(QBĐT) - Đồng hành cùng sự phát triển của tỉnh nhà, năm 1966, Trường cấp III Quảng Bình tách thành hai trường: Trường cấp III Đồng Hới, nay là Trường THPT Đồng Hới  và trường cấp III Quảng Ninh-Trường THPT Quảng Ninh hiện tại. 50 năm, nửa thế kỷ trôi qua, một chặng đường tuy chưa dài nhưng đó là chặng đường lịch sử với những dấu ấn đáng nhớ của một mái trường, nơi gắn bó bao thế hệ các thầy cô giáo và học sinh cùng xây đắp một ước mơ cháy bỏng: đưa sự nghiệp giáo dục, nâng cao dân trí và đào tạo nhân tài cho quê hương, đất nước phát triển lên một tầm cao mới.

Ngược dòng lịch sử, những ngày tháng trường mới thành lập trên mảnh đất Cồn Chùa năm ấy. Mùa tựu trường đầu tiên, Trường cấp III Đồng Hới ghi danh với 365 học sinh và 17 cán bộ giáo viên do thầy giáo Hoàng Trọng Đóa làm hiệu trưởng.

Ở thời điểm khi cả nước đang oằn mình trong khói lửa chiến tranh, lớp học nhà trường là những căn hầm nửa chìm nửa nổi. Giáo viên vừa là người thầy đồng thời cũng là những chiến sĩ tự vệ, chắc tay bút, vững tay súng, vừa đào tạo thế hệ cách mạng cho quê hương, vừa bảo vệ mái trường thân yêu. Học sinh vừa học tập, vừa tham gia đào công sự, chặt lá ngụy trang cho pháo cao xạ trên đồi Độc Lập. Quên sao được sự kiện ngày 5-1-1967, máy bay Mỹ oanh tạc đất Cồn Chùa, văn phòng nhà trường bị đánh tan, hầm sập, có 3 học sinh mất trong trận chiến này.

Khó khăn, vất vả, mất mát, đau thương thế nhưng ngọn lửa căm thù giặc, lòng yêu quê hương, đất nước càng bồi đắp thêm ý chí, tinh thần dạy và học của thầy và trò. Dưới mưa bom bão đạn, thậm chí có lúc trường phải chuyển sang học ban đêm, học sinh vẫn mũ rơm, túi dết đến trường, miệt mài cùng con chữ. Từ trong hầm tối, ánh sáng tri thức vẫn cháy bỏng cùng lời ca tiếng hát át cả tiếng bom.

Trong điều kiện vừa dạy học vừa chiến đấu và phục vụ chiến đấu, thầy trò Trường cấp III Đồng Hới đã khẳng định và phát huy truyền thống về chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong những năm tháng trường mới ra đời.

Năm học 1970-1971, sau 4 năm ở Cồn Chùa, trường chuyển về Cộn. Học kì II năm học 1971-1972, địa điểm trường bị B52 cày nát, trường sơ tán về Mỹ Cương, Trung Nghĩa, Đức Ninh. Năm học 1972-1973, Trường cấp III Bắc Quảng Ninh thành lập tách ra từ Trường cấp III Đồng Hới. Trường cấp III Đồng Hới sơ tán ra xã Quảng Hòa, huyện Quảng Trạch.

Sau hiệp định Pari, trường trở về trên nền đất cũ, bắt đầu từ những ngôi nhà cấp bốn đơn sơ. Nhưng vượt lên trên tất cả là tinh thần kiên trì bám lớp, miệt mài gieo mầm tri thức. Trên bảng vàng danh dự của những kì thi học sinh giỏi quốc gia, học sinh Trường cấp III Đồng Hới được lưu tên với những giải cao. Học sinh của trường, người nối nghiệp thầy cô, người trở thành công an, kỹ sư, giáo sư, bác  sĩ... người trở về tham gia lao động sản xuất tại quê nhà. Dù ở lĩnh vực nào, cương vị nào họ cũng góp phần xứng đáng làm rạng danh, tôn vinh truyền thống nhà trường, truyền thống quê hương Quảng Bình “Hai giỏi”.

