(QBĐT) - Hiện nay, các địa phương trên địa bàn tỉnh đang tích cực triển khai cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng theo Nghị định 94/2010/NĐ-CP của Chính phủ. Công tác cai nghiện ma túy dựa vào cộng đồng là một hoạt động mang tính nhân văn, bởi người nghiện không tách rời ra khỏi cộng đồng, xã hội. Tuy nhiên, để đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác cai nghiện tại gia đình và cộng đồng thì rất cần sự chung tay, góp sức của toàn xã hội.

Những năm gần đây, tình trạng nghiện ma túy đang trở thành vấn nạn nhức nhối của toàn xã hội. Theo báo cáo của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH), hiện nay tình hình nghiện ma túy tại tỉnh ta càng ngày càng phức tạp, toàn tỉnh có 128 xã, phường với 2.440 người liên quan đến ma túy và có 844 người nghiện.

Các hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và cộng đồng dân cư về tệ nạn ma túy.

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, 30% đối tượng nghiện đều dùng ma túy tổng hợp, còn lại dùng hêrôin và thuốc phiện. Ngoài ra, thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh xuất hiện tình trạng sử dụng cỏ Mỹ, thuốc lắc...

Trước tình hình đó, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, kiên quyết phòng, chống tệ nạn ma túy, trong đó, UBND tỉnh đã ban hành chỉ thị và các kế hoạch về cai nghiện tại gia đình và cộng đồng trên địa bàn toàn tỉnh. Trong giai đoạn từ năm 2011-2015, toàn tỉnh đã đầu tư xây dựng 15 mô hình thí điểm cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng ở 15 xã, phường thuộc các huyện, thị xã và thành phố trong tỉnh.

Qua thực tế thí điểm cho thấy, mô hình có nhiều ưu điểm, như: cai nghiện ma túy theo hình thức này đã góp phần thực hiện xã hội hóa công tác cai nghiện vì có sự tham gia của hệ thống chính trị, đoàn thể tại địa phương; tạo điều kiện cho những người nghiện tiếp cận với các hình thức, biện pháp cai nghiện tại cộng đồng; giúp người nghiện không bị cách ly khỏi xã hội, không gián đoạn học tập, việc làm; giảm sự kỳ thị và tạo cơ hội hòa nhập cộng đồng cho người nghiện ma túy rất lớn...

Tuy nhiên, dù đã đạt được một số kết quả bước đầu nhưng hiệu quả của công tác cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng vẫn chưa cao và đang gặp rất nhiều khó khăn, hạn chế.

Ông Hồ Tân Cảnh, Phó Giám đốc Sở LĐ-BT-XH cho biết, theo quy định của pháp luật, trách nhiệm đăng ký cai nghiện tự nguyện thuộc về người nghiện và gia đình có người nghiện, song thực tế việc này không được thực hiện. Vì vậy, công tác vận động đối tượng cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng và để đối tượng không tái nghiện là rất khó khăn.

Cùng với đó, có rất ít trường hợp các đối tượng tự đến cai nghiện ma túy mà phần lớn là do gia đình đưa đến nên họ dễ dàng bỏ dở quá trình cai nghiện hoặc không tuân thủ đúng và đầy đủ phác đồ, không hợp tác với các cán bộ điều trị khiến việc cai nghiện kéo dài nhưng không đạt kết quả. Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác cai nghiện tại gia đình và cộng đồng tại các địa phương chưa được quan tâm đầu tư đúng mức, như: giường bệnh, thuốc trị bệnh, đội ngũ y, bác sĩ còn thiếu...

Mặt khác, nhiều địa phương chưa thực sự nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, do đó sự phối hợp giữa các ngành, các cấp tại một số địa phương chưa chặt chẽ dẫn đến chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của cộng đồng trong công tác cai nghiện. Chưa nói đến, việc thực hiện các hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ cho người nghiện ma túy trong quá trình cai nghiện và sau cai chưa được chú trọng...

Chính vì vậy, thời gian qua, hình thức cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng được nhiều gia đình có người nghiện lựa chọn, song hiệu quả mang lại chưa như mong muốn.

Để khắc phục những tình trạng trên, UBND tỉnh đã yêu cầu các sở, ngành và các địa phương tiếp tục triển khai quyết liệt các giải pháp để từng bước kiềm chế sự gia tăng tệ nạn ma túy và kéo giảm tỷ lệ người nghiện ma túy một cách hiệu quả.

Trước hết, các địa phương cần tiến hành thường xuyên, liên tục về các hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và cộng đồng dân cư về công tác cai nghiện; xác định nghiện ma túy là bệnh mãn tính do rối loạn não bộ nên điều trị nghiện ma túy là một quá trình lâu dài và hạn chế sự kỳ thị với người nghiện, gia đình người nghiện.

Đặc biệt, một trong những giải pháp trọng tâm thời gian tới là, các địa phương tập trung đẩy mạnh tổ chức cai nghiện tại gia đình và cộng đồng. “Từ 15 mô hình thí điểm cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng trong toàn tỉnh, Sở LĐ-TB-XH tiếp tục thí điểm triển khai xây dựng cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng năm 2017 (giai đoạn 2016-2020) ở 3 xã, phường là Hải Thành, Đức Ninh Đông (TP. Đồng Hới) và Đại Trạch (Bố Trạch).

Điều đáng ghi nhận, sau hội nghị triển khai tại các xã, phường, người dân các địa phương đã nâng cao nhận thức và có sự đồng thuận cao trong việc thực hiện...”, bà Phạm Thị Anh Đào, Trưởng phòng  Phòng, chống tệ nạn xã hội (Sở LĐ-TB-XH) thông tin thêm.

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống, cai nghiện ma túy, tỉnh cũng đã quan tâm về chế độ miễn giảm, hỗ trợ kinh phí trong thời gian cai nghiện tập trung cắt cơn tại cơ sở điều trị đối với người nghiện ma túy chữa trị, cai nghiện tại gia đình và cộng đồng.

Cụ thể, miễn 100% các khoản đóng góp cho người nghiện thuộc hộ nghèo, thuộc hộ gia đình chính sách, người chưa thành niên, thuộc diện bảo trợ xã hội, người khuyết tật, bị nhiễm HIV/AIDS, người không có nơi cư trú nhất định; hỗ trợ 50% các khoản đóng góp cho các người nghiện còn lại. Đây là mức hỗ trợ cho các chi phí về tiền ăn, tiền thuốc điều trị cắt cơn nghiện, chi phí khám sức khỏe, các xét nghiệm khác.

Mô hình bơm kim tiêm sạch miễn phí tại cộng đồng dân cư.

Từ thực trạng trên, để nâng cao hiệu quả cai nghiện tại gia đình và cộng đồng, các cấp ủy, chính quyền địa phương cần tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá thường xuyên về chất lượng, hiệu quả của từng biện pháp, hình thức cai nghiện ma túy.

Đồng thời, phát huy có hiệu quả hoạt động của Ủy ban MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội và người dân tại nơi cư trú trong việc vận động các đối tượng nghiện, gia đình có người nghiện ma túy chủ động khai báo và đăng ký các hình thức cai nghiện phù hợp.

Chính quyền, đoàn thể các cấp, nhất là xã, phường cùng phối hợp chặt chẽ trong việc giúp đỡ và hỗ trợ tạo việc làm, vốn, kinh nghiệm sản xuất để người sau cai nghiện có cơ hội ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng và phòng, chống tái sử dụng ma túy. Làm được những điều đó thì công tác cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng mới thật sự phát huy hiệu quả và mang tính bền vững, lâu dài; từng bước đẩy lùi tệ nạn và tội phạm ma túy, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.

Thùy Lâm