Có mặt tại tuyến kênh đoạn thượng lưu đường ống dẫn nước bằng xi phong qua sông Kiến Giang, chúng tôi bắt gặp cảnh tượng rác thải tấp đầy hai bên tuyến kênh. Không chỉ túi nilon, thùng xốp đã qua sử dụng mà cả xác động vật, cành cây, lon nước, vật dụng trong gia đình… cũng được vứt xuống lòng kênh.

 

Trưởng Chi nhánh thủy nông Quảng Ninh Nguyễn Thanh Phùng cho biết, tuyến kênh thủy lợi Rào Đá có chiều dài 12,5km, phục vụ tưới tiêu cho 5.300ha lúa/năm tại 8 xã thuộc huyện Quảng Ninh. Tuyến kênh đi qua địa phận các xã An Ninh, Xuân Ninh, Tân Ninh, Hiền Ninh, trong đó, có hơn 7km đi qua địa bàn khu dân cư. Tình trạng người dân vô tư xả rác xuống lòng kênh đã diễn ra rất nhiều năm nay. Để bảo đảm đủ nước phục vụ sản xuất, chi nhánh đã cử công nhân túc trực 24/24 giờ để điều tiết nước và vớt rác thải dưới lòng kênh để tránh gây tắc nghẽn dòng chảy.

Anh Trần Đức Huy, công nhân thủy nông-Chi nhánh thủy nông Quảng Ninh cho hay: “Nhiệm vụ chuyên môn của chúng tôi là điều tiết cung cấp nước tưới cho sản xuất nông nghiệp nhưng nhiều lúc anh em hay nói đùa với nhau là dọn rác mới là nghề chính. Mỗi ngày lượng rác thải từ đầu nguồn dồn về đây rất nhiều, bình thường cứ 30 phút chúng tôi vớt rác một lần, nhưng lúc cao điểm thì 5 phút vớt một lần. Có những hôm lượng rác đổ về quá nhiều, 2 người vớt không kịp, chi nhánh phải điều thêm công nhân từ các trạm khác về hỗ trợ. Bởi nếu không vớt rác kịp thời sẽ dẫn đến ùn ứ, tắc nghẽn dòng chảy. Biết là ô nhiễm, độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe, tuy nhiên để bảo đảm lịch cấp nước, chúng tôi vẫn phải lội xuống kênh mương vớt rác, khơi thông dòng chảy”.

 

Chỉ tay về một bãi rác to nằm ở bên trái tuyến kênh, anh Trần Văn Nam, Phó trưởng Chi nhánh thủy nông Quảng Ninh cho biết, sở dĩ có bãi rác to như vậy là vì ở đó có một cống xả, khi đang cấp nước tưới cho trạm bơm mà gặp sự cố như mất điện hay máy móc có trục trặc thì bắt buộc phải xả cống ra để thoát nước. Rác thải cũng từ đó theo dòng nước đổ dồn về đây. Số rác này tích tụ một thời gian sẽ được Ban Quản lý các công trình công cộng huyện Quảng Ninh thu gom, vận chuyển đi xử lý. Tuy nhiên, với lượng rác thải ngày càng gia tăng, chi nhánh đã phải làm lưới chắn để ngăn không cho rác thải trôi ra lòng sông, gây ô nhiễm môi trường.

Theo người dân sống xung quanh khu vực tuyến kênh đoạn thượng lưu đường ống dẫn nước bằng xi phong qua sông Kiến Giang, không chỉ có các loại rác thông thường mà ngay cả xác động vật cũng bị vứt xuống kênh. Mùa nắng, rác phân hủy bốc mùi hôi thối, mùa mưa lũ rác trôi nổi khắp vườn nhà, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân.

 

Anh Võ Đức Hữu, thôn Cổ Hiền, xã Hiền Ninh cho biết: “Tình trạng rác thải vứt bừa bãi dọc tuyến kênh thủy lợi Rào Đá không phải bây giờ mới có mà đã là câu chuyện “biết rồi, khổ lắm, nói mãi” cả chục năm nay. Nhà tôi nằm sát khu vực đặt hàng rào chắn rác cuối tuyến kênh nên thường phải hứng chịu đủ các thứ mùi khó chịu do rác thải từ đầu kênh đổ về. Nhất là khi nắng lên, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc, có những khi chúng tôi không thể nào thở nổi”.

 

Thời gian qua, mặc dù chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng đã có nhiều biện pháp tuyên truyền, vận động, quyết liệt trong việc xử lý vi phạm, nhưng tình trạng xả rác thải ra tuyến kênh thủy lợi Rào Đá vẫn tái diễn.

 

Theo Phó trưởng Chi nhánh thủy nông Quảng Ninh Trần Văn Nam, việc lắp đặt lưới chắn rác, bố trí nhân công, máy móc, trang thiết bị để trục vớt và xử lý rác thải trên tuyến kênh thủy lợi cũng chỉ là giải pháp tạm thời mang tính tình thế. Để hạn chế tình trạng vứt rác thải bừa bãi xuống kênh thủy lợi, các cấp chính quyền địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân ký cam kết nâng cao ý thức bảo vệ môi trường (BVMT), phân loại và thu gom rác theo đúng quy định. Các địa phương, thôn, xóm cần đưa vấn đề thu gom, xử lý rác thải, BVMT vào nội quy, hương ước; đồng thời có biện pháp kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm những trường hợp cố tình vứt rác xuống lòng kênh mương thủy lợi.

Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quảng Ninh Nguyễn Văn Trọng cho biết, để BVMT, bảo vệ nguồn nước trên tuyến kênh thủy lợi Rào Đá, UBND huyện đã chỉ đạo Chi nhánh thủy nông huyện phối hợp với Ban Quản lý các công trình công cộng huyện thực hiện thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải kịp thời không để tồn đọng lâu ngày gây ô nhiễm môi trường và nguy cơ bùng phát dịch bệnh. UBND các xã: An Ninh, Xuân Ninh, Tân Ninh, Hiền Ninh tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện phân loại, thu gom, xử lý rác thải theo đúng quy định; không vứt rác thải, xác động vật xuống tuyến kênh Rào Đá đi qua địa bàn các xã; tăng cường công tác kiểm tra, nếu phát hiện hành vi vứt, bỏ rác thải, xác động vật xuống kênh mương thì xử lý theo Nghị định số 45/2022/NĐ-CP, ngày 7/7/2022 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BVMT.

 

“Để xử lý lượng rác thải được vớt lên từ tuyến kênh thủy lợi Rào Đá, chi nhánh đã hợp đồng với Ban Quản lý các công trình công cộng huyện Quảng Ninh thu gom, vận chuyển đi xử lý. Trung bình mỗi năm, đơn vị chuyên chở hơn 20 xe rác với khoảng hơn 100 tấn rác được vận chuyển đi xử lý”, Trưởng Chi nhánh thủy nông Quảng Ninh Nguyễn Thanh Phùng cho hay.

Phó Chủ tịch UBND xã An Ninh Nguyễn Văn Quang cho biết, thời gian qua, UBND xã đã có nhiều văn bản chỉ đạo các thôn tuyên truyền vận động người dân không vứt rác thải xuống kênh thủy lợi; giao nhiệm vụ cho lực lượng Công an xã tăng cường kiểm tra, xử phạt các trường hợp vi phạm. Tại các thôn cũng đưa quy định xử phạt vào nội quy và tiêu chí bình xét gia đình văn hóa. Thời gian tới, xã sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân và tiểu thương tại các chợ dọc tuyến kênh thủy lợi tuân thủ nghiêm quy định về thu gom và xử lý rác thải.

 

Theo Chủ tịch UBND xã Xuân Ninh Nguyễn Xuân Thích, vấn đề cốt lõi trong công tác xử lý rác thải, nhất là vấn đề phân loại rác thải tại nguồn vẫn là ý thức của người dân. Để hạn chế tình trạng vứt rác thải xuống kênh thủy lợi, xã sẽ tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân trong việc phân loại, xử lý rác thải. Các, ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn tích cực xây dựng các mô hình, thu gom, phân loại rác thải, BVMT.