Nhiều học sinh theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc gác bút nghiêng lên đường nhập ngũ. Nguyễn Đức Kỳ là một điển hình tiêu biểu. Giữa tờ giấy báo vào đại học và trọng trách của một người con vì sự nghiệp độc lập, thống nhất Tổ quốc, Nguyễn Đức Kỳ đã lấy máu mình viết quyết tâm thư tình nguyện  nhập ngũ. Còn nhiều, rất nhiều những học sinh của trường như Nguyễn Kỳ Sơn, Đoàn Thu, Đặng Khiếm... cùng chung một tinh thần quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Trong số họ, nhiều người vĩnh viễn nằm lại trên các chiến trường. Máu xương những người con anh dũng tô thắm thêm màu cờ Tổ quốc, tô thắm thêm những trang sử vàng truyền thống.

Đồng chí Lương Ngọc Bính, nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, trao tặng          Huân chương Lao động hạng Ba cho Trường THPT Đồng Hới năm 2011.

Mùa xuân năm 1975, đất nước sạch bóng thù. Người dân Quảng Bình nói riêng, cả dân tộc nói chung bắt tay vào cuộc chiến mới, cuộc chiến khôi phục đất nước. Thêm một lần nữa, tập thể giáo viên nhà trường xiết chặt đội ngũ cùng nhau vượt qua sóng gió thời bao cấp. Nhưng "cây  muốn lặng mà gió chẳng dừng", tiếng súng lại rền vang dọc biên giới Tây Nam, phía Bắc Tổ quốc. Nối tiếp truyền thống thế hệ đi trước, hàng trăm lá đơn viết bằng máu tình nguyện lên đường bảo vệ Tổ quốc. Nhiều người trong số họ mãi mãi nằm xuống trên khắp dải biên cương để bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng, viết tiếp những bản anh hùng ca Chi Lăng, Bạch Đằng, Đống Đa.

Nhìn lại dấu ấn của chặng đầu khi mới thành lập trường, dù tuổi đời còn non trẻ, nhưng với sự phấn đấu không biết mệt mỏi trong phong trào dạy học, phong trào sẵn sàng phục vụ, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ quê hương, Trường cấp III Đồng Hới trở thành một địa chỉ đỏ đáng tin cậy của giáo dục tỉnh nhà. Năm 1968, Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên vào thăm trường và tặng bằng khen. Năm 1976, khi trở về thăm quê, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng đã dành thời gian đến với trường.

“Như dòng sông chảy nặng phù sa”, tiếp tục phát huy những thành tích đạt được cùng với sự miệt mài không hề ngơi nghỉ, thực hiện chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước, thầy và trò Trường THPT Đồng Hới đã tạo nên những bước chuyển mới. Từ năm học 1990-1991, với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, trên nền đất cũ, từ những tường vôi loang lổ, mái nhà dột nát, bàn ghế hư hỏng, những dãy phòng học được tu sửa khang trang, sạch đẹp mọc lên. Chất lượng giáo dục tiếp tục được duy trì và phát huy hơn nữa. Tổng kết 10 năm đầu đổi mới (1990-2000), trường được UBND tỉnh tặng bằng khen trường tiên tiến xuất sắc 10 năm liên tục.

Trên con đường xây dựng và phát triển, từ năm 2001, tập thể nhà trường trưởng thành về mọi mặt, xứng đáng với dấu ấn tuổi 40. Trong hoàn cảnh khó khăn, thử thách của đất nước buổi đầu CNH, HĐH, giao lưu hội nhập quốc tế, đội ngũ sư phạm nhà trường luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục với những thành quả đáng trân trọng. Từ phong trào “Thi đua dạy tốt học tốt” hàng năm, thầy trò Trường THPT Đồng Hới đạt nhiều giải văn hóa cấp tỉnh, nhiều huy chương thể thao các loại. Đặc biệt, tháng 1-2006, trường trở thành trường THPT thứ 2 trong toàn tỉnh được công nhận đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2001-2010. Trong dịp kỷ niệm 40 năm thành lập, nhà trường vinh dự đón nhận bằng khen của Thủ tướng chính phủ. Nhân dịp này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng đã viết thư khen ngợi những thành tích nhà trường đạt được.

