(QBĐT) - Những năm qua trên địa bàn tỉnh có nhiều chương trình, chính sách, dự án đầu tư xây dựng công trình nước sinh hoạt (NSH) như Chương trình mục tiêu quốc gia về nước sạch, vệ sinh môi trường; công trình NSH theo Quyết định 134, 135 của Thủ tướng Chính phủ và nhiều dự án đầu tư NSH khác...

Chỉ tính trong vòng 10 năm gần đây đã có trên 70 công trình được đầu tư xây dựng. Tuy vậy, hiệu quả của các công trình NSH không cao, nhiều công trình bị xuống cấp, hư hỏng, không sử dụng được gây lãng phí rất lớn.

Tình trạng này có nhiều nguyên nhân, nhưng có thể nêu một số nguyên nhân sau: Do việc thăm dò, khảo sát, điều tra: Có những công trình do kiểm định chất lượng nước ngầm không kỹ, khi công trình hoàn thành bơm nước lên, dân không sử dụng được, do nhiễm phèn hoặc đá vôi. Hoặc do nhu cầu sử dụng NSH của dân chưa cao (dân đã có giếng), khi điều tra có nhiều hộ dân đăng ký, nhưng khi nộp tiền để bắt nước vào nhà thì rất ít hộ tham gia, nếu ít hộ sử dụng  khi vận hành sẽ bị lỗ lớn do chi phí tiền điện, tiền công...

Do cán bộ lãnh đạo xã thiếu đồng thuận: Có trường hợp chủ tịch xã nhiệm kỳ sau không nhận bàn giao công trình (do nhiệm kỳ trước xây dựng công trình), không thành lập tổ quản lý, bảo vệ, khai thác công trình; công trình phơi nắng phơi mưa, ngập lụt dẫn đến hư hỏng, quy cho cán bộ nhiệm kỳ trước đầu tư công trình không hiệu quả! Tổ kỹ thuật quản lý công trình nước là "con ông, cháu tôi" không có kỹ thuật  tay nghề, sửa chữa công trình "bò lành thành bò què"!

Tại một số xã, ý thức quản lý, bảo vệ của dân còn rất yếu: Có nơi tuyến ống nhựa chính chôn qua vườn nhà bị đục cho chảy lênh láng vào vườn, nên nơi khác mất nước;  hệ thống đường ống sắt bị cưa trộm, đào trộm. Có xã tuyến đường ống chính dài trên 10 km qua đồng ruộng, dọc đường giao thông liên thôn, liên xã, dân vô tình bị cuốc nhầm, hoặc công trình bị đào bới để làm lại đường. Công tác duy tu, bảo dưỡng công trình NSH không bảo đảm, nhiều công trình sau lũ lụt bị hư hỏng, địa phương không chịu khắc phục, sửa chữa, chờ chủ đầu tư hoặc chờ đơn vị thi công, tuy công trình đã bàn giao, hết thời gian bảo hành.

Một nguyên nhân cũng cần nhắc đến đó là thiết bị và chất lượng thi công một số công trình chưa đạt yêu cầu. Khi công trình NSH không đưa vào sử dụng, đài nước, bể  nước phơi nắng lâu ngày nứt nẻ, các thiết bị, phụ tùng kim loại lâu ngày không sử dụng rỉ rét, hư hỏng là điều tất yếu.

Công trình NSH không hiệu quả, có thể còn nhiều nguyên nhân khác, tuy nhiên những nguyên nhân trên là cơ bản, chỉ cần chữa được những "bệnh" trên tin rằng các công trình NSH sẽ "lành bệnh" và có hiệu quả.

Đăng Thức