(QBĐT) - Anh Nguyễn Văn Vui, Bí thư Đảng ủy xã Bắc Trạch, huyện Bố Trạch cho biết: “Vào những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ, ở Bắc Trạch đã xuất hiện hàng chục chiếc kẻng được treo tại các tổ, đội sản xuất dùng để làm hiệu lệnh truyền tin tức. Những năm trở lại đây, với sự “lấn át” của các phương tiện loa phát thanh, điện thoại di động..., những chiếc kẻng nói trên dần bị “gỡ bỏ” vì ít khi được sử dụng. Tuy nhiên, hiện vẫn còn 4 thôn ở xã đang duy trì, bởi những chiếc kẻng này đã mang lại rất nhiều tiện ích cho bà con...”.
Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Văn Vui cho biết: Cách đây chừng 2 tháng, nếu không có tiếng kẻng báo động kịp thời thì hàng chục, thậm chí hàng trăm ha rừng thông, keo lai và bạch đàn của thôn 7,8,9 của xã đã trở thành tro bụi. Hôm đó trời nắng gắt, gió to, lửa khói ùn ùn bốc lên từ phía đồi thông rồi lan nhanh đến chóng mặt. Phát hiện có cháy rừng, người dân ở 3 thôn nói trên một mặt đánh kẻng dồn dập, một mặt điện báo lên cấp trên đến ứng cứu. Với sự kịp thời, tích cực chữa cháy của nhân dân theo phương châm “4 tại chỗ” đã góp phần hạn chế tối đa những thiệt hại về cháy rừng gây nên.
 |
| Chiếc kẻng được treo ở cây mít nhà chị Nguyễn Thị Hồng Diện, thôn 7, xã Bắc Trạch. |
Ông Nguyễn Văn Vui cho biết thêm: Trong đợt “lũ chồng lũ” tháng 10 – 2010, nước lũ ở thượng nguồn đổ về dồn dập trong đêm làm ngập hàng trăm nhà dân xã Bắc Trạch (nhiều nhà lũ ngập đến sát nóc)... Hai công trình thủy lợi Đồng Ran và Vực Sanh “treo” ngay đầu xã thoát lũ không kịp, đứng trước nguy cơ vỡ đập, đe dọa “xóa sổ” hàng trăm nhà dân trong xã. Thời điểm đó giao thông bị chia cắt cục bộ nhiều nơi, điện cúp, hầu hết phương tiện điện thoại của nhân dân bị ẩm ướt, loa phát thanh tại các thôn do không có điện nên “vô dụng”. May nhờ có tiếng kẻng báo động nên người dân Bắc Trạch đã nhanh chóng hỗ trợ nhau bảo vệ tài sản, chạy lũ kịp thời đến nơi an toàn, không có thiệt hại về người...
Ông Nguyễn Ngọc Tuân, Chủ tịch UBND xã Bắc Trạch cho hay: Bắc Trạch hiện có 1.350 hộ, với 6.500 nhân khẩu, sống phân bố tại 10 thôn. Mặc dù tất cả các thôn trong xã đều có nhà văn hóa được trang bị hệ thống loa phát thanh khá hiện đại nhưng vẫn có 4 thôn (6,7,8,9) vẫn duy trì thêm một chiếc kẻng. Hầu hết các thôn nói trên đều có vị trí nằm ở vùng có nhiều diện tích rừng trồng thông, keo lai, bạch đàn (nơi thường dễ xảy ra cháy rừng), hoặc ngay sát mép công trình thủy lợi (nơi thường bị đe dọa mỗi lúc có lũ lớn).
dẫn chứng, ông Tuân đã cho chúng tôi trực tiếp đến các thôn có sử dụng kẻng, hầu hết kẻng ở Bắc Trạch đều được treo ngay tại nhà văn hóa thôn. Chất liệu làm nên những chiếc kẻng đa số từ những chiếc vành bánh xe ô tô (Lazăng) hay mảnh vỡ quả bom. Tại thôn 7, do nhà văn hóa nằm ở vị trí đầu thôn nên người dân nơi đây mượn một cây mít của gia đình chị Nguyễn Thị Hồng Diện (có vị trí ở trung tâm thôn và sát trục đường giao thông) treo lên dùng cho thuận tiện. Chị Diện cho biết: “Chiếc kẻng treo ở vị trí này đã nhiều năm. Cả thôn khi hễ khi có việc là dùng đến, trẻ con chẳng đứa nào dám đánh bậy đâu. Tiện lợi lắm, mỗi khi xã, thôn có cháy rừng, lũ lụt, họp thôn và các tổ chức đoàn thể..., bà con phát động làm vệ sinh, giúp nhau sửa chữa nhà cửa... đều cần tới chiếc kẻng này...”.
Lâu nay mọi người vẫn thường nghe đến mô hình “Tiếng kẻng khuyến học”, “Tiếng kẻng an ninh”... Nếu đem “đối chiếu” với những mô hình kể trên, chúng tôi tạm gọi những tiếng kẻng ở Bắc Trạch là “4 trong 1”, bởi trên thực tế, tác dụng của những tiếng kẻng ở địa phương này còn có nhiều tác dụng hơn thế. Rõ ràng nhất là tác dụng của tiếng kẻng trong phòng cháy chữa cháy, phòng chống lụt bão, sinh hoạt thôn...
Văn Minh