Theo đánh giá của Sở KH-CN, việc thực hiện TXNG sản phẩm trên địa bàn tỉnh hiện đang gặp không ít khó khăn cả từ phía các cơ quan chức năng đến người tiêu dùng. Nguyên nhân là do mã vạch tem truy xuất chưa được chuẩn hóa về hình thức và nội dung; chưa có quy định thống nhất về các giải pháp đọc tem truy xuất; thiếu các quy định cụ thể đối với việc khai báo, giám sát và bảo đảm thông tin TXNG… và một phần nữa là trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan.

 

Ngày 13/8/2021, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 06/2021/NQ-HĐND quy định chính sách hỗ trợ sáng tạo khoa học và đổi mới công nghệ trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2021-2025, trong đó có hỗ trợ các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp (DN) có các sản phẩm được TXNG đúng theo quy định của pháp luật.

 

Phó giám đốc Sở KH-CN Trần Quốc Việt cho biết, mặc dù tỉnh đã có chính sách hỗ trợ, ngành chuyên môn có những nỗ lực trong hoạt động quản lý và cung ứng dịch vụ về TXNG sản phẩm, hàng hóa, nhưng hoạt động tư vấn, triển khai áp dụng TXNG sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn tỉnh đến nay vẫn còn nhiều hạn chế.

 

Đó là, DN và người tiêu dùng vẫn chưa hiểu hết ý nghĩa của TXNG và chưa hiểu đúng bản chất của vấn đề này. Thêm vào đó là thói quen và ý thức làm việc chưa tuân thủ quy trình, ngại ghi chép cũng là yếu tố khó khăn cho quá trình thực hiện; các DN vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc nghiên cứu, xây dựng, triển khai hệ thống TXNG cho từng sản phẩm, nhóm sản phẩm cụ thể.

Toàn tỉnh hiện có 150 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 20 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao. Mặc dù các sản phẩm OCOP được công nhận với chủng loại hàng hóa phong phú, mẫu mã đa dạng nhưng sản phẩm có nguồn gốc, lợi thế địa phương còn hạn chế về khả năng cạnh tranh, chủ yếu tiêu thụ tại nội địa. Đa số các chủ thể có sản phẩm OCOP là những đơn vị sản xuất nhỏ lẻ, hạn chế về quy mô sản xuất, quảng bá và kết nối tiêu thụ sản phẩm.

 

Các sản phẩm chưa có TXNG nên dễ bị hàng giả, hàng nhái với chất lượng không bảo đảm, nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng gây tâm lý lo lắng cho người tiêu dùng khi sử dụng sản phẩm. Theo xu thế phát triển, người tiêu dùng đang đòi hỏi ngày càng cao về chất lượng sản phẩm nhằm bảo vệ lợi ích và sức khỏe của bản thân. Đối với các sản phẩm xuất khẩu, việc TXNG càng phải bảo đảm, đặc biệt sản phẩm OCOP càng cần phải có TXNG.

 

“Là DN sản xuất, chế biến nông sản và thực phẩm, chúng tôi nhận thấy, với tầm quan trọng của hệ thống TXNG sản phẩm, khi áp dụng vào hoạt động sản xuất, kinh doanh các sản phẩm của công ty đã đem lại những lợi ích đáng kể, như: Việc quản lý sản phẩm trong quá trình sản xuất và lưu thông trên thị trường thuận lợi hơn, giúp khách hàng truy xuất được nguồn gốc vùng nguyên liệu của sản phẩm và các thông tin liên quan về sản phẩm, đem lại cho khách hàng sự tin cậy đối với thương hiệu và sản phẩm, các giao dịch mua bán hàng hóa thuận lợi hơn và do đó đơn hàng được tăng thêm; từ đó góp phần tạo vị thế trong việc quảng bá, quảng cáo phục vụ hoạt động xây dựng và quảng bá thương hiệu công ty. Hiện, công ty đã áp dụng mã số mã vạch GS1 và mã QR để xây dựng hệ thống TXNG sản phẩm. Cụ thể là các sản phẩm tinh bột, gồm: Tinh bột sắn, tinh bột biến tính, bột bánh lọc, bột năng; các sản phẩm thực phẩm, gồm: Chả hải sản, miến; các sản phẩm hữu cơ, gồm: Nước rửa chén và nước lau sàn hữu cơ hương sả...”, ông Lê Văn Thơ, Giám đốc Công ty CP Tư vấn và Đầu tư Long Giang Thịnh chia sẻ.

 

Theo nghiên cứu trên địa bàn tỉnh, tỷ lệ sản phẩm OCOP có truy xuất nguồn gốc, gồm: Sản phẩm OCOP cấp độ dưới 3 sao có tỷ lệ TXNG dưới 10%; sản phẩm OCOP 3 sao khoảng 17-18%; sản phẩm OCOP 4 sao, khoảng 65-68%. Nguyên nhân, trong các tiêu chí đánh giá điểm để phân hạng sản phẩm có những tiêu chí liên quan đến TXNG sản phẩm, nếu những sản phẩm có TXNG sẽ có cơ sở đánh giá cao hơn những sản phẩm chưa có TXNG.

Theo Phó Giám đốc Sở KH-CN Trần Quốc Việt, để kiểm soát chặt chẽ các sản phẩm chủ lực của tỉnh, các đặc sản của địa phương ở tất cả các khâu: Sản xuất, bảo quản, vận chuyển, tiêu thụ, đáp ứng yêu cầu tiêu thụ của thị trường trong nước, xuất khẩu, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng, thời gian đến, Sở KH-CN sẽ tăng cường phối hợp với Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng trong việc hướng dẫn, hỗ trợ các DN trên địa bàn tỉnh áp dụng hệ thống TXNG, ứng dụng mã số mã vạch, đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến và xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan.

Việc thông tin TXNG xuất xứ các sản phẩm chủ lực, sản phẩm gắn với chương trình OCOP sẽ hướng đến xây dựng phần mềm nhận diện và truy xuất được nguồn gốc các sản phẩm. Đặc biệt, Trung tâm Ứng dụng và Thống kê KH-CN Quảng Bình đã đề xuất đặt hàng nhiệm vụ KH-CN cấp tỉnh năm 2024 về “Nghiên cứu xây dựng hệ thống TXNG cho các sản phẩm chủ lực, OCOP của tỉnh Quảng Bình”. Mục tiêu mà nhiệm vụ hướng đến là giúp nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người dân về áp dụng TXNG sản phẩm.

Ngoài ra, việc tăng cường hiện diện của các thực phẩm có TXNG trên thị trường sẽ tạo thói quen tiêu dùng an toàn cho người tiêu dùng, giúp người tiêu dùng có thể truy xuất được các thông tin về sản phẩm và DN sản xuất một cách nhanh chóng, chi tiết và chính xác nhất, lựa chọn những sản phẩm hàng hóa bảo đảm chất lượng và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Qua đó thúc đẩy các nhà sản xuất khác tham gia, làm tăng tính minh bạch của toàn hệ thống, giảm thiểu nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm gây hại cho sức khỏe người dân.

Hương Trà