Biển và mẹ

07:02 | Thứ Sáu, 22/04/2022

(QBĐT) - Mẹ sinh ra tôi trên dải đất hẹp nhất Tổ quốc, nơi có những cồn cát nối nhau không dứt, đầy nắng, đầy gió. Cửa Gianh tháng tư sóng chừng đã lặng, đêm mặn mòi gió biển đưa tiếng oa oa của tôi bay xa. Mẹ kể, khi lọt lòng tôi nín lặng mấy giây sau đó bị bố phát mấy cái vào mông mới khóc vang nhà…

Biển gần bên ngôi nhà tranh của bố mẹ tôi nằm giữa mảnh vườn có hoa bầu trắng, hoa bí vàng và hàng xoan rập rờn chùm mây tím thoang thoảng thơm vào giữa xuân. Cây xoan, thân thì đắng mà hoa lại có mùi thơm dịu ngọt, nghĩ cũng lạ. Xa xa, phía sau ngôi nhà chưa đến năm mươi cây số là Trường Sơn trùng điệp, nơi khởi nguồn của sông Gianh, con sông “mạ” quê tôi.

Bên thềm sóng, ngôi nhà nhìn ra biển, mỗi sớm tôi thấy mặt trời nhô lên từ đó, nơi mây nước mênh mang có nhiều cánh buồm như những mầm cây nhấp nhô. Nối trùng điệp với mênh mang chính là con sông thiêng đi qua làng tôi trước khi góp nước vào biển Việt. Tôi thấy mình hạnh phúc khi được sinh ra và lớn lên trên một vùng đất có núi cao, biển rộng và những cánh đồng van vát.

Đi đâu, về đâu tôi vẫn thấy trong mình luôn có Trường Sơn và biển Việt như có mẹ là khúc đồng hành mẫu tử lâu bền nhất, sâu sắc nhất trên cõi đời này. Từ tâm thức sâu đằm về quê hương và mẹ, tôi viết: Sau lưng núi cao, trước mặt biển sâu/mẹ hát bằng cây, mẹ ru bằng sóng/mẹ mượn đèo Ngang buộc một đầu guốc võng/cột gỗ nhà ta, một đầu võng kẽo cà…

Biển. Mẹ. Có mối liên hệ nào đây mà trong tâm tưởng của tôi thấy quá ư gần gũi và tràn ngập yêu thương. Biển đảo Tổ quốc tôi. Mẹ Tổ quốc tôi. Đó là cái thiêng liêng nhất, quý giá nhất trong lòng tôi, trong mọi người Việt Nam mà không có gì, không thể nào thay thế được. Tôi hằng tin điều đó như tin vào sự trường tồn của Tổ quốc, như không bao giờ nghĩ khác đi biển là quá khứ, là hiện tại và tương lai của dân tộc này.

Với tôi, thì giản dị hơn khi nghĩ về bao la, chẳng có gì thân thuộc hơn là mẹ và biển. Một người mẹ tảo tần chất phác, áo nâu, nón lá, chân đất có lòng yêu thương bao la như biển cả. Mẹ, người ta có thể lấy nhiều hình ảnh để so sánh nhưng với tôi biển cả là cái xứng đáng nhất. Dẫu rằng người mẹ Việt Nam thường bé nhỏ và mỏng mai, trong khi biển cả lại bát ngát rộng dài dường kia. Phải chăng, cả mẹ và biển đều có phẩm chất “cho nhiều hơn nhận”; cho yêu thương để nhận hạnh phúc. Hạnh phúc của mẹ là yêu thương. Yêu thương càng nhiều, hạnh phúc càng lớn. Biển cũng thế, cho con người những gì mình có mà không cần so đo, tính toán thiệt hơn. Cả mẹ và biển đều mang khát vọng cuộc sống ngày càng tốt lành thêm.

Tôi đã có những chuyến ra khơi vô cùng ý nghĩa. Ra biển, tôi càng hiểu hơn, yêu hơn đất nước mình. Chẳng phải ngẫu nhiên đâu khi ông cha ta mặc định mình là con Rồng, cháu Tiên. Cái bọc trăm trứng huyền tích của mẹ Âu Cơ và cha Lạc Long Quân là cách lý giải phi thường về cội nguồn thiêng liêng, cũng là để bày tỏ một minh triết sống đầy tính nhân văn, người trong một nước phải thương nhau cùng. Chiến tranh hay hòa bình, đánh giặc hay dựng xây đều cũng phải lấy rừng, biển làm điểm tựa và lòng yêu thương vị tha của mẹ làm nền tảng tinh thần đạo đức. Nghĩa là, lấy nhân đức làm cốt lõi giá trị luân lý của mỗi người nói riêng và dân tộc nói chung. Khi nhân đức trở thành giá trị đạo đức phổ quát trong xã hội thì dân sẽ yên, nước sẽ vững. Ra biển, tôi đã nhận được những bài học cần thiết và quý giá trên những hải trình.

