(QBĐT) - Liên quan đến vụ việc này, UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo, giao trách nhiệm cho các cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý tình trạng khoáng sản bị khai thác trái phép theo phản ánh của báo chí. Qua văn bản trả lời của cơ quan chức năng và thực tế vụ việc cho thấy, có nhiều dấu hiệu bất thường trong công tác quản lý nhà nước của các đơn vị chức năng, cũng như cách xử lý vụ việc! Đặc biệt là dấu hiệu buông lỏng quản lý, “ngó lơ”, báo cáo chưa đúng sự thật vụ việc và bỏ qua việc xác minh làm rõ những vi phạm!

UBND huyện báo cáo có đúng sự thật?

Thực hiện công văn số 2359/VPUBND-TNMT, ngày 2-7-2019 của Văn phòng UBND tỉnh về việc chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) chủ trì phối hợp với UBND huyện Quảng Ninh và các đơn vị liên quan tiến hành kiểm tra, làm rõ và xử lý vụ việc báo chí phản ánh, ngày 8-7-2019, UBND huyện Quảng Ninh có báo cáo số 553/UBND-TNMT gửi UBND tỉnh và Sở TNMT.

Theo nội dung báo cáo này: Ngày 20-7-2016, UBND huyện Quảng Ninh có Quyết định số 102/QĐ-UBND phê duyệt phương án cải tạo, san lấp mặt bằng hạ độ cao để trồng rừng sản xuất có tận thu đất và cấp quyền khai thác khoáng sản tận thu san lấp thừa có thời hạn đến ngày 31-12-2017.

Và hộ gia đình ông Ngô Minh Trúc đã có hợp đồng với Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Trường Đạt (gọi tắt là Công ty Trường Đạt, có địa chỉ tại thôn Thống Nhất, xã An Ninh, huyện Quảng Ninh) thực hiện việc cải tạo, khai thác tận thu đất san lấp và đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.

Ngày 2-11-2018, UBND huyện ban hành Quyết định số 1532/QĐ-UBND gia hạn thời gian thực hiện phương án đến ngày 31-8-2019. Ngày 8-11-2018, UBND huyện ban hành Thông báo số 301/TB-TNMT thông báo tạm dừng việc thực hiện phương án của chủ sử dụng đất và Công ty Trường Đạt để kiểm tra làm rõ việc khai thác nguyên liệu sản xuất xi măng.

Liên quan sự việc này, thực tế thì sau khi người dân có phản ánh về việc hộ gia đình ông Trúc và đơn vị thi công trong quá trình cải tạo không sử dụng đất dư thừa để san lấp cho các công trình mà để bán làm nguyên liệu phụ gia sản xuất xi măng, cung cấp cho Nhà máy Xi măng Vạn Ninh (đóng tại thôn Áng Sơn, xã Vạn Ninh, thuộc Công ty CP Xi măng Vicem Hải Vân), UBND huyện Quảng Ninh đã tổ chức kiểm tra và có thông báo số 301/TB-UBND, ngày 8-11-2018 về việc tạm dừng quyền sử dụng giấy phép thực hiện cải tạo mặt bằng của ông Ngô Minh Trúc để kiểm tra làm rõ việc khai thác đất làm nguyên liệu sản xuất xi măng kể từ ngày 8-11-2018.

Thông báo này cũng nêu rõ: Phòng TNMT, UBND xã Vạn Ninh giám sát, theo dõi việc thực hiện tạm dừng của ông, bà Ngô Minh Trúc, Nguyễn Thị Sở, Công ty Trường Đạt.

Tuy nhiên, theo ý kiến phản ánh của người dân địa phương, sau khi có thông báo số 301/TB-UBND của UBND huyện, hộ gia đình ông Trúc và Công ty Trường Đạt không hề tạm dừng mà vẫn cho xe tải, máy xúc ồ ạt khai thác, vận chuyển đất sét và diệp thạch sét đi bán.

Từ phản ánh của người dân, nhiều ngày trong tháng 5 và tháng 6-2019, phóng viên đã có mặt tại khu vực núi Xà Cạ, thôn Phúc Sơn, xã Vạn Ninh (Quảng Ninh)- địa điểm khu đất UBND huyện đã có thông báo yêu cầu hộ ông Ngô Minh Trúc và Công ty Trường Đạt tạm dừng khai thác.

