(QBĐT) - Ngày 2-7-1972 ghi dấu một sự kiện bi hùng khi máy bay Mỹ bất ngờ ném bom vào khu vực hang Lèn Hà (thuộc xã Thanh Hóa, huyện Tuyên Hóa) làm 13 chiến sỹ Trạm Cơ vụ A69, Đại đội 9, Trung đoàn 134, Binh chủng Thông tin hy sinh cùng một lúc. Tròn 40 năm sau, ngày 2-7-2012, Di tích lịch sử Hang Lèn Hà đã được xây dựng khang trang, gần như hoàn chỉnh với nhiều hạng mục công trình tái hiện một phần cuộc sống và hoàn cảnh làm việc của các chiến sỹ bộ đội thông tin, trở thành một địa chỉ được nhiều người biết đến như một chứng tích hào hùng về những cống hiến, hy sinh của các chiến sỹ bộ đội thông tin trước bom đạn của giặc Mỹ.
Trạm Cơ vụ A69 thành lập vào ngày 7-1-1967, được biên chế một tiểu đội tải ba tổng đài, một tiểu đội nguồn điện, một tiểu đội đường dây và bộ phận hậu cần. Trạm được bố trí một đại đội nhưng thường xuyên có mặt tại trạm trên 30 người, trong đó có 13 nữ được giao nhiệm vụ thay nhau trực máy thông tin, số nam giới còn lại đảm nhiệm việc quản lý sửa chữa máy móc và tuyến dây trần từ trạm A69 tới các trạm khác. Trạm cơ vụ A69 có nhiệm vụ trung chuyển các mệnh lệnh, chỉ thị từ Trung ương, Bộ Quốc phòng ở Thủ đô Hà Nội tới các chiến trường miền Nam và Lào phục vụ cho công tác lãnh đạo, chỉ huy qua các giai đoạn của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Ngay sau khi được thành lập, Trạm Cơ vụ A69 đã tìm chọn hang Lèn Hà nằm trong khu rừng già thuộc xã biên giới Thanh Hóa (Tuyên Hóa) tiếp giáp với nước bạn Lào làm nơi đóng quân. Đây là một trạm thông tin quan trọng trên tuyến dây trần trục giao thông Bắc-Nam, cách tuyến đường chiến lược 15A khoảng 3km, thường xuyên là trọng điểm đánh phá ác liệt của máy bay Mỹ. Muốn vào được trạm phải vượt qua dốc Bà Tôn khá cao, trống trải, bên trong là núi đá và rừng rậm. Lèn Hà cao chừng 150m, có đỉnh cao nhất là 320m. Lưng chừng núi có một hang đá rộng trên 400m2 được cán bộ, chiến sỹ sử dụng làm nơi đặt máy móc, điện đàm. Dưới chân núi là rừng cây rậm rạp, rất dễ ngụy trang được xây dựng làm nơi nghỉ ngơi, sinh hoạt của bộ đội.
 |
| Cán bộ, chiến sỹ Binh chủng Thông tin trồng cây xanh tại khuôn viên Di tích lịch sử hang Lèn Hà. |
Trong những năm đầu chống chiến tranh phá hoại, tuyến lửa Quảng Bình là nơi địch tập trung đánh phá ác liệt nhất, đặc biệt là vùng rừng núi phía tây, nơi tập trung nhiều tuyến đường chiến lược quan trọng, những người con đất Bắc từ các tỉnh Hưng Yên, Thái Bình, Phú Thọ, Cao Bằng, Ninh Bình, Hòa Bình... với tinh thần "Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh" đã hăng hái lên đường. Vào chiến trường, các cán bộ, chiến sĩ Trạm Cơ vụ A69 đã xác định nhiệm vụ hết sức nặng nề và vô cùng quan trọng, đó là: bảo đảm thông tin liên lạc kịp thời, thông suốt trên "chiến trường lửa".
Thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ kính yêu: "Việc liên lạc là việc quan trọng bậc nhất trong công tác cách mệnh, vì chính nó quyết định sự thống nhất chỉ huy, sự phối hợp lực lượng và do đó bảo đảm thắng lợi", các cán bộ, chiến sĩ Trạm Cơ vụ A69 đã vượt lên tất cả những hiểm nguy của bom đạn, sự khó khăn, thiếu thốn của cuộc sống giữa rừng thiêng nước độc, sự khắc nghiệt của núi rừng Trường Sơn để tạo dựng một cuộc sống mới dựng nhà, có nhà sinh hoạt, hội họp, có nhà ăn, nhà nghỉ,... đào ao, hồ thả cá, đào giếng để lấy nước dùng cho sinh hoạt. Không những thế các anh, các chị được sự giúp đỡ của nhân dân địa phương làm công trình đập nước ở khe suối cách trạm khoảng 2km để tạo nguồn điện phục vụ cho công việc. Hiểm nguy, gian khổ là thế nhưng cán bộ, chiến sĩ của Trạm Cơ vụ A69 luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ, giữ vững thông tin liên lạc, phục vụ cho các mặt trận, các chiến dịch, chiến đấu thắng lợi.
Ngày 2-7-1972, trong lúc các cán bộ, chiến sĩ Trạm Cơ vụ A69 đang làm nhiệm vụ, máy bay Mỹ bất ngờ ập tới bắn khói vào nhà ăn của trạm để chỉ điểm, chưa đầy 5 phút sau, hai máy bay B57 bay đến ném 3 quả bom vào hai đầu núi và một quả vào chính giữa hội trường. Tiếp đó, chúng đánh bom phát quang, rồi đánh bom cháy xuống, khu vực trạm bị bốc cháy dữ dội. Trạm máy trên hang đá cao bị hư hỏng nặng, mạng cáp nhập đài và khoảng 1.500m đường dây quanh khu vực bị đứt nát không làm việc được. 13 chiến sỹ đã anh dũng hi sinh, trong đó có 10 nữ. Các chiến sĩ hi sinh đều còn rất trẻ, đa số tuổi đời từ 17 đến 20.
Cả một khu vực rộng lớn của trạm bị bom địch đánh phá, đau thương và tổn thất vô cùng nặng nề đến với trạm Cơ vụ A69. Với tinh thần tất cả cho nhiệm vụ bảo đảm thông tin liên lạc, các chiến sĩ còn sống sót đã gạt nước mắt, nén đau thương lao vào thực hiện nhiệm vụ và chỉ sau 1 giờ đồng hồ, thông tin liên lạc đã được thông suốt, trạm máy được củng cố; đồng thời các đồng chí lo cứu chữa thương binh, tìm thi thể và mai táng 13 đồng đội của mình...
Ngày 7-5-2009, hang Lèn Hà đã được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Hang Lèn Hà là nơi ghi dấu những chiến công oanh liệt và khó khăn, gian khổ hi sinh của cán bộ chiến sĩ Trạm Cơ vụ A69. Nơi đây đã chứng kiến sự hi sinh anh dũng của 13 cán bộ, chiến sĩ của Trạm vào ngày 2-7-1972. Các anh, các chị đã ngã xuống, hiến dâng tuổi thanh xuân, dâng trọn cuộc đời để bảo vệ mạch máu thông tin liên lạc thông suốt, kịp thời, góp phần vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Vì ý nghĩa đó, hang Lèn Hà có giá trị lịch sử tiêu biểu và đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa Quốc gia và có giá trị to lớn trong công tác giáo dục truyền thống yêu nước, đấu tranh cách mạng, tinh thần "Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh" cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Hiện nay, hang Lèn Hà còn lưu giữ một phần nhỏ các hiện vật như: bệ đặt máy phát nổ, máy thông tin liên lạc được đắp bằng vôi vữa, đá và tại đây đã có một nhà bia tưởng niệm dưới chân núi được xây dựng khang trang để thờ các vong hồn liệt sĩ đã anh dũng hi sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Chiến tranh đã lùi xa gần 40 năm, nhưng những chiến công hào hùng và sự hi sinh anh dũng của cán bộ, chiến sĩ Trạm Cơ vụ A69 mãi in đậm trong trái tim mỗi người lính, mỗi trái tim con người Việt Nam. Họ mãi mãi là tấm gương sáng về chủ nghĩa anh hùng cách mạng cho các thế hệ trẻ Việt Nam noi theo.
Nguyễn Hoàng