(QBĐT) - Với vị trí cách thành phố Đồng Hới khoảng 13 km về phía bắc và cách Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng khoảng 30 km về phía đông, thị trấn Hoàn Lão không chỉ là vùng đất có bề dày văn hóa, lịch sử mà còn giàu tiềm năng, đóng vai trò là đô thị hạt nhân thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện Bố Trạch nói riêng và tỉnh Quảng Bình nói chung.

Toàn cảnh thị trấn Hoàn Lão nhìn từ trên cao.

Thị trấn Hoàn Lão được thành lập năm 1986 theo quyết định số 72 -  QĐ/HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) trên cơ sở một phần diện tích tự nhiên và dân số của các xã Trung Trạch, Đại Trạch và Tây Trạch.

Từ sau ngày thành lập đến nay, trên 30 năm xây dựng, phấn đấu và trưởng thành, thị trấn Hoàn Lão đã có những đổi thay vượt bậc về mọi mặt: kinh tế tăng trưởng khá, công nghiệp - xây dựng và thương mại - dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế, giá trị sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp tăng nhanh. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên, an ninh chính trị được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.

Ngày 15-10-2015, UBND tỉnh Quảng Bình đã có Quyết định số 2838/QĐ-UBND về việc phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng thị trấn Hoàn Lão và vùng phụ cận đến năm 2030 trên cơ sở căn cứ Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 7-9-2006 của Tỉnh ủy Quảng Bình khóa XV về đẩy mạnh phát triển đô thị tỉnh Quảng Bình đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Bình lần thứ XVI (nhiệm kỳ 2015-2020).

Bám sát các nghị quyết và quyết định của tỉnh, Đảng bộ và chính quyền huyện Bố Trạch đã xác định việc xây dựng đô thị Hoàn Lão là nhiệm vụ trọng tâm; từ đó, xây dựng mục tiêu trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Bố Trạch lần thứ XXII (nhiệm kỳ 2015 - 2020). Ngày 19-6-2015, Huyện ủy Bố Trạch đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/HU về việc xây dựng, nâng cấp thị trấn Hoàn Lão mở rộng lên đô thị loại IV và tiến tới thành lập thị xã Hoàn Lão; HĐND huyện ban hành Nghị quyết số 17/2016/NQ-HĐND về Đề án đề nghị công nhận thị trấn Hoàn Lão mở rộng đạt tiêu chí đô thị loại IV.

Trên cơ sở đó, UBND huyện Bố Trạch đã tiến hành lập quy hoạch chung đô thị Hoàn Lão. Ngày 14-10-2016, UBND tỉnh có Quyết định số 3210/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch chung đô thị Hoàn Lão đến năm 2035 (khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng), gồm: thị trấn Hoàn Lão và 18 xã phụ cận: Mỹ Trạch, Hạ Trạch, Bắc Trạch, Thanh Trạch, Sơn Lộc, Hải Trạch, Phú Trạch, Hoàn Trạch, Đồng Trạch, Đức Trạch, Vạn Trạch, Tây Trạch, Trung Trạch, Đại Trạch, Hòa Trạch, Nam Trạch, Lý Trạch và Nhân Trạch. Đô thị Hoàn Lão định hướng phát triển trở thành một trong những vùng kinh tế động lực trung tâm của tỉnh Quảng Bình; là đô thị hạt nhân, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của toàn huyện Bố Trạch.

Trên cơ sở quy hoạch chung đã được tỉnh phê duyệt, thời gian qua, tranh thủ sự quan tâm của các cấp, các ngành, cấp ủy, chính quyền huyện Bố Trạch đã huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực đẩy mạnh xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị. Có nhiều công trình, dự án được triển khai đầu tư trong khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng như: hệ thống giải phân cách và vỉa hè quốc lộ 1 đoạn qua trung tâm thị trấn; dự án xây dựng hạ tầng phát triển quỹ đất tại khu vực nam tỉnh lộ 561; dự án xây dựng khu thương mại dịch vụ... được quan tâm thực hiện.

Đài tưởng niệm Lý Hoà, một trong những điểm nhấn kiến trúc của khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng.

Các công trình hạ tầng kỹ thuật như cấp điện chiếu sáng đô thị, cấp thoát nước đô thị, cây xanh đô thị, thông tin liên lạc, bưu điện, quản lý vệ sinh môi trường đã được đầu tư cơ bản. Nhiều công trình văn hóa, giáo dục, y tế, thể dục thể thao, thương mại được quan tâm đầu tư xây dựng... Đến nay, tất cả 123 tuyến phố trên địa bàn thị trấn Hoàn Lão đã được đặt tên; trên 1.700 nhà dân đã hoàn thành việc gắn biển số nhà. Đời sống của người dân được nâng cao, diện mạo đô thị ngày càng khang trang, sạch đẹp.

Song song với phát triển hạ tầng đô thị, trên cơ sở căn cứ điều kiện thực tế của khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng, huyện Bố Trạch đã đề ra nhiều giải pháp mang tính chất đột phá để lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Trong phát triển kinh tế, địa phương chủ trương đa dạng hóa cơ cấu kinh tế; ưu tiên phát triển mạnh thương mại, dịch vụ, công nghiệp - TTCN.

Nhờ đó, tỷ trọng thương mại dịch vụ hàng năm đạt trên 47%, TTCN đạt trên 22%; thu nhập bình quân đầu người tăng mạnh với gần 33 triệu đồng/người/năm; công tác giảm nghèo được quan tâm, tỷ lệ hộ nghèo (theo chuẩn mới) giảm còn 3,22%; đời sống nhân dân được nâng cao, quốc phòng-an ninh được giữ vững.

Đối chiếu với các tiêu chuẩn của đô thị loại IV quy định tại Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 ngày 25-5-2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng đã đáp ứng hầu hết các tiêu chí của đô thị loại IV. Trên cơ sở đó, UBND huyện Bố Trạch đã tiến hành lập đề án đề nghị Bộ Xây dựng công nhận khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng đạt tiêu chí đô thị loại IV.

Ngày 23-1-2017, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã ban hành Quyết định số 38/QĐ-BXD công nhận khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình đạt tiêu chí đô thị loại IV với tổng số điểm đạt được là 82,41/100 điểm (khung điểm quy định đạt đô thị loại IV là từ 75 - 100 điểm).

Theo đó, khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng gồm thị trấn Hoàn Lão và 10 xã phụ cận với tổng diện tích đất tự nhiên là 11.635 ha. Trong đó, khu vực nội thị có 6 đơn vị hành chính bao gồm thị trấn Hoàn Lão và 5 xã: Thanh Trạch, Hải Trạch, Đồng Trạch, Đức Trạch, Trung Trạch với tổng diện tích là 5.043 ha. Khu vực ngoại thị có 5 đơn vị hành chính bao gồm các xã Bắc Trạch, Phú Trạch, Hoàn Trạch, Đại Trạch và Nhân Trạch với tổng diện tích là 6.592 ha. Quy mô dân số toàn đô thị là 81.569 người.

Việc khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng được Bộ Xây dựng công nhận đạt tiêu chí đô thị loại IV là dấu ấn lịch sử ghi nhận thành quả phấn đấu của huyện Bố Trạch trong những năm qua, đồng thời là nguồn cổ vũ, khích lệ to lớn để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Bố Trạch tiếp tục phấn đấu, khai thác tốt các lợi thế, để tiến tới thành lập thị xã Hoàn Lão phát triển nhanh, bền vững theo hướng đô thị văn minh.

Hạ tầng đô thị được đầu tư cơ bản.

Trong thời gian tới, nhằm tiếp tục xây dựng và chuẩn bị các bước để thành lập thị xã Hoàn Lão, huyện Bố Trạch sẽ xây dựng kế hoạch và thực hiện có hiệu quả Đề án đầu tư xây dựng chỉnh trang đô thị thị trấn Hoàn Lão; huy động các nguồn lực để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đô thị có trọng tâm, có trọng điểm phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn; phát triển mạnh các ngành kinh tế; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, nếp sống văn minh đô thị phù hợp với thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa; tiếp tục nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đô thị, tạo môi trường đầu tư thông thoáng để thu hút các nhà đầu tư vào đầu tư phát triển đô thị; bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội.

Dẫu còn đó nhiều khó khăn, thách thức nhưng với sự quan tâm, giúp đỡ của các bộ, ngành Trung ương và của tỉnh, cùng sự nỗ lực, quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Bố Trạch, tin tưởng rằng khu vực thị trấn Hoàn Lão mở rộng ngày càng khẳng định được vị thế, vai trò là đô thị hạt nhân của huyện Bố Trạch nói riêng và trong hệ thống đô thị tỉnh Quảng Bình nói chung; đồng thời sớm trở thành thị xã phát triển nhanh, bền vững theo hướng đô thị văn minh. 

Trần Quang Vũ, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch