Những người tìm hiểu về cuộc đời danh họa thiên tài Leonardo da Vinci đều thấy rằng ông giống một đứa trẻ luôn muốn khám phá các trò chơi. Thậm chí khi trưởng thành ông vẫn tiếp tục chơi như trẻ con và đây chính là một lý do giải thích tại sao ông thường xuất hiện một cách khó hiểu, hơi huyền bí trong các tác phẩm còn đến ngày nay.
 |
| (Nguồn: Ramgallery.net) |
Trong bài viết này chúng ta sẽ biết thêm về Leonardo da Vinci trong giai đoạn 1469-1480, lúc ông mới chỉ là một họa sỹ trẻ tại thành Florence, Italy, bắt đầu nổi danh với một trong số những bức họa của mình là bức chân dung chị gái Ginevra de’Benci.
Giữa những tác phẩm vĩ đại nhất của thời kỳ Phục hưng, thì các bức họa của Leonardo da Vinci luôn có sự bí ẩn, khó hiểu hơn tất cả.
Mặc dù ông đã để lại cho chúng ta một khối lượng đồ sộ bản viết nhiều hơn bất cứ một họa sĩ nào cùng thế hệ, nhưng trong số hàng ngàn bản thảo sẽ cực kỳ khó để chúng ta có thể tìm thấy những dòng viết về quan điểm hay những suy nghĩ cảm nhận của riêng Leonardo.
Chưa ai trong chúng ta biết chính xác khuôn mặt của Leonardo, hầu hết mọi người chỉ có thể mường tượng qua hai bức tranh nhìn nghiêng, một là hình ảnh người đàn ông già để râu, hai là hình ảnh biểu tượng một thanh niên với vẻ đẹp của thời đầu Phục hưng tại thành phố Florentine, Italy mà đã được ông vẽ nhiều lần.
Về tiểu sử của Leonardo da Vinci, chúng ta có thể đọc được ở một trong những quyển sách sớm nhất của nhà viết sử Giorgio Vasari, xuất bản năm 1550 với tiêu đề "Lives of the Artists."
Theo những thông tin trong "Lives of the Artists" thì Leonardo sinh ngày 15-4-1452 tại thị trấn Vinci, không xa thành Florence.
Ser Piero, cha của Leonardo đã mang những bức vẽ của Leonardo tới người bạn thân của ông là Andrea del Verrocchio và tha thiết đề nghị Andrea cho lời khuyên liệu rằng cậu bé Leonardo có phù hợp để theo học thiết kế hay không. Andrea đã kinh ngạc khi nhìn những bức họa của một người mới bắt đầu vẽ và hối thúc Piero cho Leonardo theo học ngành này. Ngay sau đó, Leonardo được theo học trường của Andrea, không chỉ một môn mà đồng thời học cùng một lúc nhiều môn tại trường học này.
Những bức vẽ sớm nhất từ thời điểm năm 1470 còn đến ngày nay của Leonardo cho thấy ông có kiểu vẽ những lớp mỏng dính, mảng thật nhỏ, sử dụng bút chì để tạo ra những nét vẽ ngắn, với nét vuốt mạnh mẽ. Ông thường xuyên luyện tập vẽ những vật thể theo không gian ba chiều để tạo ra những hình ảnh thật trong suốt. Trong thời gian này cũng như những họa sỹ khác ông luyện tập vẽ những bức vẽ đồ họa đòi hỏi sự rất cao về sự tỉ mỉ và chính xác.
Ngày nay có thể chiêm ngưỡng một trong số những bức vẽ chì đó có tên "Antique Warrior," vẽ năm 1472, Leonardo vẽ ngay sau khi tham gia lớp dạy của thầy dạy Verrocchio.
Leonardo khuyên các họa sỹ nên copy lại những tác phẩm của những bậc thầy từ đó học được cách để “tái hiện những vật thể tốt nhất có thể trên nền tảng đó.”
