Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng thành Di sản Thiên nhiên thế giới. Trong 21 thành viên, có tới 30 ý kiến phát biểu.
Cuối cùng, cả phái đoàn Việt Nam ai cũng vỡ òa niềm vui: Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng được công nhận là Di sản Thiên nhiên thế giới với số phiếu bầu chọn tuyệt đối. Vậy là Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng đã có tên trên bản đồ Di sản Thiên nhiên thế giới.
 |
| Kỳ vĩ hang Sơn Đoòng. |
Kể từ ngày Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng được công nhận là Di sản Thiên nhiên của nhân loại, cộng đồng thế giới biết về Quảng Bình nhiều hơn. Phong Nha -Kẻ Bàng chính là động lực phát triển toàn diện của quê hương Quảng Bình...
Theo tiến sĩ Nguyễn Khắc Thái-một nhà sử học say mê nghiên cứu về Phong Nha-Kẻ Bàng: "Quảng Bình quê hương chúng ta vốn là vùng quê nghèo, Đảng bộ tỉnh và toàn dân đang tìm điểm nhấn để tạo tiếng vang cho cộng đồng quốc tế và trong nước biết đến. Sau những năm tháng bị chiến tranh tàn phá khốc liệt, Di sản Thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng được công nhận làm bừng tỉnh xu thế phát triển.
Quảng Bình trở thành địa chỉ thu hút sự quan tâm của du khách trong nước và quốc tế-niềm tự hào không nơi nào có được". Phong Nha-Kẻ Bàng mở ra nhiều triển vọng như bảo tàng tự nhiên chứa đựng tri thức nhân loại về thiên nhiên, giúp con người khám phá hành tinh mình đang sống. Phong Nha-Kẻ Bàng chứa đựng nhiều thành tố hấp dẫn con người, đặc biệt là sự xen kẽ giữa sinh thái tự nhiên và sinh thái nhân văn là di sản văn hóa Chăm, di sản văn hóa tộc người, di sản văn hóa di tích lịch sử cách mạng và có đường Hồ Chí Minh huyền thoại.
Từ khi được công nhận, tỉnh ta đã quan tâm thực hiện nhiệm vụ bảo vệ, khai thác, tôn vinh di sản, UBND tỉnh đã tổ chức lại bộ máy của Vườn. Theo đó, Ban quản lý Vườn là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND tỉnh có 2 phòng chuyên môn và 3 đơn vị: Hạt Kiểm lâm, Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Cứu hộ, Trung tâm Du lịch Phong Nha - Kẻ Bàng. Đơn vị đã triển khai lập quy hoạch tổng thể "Bảo tồn và phát huy giá trị Di sản Thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng" nâng tổng diện tích vườn quốc gia được giao quản lý lên trên 125.000 ha; thực hiện nhiều hoạt động tuyên truyền bảo vệ môi trường; thành lập 5 câu lạc bộ bảo tồn thiên nhiên tại các xã vùng đệm với trên 150 thành viên.
Công tác nghiên cứu, bảo tồn và hợp tác quốc tế cũng đã được đẩy mạnh. Một số chương trình nghiên cứu được triển khai, tiêu biểu như khảo sát quần thể vượn đen siki; điều tra phát hiện khu rừng Bách xanh đá cổ sơ nhất Đông Nam Á có giá trị bảo tồn trên toàn cầu. Trong hợp tác quốc tế, Vườn đã tham mưu cho tỉnh thực hiện 17 chương trình dự án quốc tế trên nhiều lĩnh vực như: bảo tồn di sản; bảo tồn thiên nhiên; phát triển cộng đồng và du lịch sinh thái... Ban quản lý Vườn đã tham gia 7 kỳ họp thường niên của Ủy ban Di sản thế giới, 7 diễn đàn quốc tế và tham gia tuyên bố chung về Di sản thế giới Châu Á-Thái Bình Dương. Cùng thời gian, có khoảng 1500 lượt sinh viên, nghiên cứu sinh, chuyên gia, các nhà khoa học trong ngoài nước đến thực tập, nghiên cứu về Phong Nha-Kẻ Bàng.