Thực tế cho thấy, máy móc vẫn ồ ạt hoạt động, từng đoàn xe tải trọng lớn vẫn ngang nhiên nối nhau chở đầy khoáng sản ra ngoài. Điều khó hiểu là trong quá trình ghi nhận tình hình, chúng tôi đã thông báo cho UBND xã Vạn Ninh và Phòng TNMT huyện Quảng Ninh nhưng mọi việc ở đây vẫn vô tư diễn ra (Báo Quảng Bình đã có bài phản ánh ra ngày 19-6-2019).

Nhiều vấn đề bất thường!

Để làm rõ vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc làm việc với ông Nguyễn Viết Giai, Trưởng Phòng TNMT huyện. Tại cuộc làm việc này, ông Giai cho hay hộ gia đình ông Trúc đã được UBND huyện ra quyết định gia hạn cải tạo đến ngày 31-8-2019 và cung cấp cho chúng tôi Quyết định số 1532/QĐ-UBND, ngày 2-11-2018.

Ông Giai cũng cho hay, họ còn phép thì họ làm thôi. Qua kiểm tra chúng tôi không phát hiện việc họ chở đất vào bán cho nhà máy xi măng. Ông Giai không hề đề cập đến, hay nói cách khác là lờ đi, việc UBND huyện đã có Thông báo số 301/TB-TNMT, ngày 8-11-2018 thông báo tạm dừng việc thực hiện phương án của chủ sử dụng đất và Công ty Trường Đạt để kiểm tra làm rõ việc khai thác nguyên liệu sản xuất xi măng.

Với trách nhiệm quản lý trực tiếp trên địa bàn, ông Nguyễn Hữu Lương, Chủ tịch UBND xã Vạn Ninh cho hay: UBND xã nhận được văn bản của UBND về việc hộ gia đình ông Trúc và Công ty Trường Đạt thực hiện dự án cải tạo đất trên địa bàn và được UBND huyện cho gia hạn thời gian thực hiện dự án trong quyết định 1532/QĐ-UBND.

Ông Lương tỏ ra bất ngờ khi chúng tôi cho xem Thông báo số 301/TB-UBND của UBND huyện về việc tạm dừng cải tạo đất đối với hộ ông Trúc từ ngày 8-11-2018. Ông Lương cho hay, do UBND xã này không hề nhận được thông báo này nên không biết để ngăn chặn, xử lý.

Từ thực tế trên cho thấy, bất chấp Thông báo số 301/TB-UBND của UBND huyện về việc tạm dừng cải tạo đất đối với mình, hộ ông Trúc vẫn cho Công ty Trường Đạt vô tư xúc đất và vận chuyển đất đi bán. Song không hiểu sao, trong báo cáo UBND huyện Quảng Ninh gửi UBND tỉnh và Sở TNMT tuyệt nhiên không đề cập đến việc hộ ông Trúc và Công ty Trường Đạt có vi phạm thông báo tạm dừng cải tạo của UBND huyện hay không.

Kiểm tra xem hộ ông Trúc và Công ty Trường Đạt có thực hiện việc cải tạo đúng theo giấy phép hay không; đã khai thác với trữ lượng bao nhiêu; có vận chuyển các loại khoáng sản tại điểm cải tạo đất bán cho nhà máy xi măng hay không... Ngược lại, báo cáo còn đề nghị: “UBND tỉnh, Sở TNMT cho ý kiến để tiếp tục cải tạo mặt bằng có tận thu đất có hiệu quả thu ngân sách, trồng cây theo phương án được duyệt”.

Suốt một thời gian dài theo dõi việc hộ gia đình ông Trúc và Cty Trường Đạt ngang nhiên “xẻ thịt” quả đồi ở thôn Phúc Sơn (xã Vạn Ninh), chúng tôi ghi nhận thực tế rằng, việc vận chuyển khoáng sản khai thác trái phép tại đây (trái phép vì UBND huyện đã có quyết định tạm dừng không được cải tạo, khai thác khoáng sản tận thu đất san lấp thừa) ra bên ngoài là chủ yếu. Hàng chục chiếc xe tải nối đuôi nhau ra vào tấp nập ở khu vực núi Xà Cạ mỗi ngày và điểm đến “đổ hàng” của tất cả các xe tải phần lớn là Nhà máy Xi măng Vạn Ninh.

Vì vậy các ý kiến phản ánh và dẫn chứng của bạn đọc là có cơ sở. “Đất san lấp người ta chuộng đất mềm mịn, trong khi ở đây nhìn mắt thường cũng thấy xe tải chở đi toàn cục to nhỏ đủ kiểu cứng như đá vậy, chẳng công trình nào dại mà mua đất ấy. Mà cải tạo, tận thu đất san lấp sao lại chở vào nhà máy xi măng?

Đó chỉ là “vỏ bọc” để trốn thuế mà thôi. Cả vùng này ai cũng biết đất khai thác từ trong đó (dự án cải tạo đất của hộ ông Trúc - PV) chở ra là diệp thạch sét, chỉ huyện là như cố tình không biết thôi”(!?) -một người sống gần vùng Áng Sơn bức xúc nói.

Lãnh đạo của Nhà máy Xi măng Vạn Ninh khi trao đổi với chúng tôi đã thừa nhận, hiện nhà máy chưa hoàn thành thủ tục để được cấp mỏ khoáng sản nguyên liệu phụ gia để sản xuất xi măng nên phải mua lại từ các mỏ đất của người dân, trong đó có khoáng sản được khai thác từ trong mỏ khu vực núi Xà Cạ.

“Chúng tôi mua nguyên liệu phụ gia đất sét từ Công ty Hòa Đại Phát và đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế thu mua khoáng sản cho Nhà nước”-vị lãnh đạo nhà máy này cho hay.    

Trái ngược với thực tế trên, tại báo cáo số 553/UBND-TNMT nói trên, UBND huyện Quảng Ninh lại khẳng định: Ngày 17-6-2019, Công ty Trường Đạt phối hợp với Trung tâm Kỹ thuật đo lường thử nghiệm tỉnh tiến hành lấy 3 mẫu đất để phân tích hoá toàn diện, trọng sa toàn phần tại thửa đất.

Theo phiếu kết quả thử nghiệm, thì các mẫu đất có chỉ tiêu Al2O3 (<1%) không đạt theo TCVN 6701:2013 (sét để sản xuất clinke xi măng pooclang). UBND huyện Quảng Ninh đã căn cứ vào việc thử nghiệm này để khẳng định, hộ ông Trúc và Công ty Trường Đạt không khai thác diệp thạch sét mà lấy đất san lấp đúng như mục tiêu dự án. Và “ UBND huyện đề nghị UBND tỉnh, Sở TNMT cho ý kiến để tiếp tục cải tạo mặt bằng có tận thu đất có hiệu quả để thu ngân sách, trồng cây theo phương án được duyệt”.

Thêm điều bất thường khác nằm trong báo cáo của UBND Quảng Ninh là, khi nhận được ý kiến cử tri phản ánh là diệp thạch sét bị khai thác trái phép và đã ra văn bản tạm dừng từ tháng 11-2018, nhưng không hiểu vì lý do gì, mãi đến tháng 6-2019 - sau thời điểm phóng viên bắt đầu liên hệ với chính quyền các cấp để tìm hiểu thông tin về dự án này - UBND huyện này mới ra văn bản đề nghị Sở TNMT hỗ trợ và yêu cầu Công ty Trường Đạt phối hợp lấy mẫu chất đất để thẩm định mà không làm ngay từ tháng 11-2018?.  

Từ những bất thường nói trên trong động thái xử lý của UBND huyện Quảng Ninh, dư luận đang đặt ra câu hỏi rằng: Hàng chục nghìn m3 khoáng sản được cho là diệp thạch sét đã bị khai thác trộm, “núp bóng” dưới danh nghĩa cải tạo đất nông nghiệp, những khoản thuế lớn của Nhà nước đã bị thất thu để chảy vào túi doanh nghiệp nhưng sao chính quyền lại cố làm ngơ? Phải chăng có một “thế lực” nào đó đang đứng sau lưng những hoạt động vi phạm pháp luật của hộ gia đình ông Trúc và Công ty Trường Đạt?!

Liên quan đến vụ việc này, lãnh đạo Sở TNMT cho biết sẽ chỉ đạo làm rõ các vấn đề bất thường, vi phạm và thu hồi giấy phép đã cấp cho hộ gia đình nói trên.Chúng tôi sẽ  thông tin tiếp vụ việc này đến bạn đọc.

Nhóm P.V Bạn đọc