Cảm ơn mẹ Việt Nam đã sinh ra những người con giàu lòng yêu quê hương đất nước. Và sự hiến dâng, hy sinh nào cũng khởi nguyên từ đó. Để có một giang sơn như hôm nay dân tộc mình đã đổ biết bao mồ hôi và máu. Sự dâng hiến hy sinh nói bao nhiêu cũng không hết. Đất nước mang hình dáng của một người mẹ mặc áo bà ba, đội nón, chân đất trông ra biển Đông.

Cái nhìn của mẹ vời vợi bao la tỏa âu yếm yêu thương lên từng con sóng, hòn đảo. Cái nhìn của mẹ không bao giờ lịm tắt bởi mênh mang Tổ quốc là chủ quyền của dân tộc Việt Nam như “sách Trời” đã định. Là người Việt ai chẳng khắc ghi trong lòng những câu thơ có từ thế kỷ XI này: Nam quốc sơn hà Nam đế cư/Tiệt nhiên định phận tại thiên thư/Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm/Nhữ đặng hành khan thủ bại hư (Lý Thường Kiệt). Tôi muốn kể với mẹ rằng: “Mẹ ạ, trên tất cả các đảo ở Trường Sa con đều thấy bài thơ này. Bài thơ “Thần” được khắc trên đá như những lời thề yêu nước, như bài ca bảo vệ Tổ quốc thiêng liêng”.

Những đứa con đang trấn giữ biển đảo đất nước mang rất nhiều phẩm tính cao đẹp của mẹ. Mỗi hòn đảo như một ngôi làng Việt thân thương luôn hiển hiện bóng hình mẹ. May mắn cho tôi được hai lần ra Trường Sa để cảm nhận ở chiều sâu những điều vừa nói. Hình như ở đâu cũng thấp thoáng lời ru của mẹ. Biển/hạ thủy những giấc mơ đầu tiên/những khát khao giong buồm vượt sóng/lấm láp bơi trên thời gian thăm thẳm/sấp ngửa/ru nhau/mặn muối/cay gừng/À ơ…/muối mặn gừng cay/một nửa ca dao đất nước tôi là biển/thủy triều vơi đầy lục bát/những hải lưu sáu tám chở vui buồn…

Trên các làng đảo Trường Sa, tôi thấy những người lính, những người dân gieo mùa màng trong muôn vàn khắc nghiệt. Mỗi năm thường có bảy, tám tháng biển không yên. Những người con bám biển học sự can trường của mẹ Việt, đi qua sương gió bão giông, vượt lên đạn bom giặc giã để tồn tại như không thể mất. Bám khơi bất chấp những rình rập hiểm nguy, không chỉ để mưu sinh mà cũng để khẳng định chủ quyền đất nước.

Bám đảo như một cách gìn giữ văn hóa dân tộc, những giá trị cốt lõi được hun đúc qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước bi tráng. Tôi rưng rưng khi thấy Trường Sa ngày thêm xanh-sạch-đẹp hơn dưới bàn tay của những người lính “mặt trẻ tóc già”. Sở dĩ tôi nói lính Trường Sa “mặt trẻ tóc già” vì họ phần lớn còn rất trẻ, trẻ như là con cháu, cùng lắm là em út của tôi nhưng tóc đã lấm tấm bạc. Bạc bởi nắng gió quá dữ dội ở Trường Sa. Nhiều cơn bão, siêu bão khi đổ bộ vào đất liền đều đi qua Trường Sa. Thế mà, rau vẫn xanh, rau muống, rau cải, rau dền… mơn mởn; cây vẫn xanh, cây bàng vuông, cây phong ba, cây dừa, cây sứ… in vết sẹo bão… tỏa bóng mát. Rồi lợn, gà, chó, vịt, chim…cứ ủn ỉn, ó o, cục tác, gâu gâu, cạc cạc, líu lô mỗi ngày theo nhịp sống hải đảo.

Và, làm sao không nhớ những làn điệu dân ca của mênh mang châu thổ sông Hồng, châu thổ sông Cửu Long, của gập ghềnh sông núi miền Trung…Chẳng có gì là không mang âm hưởng mẹ Việt Nam. Thong thả tiếng chuông chùa. Trong trẻo tiếng trẻ đọc bài. Tiếng trăng vằng vặc giữa trùng khơi. Tiếng hoàng hôn rực rỡ phía đất liền... Làng ta đấy! Nói đến làng là nói đến mẹ. Lòng mẹ bao la không chỉ dành riêng cho mỗi đứa con mà còn tỏa che đất nước. Khi ra biển ta thấy gần và rõ mẹ hơn; người mẹ vĩnh hằng mang dấu vết quá khứ, sự sinh động hiện tại và dự cảm tốt lành của tương lai…

Nguyễn Hữu Quý

Ý kiến của bạn (Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu.)