(QBĐT) - Vừa qua, Báo Quảng Bình nhận được nhiều ý kiến của bạn đọc phản ánh về việc một hộ dân ngang nhiên lập bến bãi tập kết cát, sạn trái phép và hoạt động công khai ở địa bàn xã Tân Ninh (Quảng Ninh), xâm phạm công trình thủy lợi. Qua xác minh, phản ánh của bạn đọc là đúng thực tế.

Qua xác minh cho thấy, bãi tập kết cát đó là của gia đình ông Phan Văn Thành được lập và hoạt động ngay chân đập Mỹ Trung. Dù không được cấp phép, nhưng bãi tập kết cát của ông Thành liên tục hoạt động trong suốt một thời gian dài và diễn ra công khai. Điều đáng nói là vị trí của bãi tập kết cát này nằm liền kề chân đập Mỹ Trung, trực tiếp xâm phạm hành lang an toàn công trình thủy lợi theo quy định.

Ngoài số máy móc hiện có tại bãi tập kết cát này gồm: 1 máy xúc, 2 thuyền khai thác cát (có ghi số 43 và 11, khối lượng từ 20-30m3) và lượng xe ô tô tải tập kết vận chuyển hoạt động liên tục trong ngày ngay trên khu vực chân đập, lối đi vào hành lang bảo vệ của đập Mỹ Trung, có nguy cơ gây hại đến công trình thủy lợi này.

Bên cạnh đó, việc dừng đỗ, neo 2 thuyền khai thác cát ngay tại luồng thoát của đập Mỹ Trung tiềm ẩn gây nên nhiều nguy cơ mất an toàn. Hoạt động của bãi tập kết cát này đã vi phạm Luật Đê điều, vi phạm Nghị định số 104/2017/NĐ-CP, ngày 14-9-2017, của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống thiên tai, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, đê điều và vi phạm Quy định về phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Quảng Bình (Ban hành kèm theo Quyết định số 10/2017/QĐ-UBND,  ngày 28-4-2017 của UBND tỉnh).

Được biết, tại hệ thống công trình thủy lợi Mỹ Trung, các cửa ngăn mặn, giữ ngọt đang bị hư hỏng, xuống cấp. Việc hộ gia đình ông Thành tự ý lập bến bãi cát, sạn và neo đậu thuyền cũng như có hoạt động cơi nới tại vị trí chân đập Mỹ Trung khiến nguy cơ mất an toàn ngày càng tăng.

Điều gây bức xúc hơn nữa là, bến bãi không được cấp phép, theo đó là hộ ông Thành cũng không hề có mỏ khai thác hợp pháp được cấp phép. Qua tìm hiểu từ các đơn vị có mỏ trên địa bàn huyện Quảng Ninh thì 2 thuyền khai thác này của ông Thành không trực tiếp mua cát, sạn tại các mỏ cát, sạn trên địa bàn.

Được biết, hàng ngày, nhất là vào thời điểm từ 22h đến 4h, những thuyền này đi hút trộm cát tại các vị trí như tại khu vực ngã ba Trần Xá (vị trí giáp ranh 3 xã Hàm Ninh, Duy Ninh và Hiền Ninh) và dọc tuyến sông Long Đại, sông Kiến Giang.

Để mục sở thị nguồn gốc số cát được tập kết tại đây, vào sáng sớm ngày 24-10-2018 trên tuyến sông Kiến Giang, đoạn thuộc địa phận thôn Đông, xã Hiền Ninh, (Quảng Ninh) chúng tôi chứng kiến hình ảnh chiếc thuyền mang số hiệu 43 (có khối lượng khai thác khoảng gần 30m3) thả neo chỉ cách bờ chưa đầy 20m với tiếng máy rền vang.

Theo những người làm nghề khai thác thủy sản tại đây cho hay, mỗi đêm tại vị trí này có đến hơn 10 thuyền khai thác cát trộm liên tục hoạt động, bất chấp lệnh cấm của chính quyền địa phương. Mang tiếng là khai thác trộm nhưng hoạt động của các thuyền này lại rất ...công khai. Điều lạ là không có lực lượng nào ra bắt giữ, xử lý. Riêng đối với thuyền gỗ mang số 43 này thì đêm nào họ cũng bắt gặp và liên tục khai thác trộm, có khi là vào cả ban ngày.  

