(QBĐT) - Bố Trạch là 1 trong 2 huyện được Ban chỉ đạo 1237 tỉnh chọn triển khai thí điểm lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Trong quá trình thực hiện, nhờ lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát từ huyện đến xã, thôn và sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chuyên môn nên huyện đã sớm tìm ra các thông tin về phần mộ liệt sỹ để cung cấp cho thân nhân gia đình và tổ chức quy tập, thể hiện tình cảm tri ân sâu sắc của thế hệ hôm nay đối với các anh hùng liệt sỹ.

Cùng với huyện Quảng Ninh, Bố Trạch được Ban chỉ đạo 1237 tỉnh chọn triển khai thí điểm lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ từ tháng 7-2017. Bố Trạch có địa hình rừng, núi, khe, suối phức tạp, giao thông đi lại khó khăn và luôn chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai. Trong chiến tranh, đây là địa bàn chịu sự đánh phá ác liệt của địch, là nơi trung chuyển các đoàn quân ra, vào chiến đấu trên các chiến trường và vận chuyển thương binh ra Bắc điều trị do bị thương khi chiến đấu.

Trước đây, điều kiện kinh tế, trình độ dân trí không đồng đều đã ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Từ sau năm 1975, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và lực lượng vũ trang huyện đã rất nỗ lực trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ và đạt kết quan trọng, đáp ứng một phần nguyện vọng của nhân dân và thân nhân liệt sỹ. Tuy nhiên, do trải qua thời gian khá dài, qua nhiều thế hệ, nhiều đơn vị tìm kiếm, quy tập; thông tin về liệt sỹ và mộ liệt sỹ chưa được cung cấp đầy đủ nên rất khó khăn cho việc tìm kiếm, quy tập.   

Ông Nguyễn Hữu Hồng, Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch cho biết: "Nhằm triển khai có hiệu quả kế hoạch của Ban chỉ đạo 1237 tỉnh, huyện đã xây dựng kế hoạch và chọn thôn Dài (xã Hoà Trạch), thôn Cù Lạc 2 (xã Sơn Trạch) làm điểm cấp thôn; chọn xã Hoà Trạch, Sơn Trạch làm điểm cấp xã. Theo đó, huyện chỉ đạo 2 xã phân công nhiệm vụ cụ thể cho hội đồng chính sách, các ban, ngành, đoàn thể xã triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp làm tốt công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Trong quá trình thực hiện, huyện chỉ đạo các ngành, đoàn thể liên quan, như: quân sự, lao động-thương binh và xã hội, cựu chiến binh, cựu thanh niên xung phong bám sát sát địa bàn xã, thôn để chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể, bảo đảm cho quá trình tiến hành đúng tiến độ và đạt mục đích, kế hoạch đề ra. Các công việc cụ thể gồm: tiếp nhận danh sách liệt sỹ; rà soát, phân tích, đối chiếu danh sách liệt sỹ do trên cung cấp với danh sách liệt sỹ của địa phương quản lý và danh sách liệt sỹ do nhân dân cung cấp; kiểm điếm mộ trong nghĩa trang liệt sỹ của xã và liệt sỹ do gia đình quản lý, chăm sóc; tổng hợp, phân tích và bàn giao danh sách liệt sỹ về từng thôn, bản. Sau khi hướng dẫn 2 thôn làm điểm lập danh sách liệt sỹ, công việc tiếp theo là phát phiếu cung cấp thông tin, hướng dẫn nhân dân cung cấp thông tin về liệt sỹ hy sinh trên địa bàn và mộ liệt sỹ ngoài nghĩa trang liệt sỹ".

Phần mộ của các liệt sỹ luôn được người dân huyện Bố Trạch quan tâm, chăm sóc và bảo vệ