Khám phá những bức họa của Leonardo
Bức họa chân dung chị gái Ginevra de’Benci được Leonardo vẽ khoảng năm 1478-1480. Ginevra de’Benci, cô gái trẻ rất nổi tiếng tại thành Florence, và theo phỏng đoán thì bức tranh này đã được một người tên Bernardo Bembo thuê Leonardo vẽ. Đây là bức họa đầu tiên trong cuộc đời Leonardo bỏ nhiều công sức và thời gian để vẽ, khoảng 3 năm ròng rã.
Trước đó Leonardo từng có những bức vẽ về tôn giáo cho nhà thờ, nhưng chưa bao giờ ông tốn nhiều công sức như bức chân dung này, điều đặc biệt là bức vẽ này đã khẳng định tên tuổi ông, vượt qua cả những điều ông được thầy Verrocchio dạy.
 |
Một ấn tượng cực kỳ sâu sắc cho bất cứ ai được trực tiếp chiêm ngưỡng bức tranh này, đó chính là cảm giác về hơi thở, sự sống đang ẩn hiện dưới lớp da của Ginevra de’Benci. Họa sỹ đặt người con gái Ginevra de’Benci ở chính giữa, phía trước mặt tranh.
Trong dáng ngồi phía trước bụi cây đỗ tùng, cây như tạo thành vành hoa lớn xung quanh khuôn mặt và lan phủ tạo nền cho phần lớn không gian tranh, khuôn mặt đẹp thuần khiết của người con gái được Leonardo vẽ luôn hướng thẳng tới người xem tranh, khuôn ngực tràn đầy sức trẻ của Ginevra de’Benci được phơi bày kín đáo và kiêu hãnh.
Leonardo đã sắp đặt khuôn ngực xoay chếch một góc, có vẻ như đối lập với vẻ mặt cố tình thể hiện thái độ hơi chút thờ ơ, lạnh lùng.
Bụi cây đỗ tùng thẫm màu đằng sau có một mối liên kết chặt chẽ với vẻ sáng bừng của khuôn mặt, đã làm nổi bật khuôn mặt nàng Ginevra de’Benci chứ không phải như một vật trang trí thêm cho bức họa.
Một hàm ý của Leonardo, bụi cây đỗ tùng là biểu hiện sự trinh tiết của người con gái vào thời đó.
Một khám phá nữa, rất hiếm người có thể biết, cho dù đã từng được chiêm ngưỡng bức họa, đó chính là một số biểu tượng vẽ mặt sau của bức tranh (có phải do Leonardo vẽ hay không thì chưa có câu trả
lời rõ ràng) trên nền màu như màu đá cẩm thạch đỏ, những cành nguyệt quế, đỗ tùng và cọ, cùng một dải băng có dòng chữ "VIRTVTEM FORMA DECORAT" có nghĩa “Vẻ đẹp của Trinh tiết – Beauty Adorns
Virtue.”
Tất cả đều thể hiện mối liên hệ với bức chân dung nàng Ginevra de’Benci vẽ ở mặt trước. Hình ảnh cành nguyệt quế và cành cọ kết ở trên cao che trên cành đỗ tùng ở phía sau như khẳng định quyền của người chủ bức tranh là Bernardo Bembo.
Trong thời kỳ đó những nhánh cây xanh là biểu tượng cho tâm hồn của những nhà thơ, hàm ý đến khả năng văn chương của Ginevra de’Benci. Cành nguyệt quế và cành cọ cũng chính là biểu tượng của vẻ đẹp cùng trinh tiết của nàng Ginevra, mà những biểu tượng này cũng vẫn đang là một chủ đề của văn học đương đại.
Không thể nghi ngờ gì nữa, Leonardo chính là người đã đẩy mạnh sự phát triển hội họa, tác phẩm của ông đã trở thành một trong những chuẩn mực của vẽ chân dung thời kỳ Phục hưng.
Theo Nguyễn Đức Tiến (Vietnam+)