Trên đà phát triển, tháng 3-2011 trường được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba. Đây là sự kiện quan trọng, một mốc son đánh dấu sự trưởng thành về mọi mặt và vượt bậc của nhà trường ở tuổi 45.

Kiên định với mục tiêu, nguyên lý giáo dục, nhà trường tích cực “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, thực hiện quyết liệt, đồng bộ các cuộc vận động: “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”, “Mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo”  và phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”...  với nhiều giải pháp phù hợp mang tính sáng tạo của giáo viên, học sinh. Cùng với đó là sự đồng lòng, đồng sức của các tổ chức đoàn thể, đặc biệt là tay lái vững vàng của cấp ủy đảng, Ban Giám hiệu. Tất cả tạo nên sức mạnh tổng hợp, viết nên những trang sử dài hơn trong bề dày thành tích của nhà trường.

Quy mô, cơ sở vật chất của nhà trường tăng trưởng mạnh, thiết bị dạy học hiện đại đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, đội ngũ giáo viên đứng lớp ngày một trưởng thành. 100% cán bộ, giáo viên trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn, trong đó có 11 thạc sỹ. Số lượng giáo viên đạt giáo viên giỏi cấp tỉnh, đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua các cấp ngày một nhiều. Tỷ lệ học sinh khá giỏi, học sinh thi đỗ tốt nghiệp, đại học ngày càng cao. Đặc biệt, năm học 2013-2014, học sinh Võ Thị Quỳnh Trang là thủ khoa khối C Trường đại học Quảng Bình. Bên cạnh đó, học sinh của trường còn thể hiện được năng khiếu văn nghệ, thể dục, thể thao với rất nhiều giải, huy chương cấp tỉnh. Sự sáng tạo của các em còn được thể hiện trong cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật với 6 giải cấp tỉnh.  

Năm học 2015-2016, Trường THPT Đồng Hới tròn 50 tuổi, 50 mùa hoa phượng nở trong hành trình tiếp sức với nội lực dẻo dai và bền bỉ của giáo viên và học sinh. Song hành cùng dấu ấn nửa thế kỷ qua của Trường THPT Đồng Hới là gần 20.000 học sinh đã tốt nghiệp ra trường, trưởng thành, công tác trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhiều học sinh giữ những cương vị cốt cán trong các ban, ngành ở trung ương và địa phương; hàng ngàn học sinh trở thành sỹ quan quân đội, kỹ sư, bác sỹ, giáo viên, công nhân lành nghề... Họ trưởng thành từ mái trường này và chính họ đã tôn vinh, làm rạng danh truyền thống nhà trường.

Trường THPT Đồng Hới - dấu ấn trong hành trình nửa thế kỷ không chỉ là niềm tự hào của những con người đã sống và học tập nơi đây mà còn là niềm tự hào của người dân thành phố Hoa Hồng. Những kết quả đạt được ngoài sự nỗ lực cố gắng, tâm huyết của cán bộ giáo viên, phụ huynh, học sinh còn là sự quan tâm, chỉ đạo, giúp đỡ nhiệt tình của các cấp lãnh đạo tỉnh, thành phố, Sở GD và ĐT; sự hỗ trợ qúy báu của các ban, ngành, các cơ quan đoàn thể, các doanh nghiệp, các nhà tài trợ... Đây chính là nguồn cổ vũ, động viên vật chất, tinh thần to lớn để thầy trò nhà trường tiếp tục phấn đấu, xứng đáng với danh hiệu trường chuẩn quốc gia, trở thành một địa chỉ giáo dục tin cậy của tỉnh nhà, xứng đáng với niềm tin Đảng bộ và nhân dân thành phố Đồng Hới anh hùng trao gửi.

Nguyễn Nhật Lệ
Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng