Cùng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự ủng hộ, đồng hành của các tầng lớp nhân dân và nỗ lực của ngành BHXH, chính sách BHXH đã đạt nhiều kết quả tích cực. Theo đó, số người tham gia BHXH, BHYT ngày càng mở rộng; số người thụ hưởng và số chi trả các chế độ BHXH, BHYT ngày càng tăng… Những kết quả này góp phần ổn định cuộc sống NLĐ, chia sẻ khó khăn với người dân không may gặp rủi ro, bệnh tật trong cuộc sống. Đồng thời, góp phần tích cực vào việc bảo đảm chính sách an sinh xã hội của Nhà nước.

 

Tuy nhiên, tình trạng trốn đóng, nợ đóng BHXH, BHYT đã vi phạm Luật BHXH, Luật BHYT, Luật Việc làm và các quy định của Nhà nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của NLĐ khi giải quyết các chế độ hưu trí, nghỉ việc một lần, ốm đau, thai sản…, gây nhiều bức xúc trong NLĐ, dư luận xã hội, cần các cơ quan, hệ thống chính trị vào cuộc.

 

Trên địa bàn tỉnh Quảng Bình hiện có 4.363 đơn vị, doanh nghiệp với 67.917 lao động tham gia BHXH, BHYT. Qua rà soát, vẫn còn khoảng 1.900 doanh nghiệp, chiếm tỷ lệ trên 43% đơn vị, doanh nghiệp tham gia đóng BHXH, BHYT đang nợ đọng BHXH, BHYT với tổng số tiền lên đến trên 175 tỷ đồng, trong đó có nhiều doanh nghiệp nợ đọng với số tiền lớn, kéo dài trong nhiều năm liên tục, như: Tổng công ty CP Cosevco I và các đơn vị thành viên nợ gần 54 tỷ đồng; Công ty CP Việt Trung nợ 22 tỷ đồng; Công ty CP Cosevco 6 nợ 13,2 tỷ đồng. Ngoài ra, có gần 190 doanh nghiệp mất tích, phá sản, giải thể với số tiền nợ BHXH 9,6 tỷ đồng.

Việc nợ đọng BHXH, BHYT kéo dài đã làm hàng nghìn NLĐ bị ảnh hưởng, trong đó có rất nhiều NLĐ đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng không làm được hồ sơ để nghỉ, nhiều NLĐ nữ không được thanh toán chế độ thai sản…

 

Theo BHXH tỉnh, nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT kéo dài nêu trên là do trên địa bàn tỉnh một số doanh nghiệp có quy mô lớn nhưng gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh do chịu ảnh hưởng nặng nề của các trận bão, lũ. Tình hình kinh tế mấy năm gần đây còn khó khăn, sản xuất, kinh doanh đình đốn, sức mua thị trường suy giảm, một số doanh nghiệp phá sản, giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động không có khả năng đóng BHXH, làm nợ đọng BHXH tiếp tục gia tăng. Ngoài ra, ý thức trách nhiệm của một số người sử dụng lao động (NSDLĐ) đối với NLĐ chưa cao, ý thức chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT chưa nghiêm; cũng như sự hiểu biết của NLĐ về chính sách BHXH, BHYT chưa cao… cũng dẫn đến tình trạng nợ đọng BHXH kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của NLĐ và chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước.

 

 

Bên cạnh nhiệm vụ mở rộng bao phủ BHXH, BHYT, những năm qua, BHXH tỉnh Quảng Bình luôn coi việc giảm nợ đọng BHXH là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu. Để thực hiện mục tiêu đó, BHXH tỉnh đã thường xuyên phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tìm ra các giải pháp để xử lý tình trạng nợ đọng BHXH kéo dài.

 

Mới đây nhất, BHXH tỉnh đã phối hợp với Hội Kế toán và Kiểm toán tỉnh Quảng Bình tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề: “Giải pháp giảm nợ đọng BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh Quảng Bình”. Mục đích của hội thảo nhằm tìm ra những giải pháp đồng bộ để giảm tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh. Theo đó, hội thảo đã khẳng định, hành vi nợ BHXH, BHYT là hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT nghiêm trọng, không chỉ thiệt hại về vật chất, ảnh hưởng đến quỹ BHXH, BHYT mà còn gây ảnh hưởng đến hệ thống an sinh xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ. Do đó, nếu những hành vi này không bị xử lý kịp thời sẽ ảnh hưởng đến niềm tin vào chế độ và tính nghiêm minh của pháp luật.

 

Ông Phạm Thanh Tùng, Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Để xử lý tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT kéo dài, bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho NLĐ, trong thời gian tới, ngành BHXH và các cơ quan, đơn vị liên quan đã thống nhất đề ra các nhóm giải pháp để tập trung thực hiện. Theo đó, cấp ủy đảng và chính quyền các cấp cần có những giải pháp cụ thể tập trung tháo gỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, phát triển bền vững. Đây được cho là giải pháp tốt nhất để người sử dụng lao động bảo đảm đóng BHXH, BHYT đầy đủ cho NLĐ và xử lý tốt nhất về nợ BHXH, BHYT kéo dài. Đồng thời, các cấp ủy đảng, chính quyền cần chú trọng tuyên truyền, phố biến chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về BHXH, BHYT đến các cơ quan đơn vị, tổ chức đoàn thể xã hội và toàn thể nhân dân.

 

Ngành BHXH tập trung cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, giao dịch điện tử, giảm thủ tục hành chính, chuyển phát hồ sơ qua bưu điện… nhằm phục vụ tốt nhất cho các doanh nghiệp, người dân; thực hiện đôn đốc, thu nợ kịp thời, áp dụng các giải pháp quyết liệt, kiên quyết không để nợ phát sinh lớn, kéo dài; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, liên ngành đối với các đơn vị về chấp hành pháp luật BHXH, BHYT nói chung và việc đóng BHXH nói riêng, nhất là các đơn vị nợ đọng BHXH, BHYT kéo dài làm ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ; phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an để điều tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT. Đồng thời, kiến nghị cơ quan chức năng quy định tổ chức Công đoàn cấp trên (trên 1 cấp) thực hiện quyền khởi kiện đối với các đơn vị nợ BHXH ra tòa để bảo vệ quyền lợi cho NLĐ mà không cần phải giấy ủy quyền của mỗi lao động; bổ sung chức năng khởi kiện của cơ quan BHXH để bảo vệ quyền lợi của Nhà nước về BHXH, BHYT.

 

Theo ông Phạm Thanh Tùng, Luật BHXH quy định tổ chức Công đoàn có quyền khởi kiện hành vi vi phạm pháp luật về BHXH ra tòa án. Đây là giải pháp hữu hiệu để bảo vệ quyền lợi của NLĐ, nhất là trình trạng nợ đọng BHXH của các đơn vị. Thời gian qua, BHXH tỉnh đã gửi hồ sơ đề nghị cơ quan LĐLĐ tỉnh khởi kiện 111 đơn vị nợ đọng BHXH kéo dài. Tuy nhiên, đến nay, các cấp Công đoàn tỉnh vẫn chưa gửi hồ sơ khởi kiện các đơn vị nợ ra tòa án do việc khởi kiện chỉ được tiến hành khi có giấy ủy quyền của NLĐ. "Do tâm lý sợ mất việc làm nên NLĐ không dám tự nguyện viết đơn ủy quyền, dẫn đến việc tổ chức Công đoàn khó khởi kiện doanh nghiệp nợ đọng BHXH ra tòa",  ông Tùng cho biết.