(QBĐT) - Qua kiểm tra 51 bến bãi được lập để tập kết và kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn tỉnh của đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh mới đây cho thấy, phần lớn các bến, bãi tập kết cát, sỏi đều không phù hợp quy hoạch phát triển giao thông vận tải đường thủy nội địa, quy hoạch sử dụng đất. Đặc biệt, có đến 14 bãi vi phạm hành lang bảo vệ đê điều.

Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh đã lập biên bản đối với 34 tổ chức, cá nhân có vi phạm pháp luật về hoạt động khai thác khoáng sản trái phép, kinh doanh hàng hóa, bảo vệ đê điều, lập bến bãi tập kết trái phép và đã chuyển hồ sơ đề nghị UBND các huyện, thị xã xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp.

Một bãi tập kết cát trái phép trên địa bàn huyện Bố Trạch.

Cụ thể, tại huyện Lệ Thuỷ 5 trường hợp, huyện Quảng Ninh 17 trường hợp, huyện Bố Trạch 3 trường hợp, huyện Quảng Trạch 5 trường hợp, thị xã Ba Đồn 2 trường hợp và huyện Tuyên Hoá 2 trường hợp khai thác khoáng sản trái phép. Cùng với đó, đoàn kiểm tra đã đề nghị chính quyền địa phương giám sát việc thực hiện của các hộ gia đình, cá nhân về yêu cầu chấm dứt việc kinh doanh cát, sỏi trái phép đối với các trường hợp có vi phạm mà đoàn kiểm tra liên ngành đã chuyển hồ sơ.

Kết quả kiểm tra việc lập bến bãi tập kết và kinh doanh cát, sỏi cụ thể như sau: Tại huyện Lệ Thủy có 11 bãi, trong đó có 2 bãi dừng hoạt động và 2 bãi đang làm thủ tục thuê đất. Các bãi còn lại chưa được thuê đất theo quy định.

Theo báo cáo của hộ gia đình và chính quyền địa phương, việc lập bến bãi của các hộ chủ yếu sử dụng đất vườn và đất nông nghiệp đã giao cho hộ sử dụng, cá biệt có hộ sử dụng đất giao thông do UBND thị trấn Kiến Giang quản lý để lập bến bãi.

Tại thời điểm kiểm tra, có 5 bãi hoạt động có giấy phép đăng ký kinh doanh cát, sạn, nhưng các hộ không cung cấp được hóa đơn chứng từ chứng minh khối lượng cát đã mua, bán có nguồn gốc hợp pháp. Trong số các bãi được kiểm tra chỉ có duy nhất  có 1 bãi được cấp phép hoạt động bến thủy nội địa là của Công ty TNHH Phú Hà. 

Tại huyện Quảng Ninh, qua kiểm tra 19 bãi tập kết cát, sỏi có 10 bãi phù hợp quy hoạch, nhưng chưa được cấp phép theo quy định; có 4 bãi mới được chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng bến thủy nội địa; 7 bãi có giấy phép đăng ký kinh doanh và có hóa đơn xuất bán cát, nhưng hóa đơn không đầy đủ, không phù hợp với chủng loại cát, sỏi tại bãi.

Các bãi còn lại đều không đăng ký kinh doanh và không có hóa đơn chứng từ chứng minh khối lượng cát đã mua, bán có nguồn gốc hợp pháp. Đáng nói, có đến 11 bãi của hộ gia đình được lập trên đất thuộc phạm vi bảo vệ đê, kè sông Long Đại đã vi phạm quy định của Luật Đê điều.

Như vậy, trong 19 bãi tập kết được kiểm tra nêu trên, có 16  hộ gia đình và 1 tổ chức có sai phạm. Và tại thời điểm kiểm tra, các hộ gia đình cá nhân không cung cấp hoặc cung cấp không đầy đủ hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc khoáng sản. Tại huyện Bố Trạch, qua kiểm tra 3 bãi thì tất cả đều không phù hợp quy hoạch, không có giấy phép đăng ký kinh doanh và hóa đơn chứng từ chứng minh khối lượng cát đã mua, bán có nguồn gốc hợp pháp và không được cho thuê đất theo đúng quy  định.

Tại thị xã Ba Đồn có 3 bãi thì có 2 bãi nằm trong phạm vi bảo vệ đê bờ hữu sông Gianh, 1 bãi không được thuê đất theo quy định và không có hóa đơn chứng từ chứng minh khối lượng cát đã mua, bán có nguồn gốc hợp pháp. Tại huyện Quảng Trạch, có 9 bãi thì chỉ có 3 bãi được thuê đất theo quy định và chấp thuận chủ trương xây dựng bến thủy nội địa; 1 bãi đã dừng hoạt động và 5 bãi không phù hợp quy hoạch, chưa được cho thuê đất và không có  giấy phép đăng ký kinh doanh.