Từ số liệu cung cấp của quần chúng nhân dân, thôn, xã tiến hành kiểm tra, tổng hợp, lập danh sách liệt sỹ hy sinh, chôn cất ban đầu trên địa bàn, kết luận, thống kê liệt sỹ tại xã. Kết quả khảo sát, thu thập, xác minh thông tin trên địa bàn 2 xã làm điểm, như sau: có 358 liệt sỹ hy sinh, chôn cất ban đầu (trong đó có 91 liệt sỹ của địa phương và 267 liệt sỹ của đơn vị khác); 213 hài cốt liệt sỹ đã tìm kiếm, quy tập trên địa bàn và còn 145 hài cốt liệt sỹ chưa được tìm kiếm, quy tập trên địa bàn. Các khu vực có mộ liệt sỹ đã tìm kiếm, quy tập xong, gồm: khu vực chân núi hòn Nhọn, đồi Lác Sôi, đồng Cây Đa, đồng Cây Chọi, Cồn Bân, ngầm Cửa Đình, đường 15A, xứ Đồng Trọt, nghĩa địa Cây Mạ, cồn Cà Nẩy (xã Hoà Trạch), khu vực Da Rí, Khe Su, Đồng Quan, xóm Mé (xã Sơn Trạch).

Trò chuyện với chúng tôi, ông Trần Văn Thông, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Trạch cho hay: "Tổng số liệt sỹ hy sinh, chôn cất ban đầu trên địa bàn xã là 214; trong đó có 71 liệt sỹ của địa phương và 143 liệt sỹ của đơn vị khác. Toàn xã có 94 hài cốt liệt sỹ đã tìm kiếm, quy tập trên địa bàn; trong đó đã đưa vào nghĩa trang liệt sỹ địa phương 56 hài cốt, đưa về gia đình quản lý và chăm sóc 15 hài cốt và bàn giao Nghĩa trang liệt sỹ Ba Dốc 23 hài cốt. Theo phiếu nhân dân cung cấp, trên địa bàn xã còn 6 mộ liệt sỹ chưa tổ chức tìm kiếm, quy tập. Cụ thể, 1 mộ có thông tin đó là liệt sỹ Giáng, quê quán: ở huyện Minh Hoá (Quảng Bình), đơn vị công tác: giao thông Quảng Bình, hy sinh năm 1967, nơi chôn cất: nghĩa địa xứ Cồn Mồ, thôn Cù lạc 1; 5 mộ không có thông tin về liệt sỹ, gồm: 1 mộ tại xóm Lím, 1 mộ tại nghĩa trang Cây Sim và 3 bia mộ tại km12 đường 20 (bia mộ dựng sát chân lèn đá vôi). Một số khu vực, địa bàn của xã cần phải tìm kiếm, quy tập tiếp đó là: km4 và km12 đường 20, cồn Mồ, xóm Trằm, xóm Lím, cầu đầu cồn".

Trao đổi với chúng tôi về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai làm điểm lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch Nguyễn Hữu Hồng bộc bạch: "Do thời gian đã lâu, có nhiều đơn vị tham gia chiến đấu nên việc tìm kiếm gặp nhiều khó khăn. Hồ sơ, sơ đồ mộ chí của các liệt sỹ bị phân tán, thất lạc, việc quy tập hài cốt liệt sỹ được các đơn vị, cá nhân tìm từ nhiều năm trước nhưng không có hồ sơ lưu trữ nên khó xác định liệt sỹ chưa được quy tập. Trong chiến tranh, các đơn vị chủ yếu tập trung ở vùng rừng núi không có dân cư sinh sống, nay địa hình thay đổi, nhân chứng không còn hoặc già yếu nên việc xác minh thông tin gặp trở ngại. Hiện nay, trên địa bàn 2 xã Sơn Trạch và Hoà Trạch còn 14 liệt sỹ (xã Hoà Trạch 8 và Sơn Trạch 6) đang ở các nghĩa trang khác ngoài địa phương và 54 liệt sỹ người địa phương hy sinh ngoài địa bàn chưa được quy tập (xã Hoà Trạch 27 liệt sỹ và Sơn Trạch 27 liệt sỹ). Bố Trạch luôn xác định việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ đưa về an nghỉ ở nghĩa trang liệt sỹ không chỉ là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị mà còn thể hiện tình cảm của các thế hệ đi sau đối với các liệt sỹ, là mệnh lệnh từ trái tim của những người đang sống, đang được hưởng cuộc sống hoà bình hôm nay. Vì vậy, huyện sẽ tiếp tục nỗ lực, huy động lực lượng, phương tiện để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập, đáp ứng sự mong mỏi của nhân dân và thân nhân liệt sỹ, góp phần ổn định tình hình chính trị-xã hội trên địa bàn".

Hiền Chi