 |
| Điểm du lịch sinh thái suối Nước Moọc. |
Hành trình 10 năm Di sản Thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng đã tạo bước phát triển mới về du lịch. Từ chỗ chỉ có một điểm tham quan động Phong Nha-Tiên Sơn, năm 2005 điểm du lịch văn hóa tâm linh Đền tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ đường 20 Quyết Thắng được đưa vào khai thác, từ đó với niềm tri ân các anh hùng liệt sĩ đã cống hiến tuổi xuân vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc vĩ đại, năm nào cũng có hàng nghìn du khách đến nơi này.
Năm 2008, điểm du lịch sinh thái suối Nước Moọc được đưa vào khai thác phục vụ du khách. Năm 2010 khu du lịch sinh thái động Thiên Đường do Tập đoàn Trường Thịnh đầu tư được khai trương, thu hút lượng khách đến Quảng Bình tăng đột biến. Năm 2011, đến lượt tuyến du lịch sông Chày-hang Tối đón tiếp du khách. Sau hành trình 10 năm, từ chỗ con số khách du lịch ít ỏi (khoảng trên 150.000 lượt khách du lịch trong nước, 1400 lượt khách nước ngoài) năm 2002, đến nay mỗi năm bình quân gần 300.000 lượt khách trong nước, trên 1 vạn khách du lịch nước ngoài đến với di sản. Như vậy đã có trên 3 triệu lượt khách đến với Phong Nha-Kẻ Bàng.
Điều quan trọng hơn, Di sản Thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng đã góp phần tạo việc làm cho hàng nghìn lao động tỉnh ta, là đề tài vô tận cho các nhà khoa học, niềm cảm hứng chưa bao giờ vơi cạn của các nhà báo, các văn nghệ sĩ trong nước và quốc tế.
Bước vào năm mới, Di sản Thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng tròn 10 tuổi. Đây là dịp để tuyên truyền, quảng bá hình ảnh Phong Nha-Kẻ Bàng với bạn bè trong nước và thế giới. Qua đó phát động nhân dân tỉnh nhà cùng chung tay để bảo vệ di sản.
Dự kiến, vào tháng 4 -2013, lễ kỷ niệm 10 năm đón nhận Bằng công nhận Di sản Thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng sẽ được UBND tỉnh long trọng tổ chức.
Ông Đặng Đông Hà, Phó Giám đốc Ban quản lý Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, thành viên Ban chỉ đạo lễ kỷ niệm cho biết: "UBND tỉnh đã có chỉ thị về việc tổ chức Lễ kỷ niệm 10 năm Di sản Thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng. Ban quản lý Vườn đã làm việc cụ thể với UNESCO xung quanh việc tổ chức quảng bá Di sản Thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng trên tạp chí Ngày nay của Trung tâm thông tin UNESCO. Vườn đã tham gia cùng Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch xây dựng kế hoạch chi tiết về chuỗi hoạt động hướng tới lễ kỷ niệm. Theo đó, sẽ có tổ chức mít tinh, hội thảo khoa học về di sản nhằm thu hút khách du lịch đến với Phong Nha-Kẻ Bàng. Ban quản lý Vườn cũng đã chỉ đạo Trung tâm Du lịch Phong Nha-Kẻ Bàng chỉnh trang khuôn viên, khai trương một số tuyến, điểm du lịch mới".
Lễ hội kỷ niệm 10 năm là dịp tổng kết lại chặng đường đã đi qua, từ đó rút ra những bài học quan trọng, đề ra nhiệm vụ bảo vệ di sản trên chặng đường sắp tới, vì vậy sẽ được sự quan tâm đặc biệt của những ai yêu mến Phong Nha-Kẻ Bàng. Hy vọng lễ hội sẽ được tổ chức hoành tráng, an toàn và mang tầm vóc của một trong những sự kiện văn hóa-du lịch lớn của quê hương Quảng Bình năm 2013.
Phan Hòa