Tại thời điểm kiểm tra, các hộ dân không cung cấp được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc khoáng sản. Riêng tại huyện Tuyên Hóa, qua kiểm tra 6 bãi đều có giấy phép đăng ký kinh doanh, được thuê đất theo quy định và được cấp phép hoạt động bến thủy nội địa hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng bến thủy nội địa.

Để tăng cường quản lý hoạt động của các tổ chức, cá nhân đối với việc lập bến bãi tập kết và kinh doanh cát, sỏi, UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn các tổ chức được cấp phép khai thác cát, sỏi lắp đặt trạm cân và camera tại bãi hoặc kho chứa để theo dõi, lưu trữ thông tin, số liệu liên quan đến khối lượng khoáng sản đã khai thác và xuất bán theo quy định tại Điều 42 của Nghị định số 158/2016/NĐ-CP; Sở Công thương chỉ đạo Chi cục Quản lý thị trường tăng cường công tác kiểm tra xử lý vi phạm đối với việc mua, bán cát, sỏi không rõ nguồn gốc hoặc có nguồn gốc không hợp pháp; Sở Tài chính và Cục Thuế có biện pháp quản lý chặt chẽ hoá đơn thuế đối với việc mua bán cát, sỏi xây dựng; ngăn chặn tình trạng mua bán hoá đơn, hợp thức hoá chứng từ hoặc mua bán cát, sỏi không xuất hóa đơn hoặc xuất hóa đơn nhưng không đầy đủ nhằm quản lý chặt chẽ khối lượng cát, sỏi thực tế các đơn vị khai thác tránh thất thu ngân sách...

UBND tỉnh cũng yêu cầu Sở Giao thông vận tải tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các tàu thuyền khai thác, vận chuyển cát, sỏi không bảo đảm các điều kiện theo quy định; phối hợp với các sở, ngành, địa phương trong việc kiểm tra xử lý hoạt động khai thác, kinh doanh, vận chuyển cát, sỏi lòng sông trái quy định của pháp luật...

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác, vận chuyển, lập bến bãi tập kết cát sỏi ảnh hưởng đến đê điều phải thực hiện theo đúng quy định; tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các công trình xây dựng kiên cố (bãi tập kết cát, sỏi) trên đê, kè...

Tại huyện Quảng Ninh, qua kiểm tra có đến 11 bãi cát, sỏi được lập trên đất thuộc phạm vi bảo vệ đê, kè sông Long Đại.

Công an tỉnh, chỉ đạo các đơn vị trực thuộc triển khai có hiệu quả kế hoạch tăng cường phối hợp kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác, vận chuyển, tập kết, kinh doanh cát, sỏi; khởi tố hình sự đối với vụ việc có dấu hiệu tội phạm; chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, địa phương liên quan tăng cường tuần tra, kiểm soát, phát hiện, xử lý nghiêm đối với các tàu thuyền không có đăng ký, đăng kiểm, không đủ điều kiện hoạt động tham gia giao thông đường thủy, đặc biệt là các tàu thuyền có hoạt động khai thác, vận chuyển cát, sỏi lòng sông nhằm giảm bớt tình trạng khai thác, vận chuyển cát, sỏi trái phép.

Đối với UBND các huyện, thị xã, thành phố, UBND tỉnh yêu cầu tổ chức kiểm tra và xử lý vi phạm đối với các hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép; lấn chiếm đất, sử dụng đất không đúng mục đích để lập bãi tập kết cát, sỏi trái phép. Thực hiện việc cưỡng chế các bến, bãi tập kết cát, sỏi trái phép, buộc tháo dỡ các cơ sở, băng chuyền, máy xúc và hệ thống ống bơm hút, xã cát tại bãi. Bố trí kho, bãi hợp lý để chứa tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tịch thu, tạm giử khi xử lý vi phạm hành chính đối với việc khai thác cát, sỏi trái phép.

Mặt khác, chỉ đạo UBND các xã, thị trấn kiểm soát chặt chẽ diện tích đất do xã quản lý. Đình chỉ hoạt động đối với các hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất để làm bến bãi tập kết không đúng quy hoạch, sai mục đích sử dụng đất; xử lý nghiêm các hoạt động khai thác, vận chuyển, tàng trữ cát, sỏi lòng sông trái phép thuộc địa bàn quản lý.

Bùi Thành