Sau hơn 1 tiếng thả neo, cát đã được hút đầy khoang và chiếc thuyền gỗ mang số 43 trở đầu chạy về hướng đập Mỹ Trung. Khoảng 5h30 sáng, ngày 24-10-2018 chiếc thuyền này về tập kết ngay tại bãi tập kết cát của gia đình ông Phan Văn Thành và số cát này được xúc lên bãi, cạnh đó một chiếc thuyền gỗ khai thác cát khác (mang số hiệu 11) đang neo bờ khi vừa xúc cát từ khoang lên. Được biết, cả 2 phương tiện thuyền gỗ này không hề có đăng ký, trên phương tiện trang bị máy hút cát công suất lớn.

Trong vai người đi mua cát, chúng tôi được ông Phan Văn Thành giới thiệu là cát sạch, không bị nhiễm mặn được mua tại mỏ trên khu vực xã Trường Xuân và được đóng thuế qua một đơn vị có tên là HTX Thống Nhất.

Tuy nhiên, những gì chúng tôi ghi nhận được từ trước đó là số cát được tập kết trong ngày 24-10-2018 tại bãi tập kết này đều được khai thác từ khu vực bị nhiễm mặn. Cũng theo chủ bãi tập kết này cho biết thì, số lượng cát bán ra hàng ngày tại đây từ 50m3 đến 120m3 và chủ yếu là cho các công trình dân dụng, nhà ở của người dân địa phương. Khi được đặt vấn đề mua cát yêu cầu xuất hóa đơn thì chủ bãi là ông Thành lại không đáp ứng được với nhiều lý do khác nhau.

Nạn khai thác cát trái phép trên các tuyến sông thuộc địa bàn huyện Quảng Ninh từ lâu nay diễn ra khá nhức nhối, nguyên nhân xảy ra tình trạng này thì có nhiều. Nhưng điều gây bức xúc đối với người dân chịu ảnh hưởng bởi nạn khai thác cát trái phép này thì một trong những nguyên nhân chính là sự thiếu quyết liệt của các lực lượng chức năng, nhất là lực lượng tại địa phương.

Anh Nguyễn Xuân Quảng, xã Hiền Ninh (Quảng Ninh) cho biết, mỗi khi lực lượng địa phương ra quân bắt giữ, truy quét thì "cát tặc" lại không hoạt động, có trường hợp vừa bị bắt giữ thì lại có người đến can thiệp để xin. Chính tình trạng vừa không bị xử phạt, được xin cho và thậm chí được "mật báo" trước khi lực lượng ra quân càng làm cho những "cát tặc" lộng hành hơn. 

Thời gian qua, UBND tỉnh và các ngành đã ban hành nhiều văn bản, các quy định nhằm quản lý đối với hoạt động khai thác, kinh doanh, vận chuyển cát, sạn trên địa bàn và quy định trách nhiệm của người đứng đầu đối với những hoạt động vi phạm xảy ra tại địa phương. Tuy nhiên, thực tế cho thấy kết quả thực hiện lại không hiệu quả, công tác quản lý đôi khi chỉ mang tính hình thức và trách nhiệm của chính quyền địa phương chưa quyết liệt, còn phó mặc cho lực lượng khác.

Thiết nghĩ, để xử lý được nạn "cát tặc" không chỉ đơn thuần từ việc ra quân truy quét, bắt giữ các thuyền khai thác cát mà vấn đề cốt lõi là cần sự vào cuộc thực sự của nhiều cơ quan chức năng, với những giải pháp đồng bộ, như: quy hoạch cấp mỏ, tăng cường công tác quản lý và xử lý nghiêm các vi phạm.

Tuy nhiên, có một sự thật đang diễn ra đó chính là sự ngó lơ, bỏ mặc trong công tác quản lý, kiểm tra và xử phạt khiến nạn "cát tặc" vẫn cứ hoành hành chưa có lời giải, mà bãi tập kết cát trái phép của hộ gia đình ông Phan Văn Thành nói trên là một ví dụ hết sức điển hình.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc về quá trình xác minh sự việc trên và làm việc với các cơ quan chức năng có liên quan về vấn đề này.

Nhóm P.V Bạn đọc