(QBĐT) - Những năm qua, công tác trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng trên địa bàn tỉnh ta đã có nhiều chuyển biến tích cực. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật nói chung và TGPL nói riêng, góp phần nâng cao ý thức pháp luật cho người dân trong hoạt động tố tụng...

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác tuyên truyền pháp luật về TGPL trong hoạt động tố tụng là một việc làm quan trọng, thời gian qua, các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh ta đã tích cực tổ chức, triển khai tuyên truyền, phổ biến về TGPL với nhiều hình thức như: thông qua hoạt động TGPL lưu động, các buổi sinh hoạt câu lạc bộ TGPL và các tài liệu tuyên truyền pháp luật...

Ngoài ra, thông qua 50 địa điểm truyền thông về TGPL lưu động, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã tuyên truyền cho hơn 2.500 người và cấp phát miễn phí hơn 8.000 quyển tài liệu về TGPL cho người dân; lắp đặt mới 150 bảng thông tin về TGPL tại các cơ quan tiến hành tố tụng, nhà tạm giữ, trại tạm giam...

Năm 2018 là năm đầu tiên triển khai Luật TGPL năm 2017 và các văn bản pháp luật mới có liên quan. Do vậy, việc xác lập cơ chế phối hợp thông tin giữa Trung tâm TGPL Nhà nước với các cơ quan tiến hành tố tụng từ cấp tỉnh đến cấp huyện, trại tạm giam, nhà tạm giữ và Văn phòng Cơ quan Cảnh sát Điều tra (Công an tỉnh) trong việc giới thiệu hoặc đề nghị cử người tham gia để đại diện, bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL đã được tập trung chú trọng triển khai một cách kịp thời, bảo đảm 100% đối tượng thuộc diện được TGPL khi có yêu cầu.

Cùng với đó, việc giải thích, thông báo thông tin về TGPL, quyền TGPL của đội ngũ người tiến hành tố tụng luôn được thực hiện kịp thời để người được TGPL hiểu rõ về quyền được TGPL miễn phí của mình.

Nhờ thực hiện tốt một số giải pháp nêu trên, nên chất lượng các vụ việc TGPL trong hoạt động tố tụng ngày càng được nâng lên. Năm 2018, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh đã thực hiện TGPL 124 vụ việc cho 124 đối tượng.

Trong đó, trợ giúp viên pháp lý thực hiện 115 vụ việc (chiếm 93%), luật sư là cộng tác viên thực hiện 9 vụ việc (chiếm 7%). Trong 124 vụ việc, có 82 vụ việc thuộc lĩnh vực tố tụng hình sự; 30 vụ việc thuộc lĩnh vực tố tụng dân sự, hôn nhân và gia đình; 12 vụ việc thuộc lĩnh vực tố tụng hành chính.

Hầu hết, các vụ việc được thực hiện TGPL chủ yếu với các đối tượng thuộc diện phải có người bào chữa theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 57, Bộ luật Tố tụng hình sự như: có 38 đối tượng là người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, 23 đối tượng là người nghèo, 7 đối tượng là người khuyết tật, người cao tuổi có khó khăn về tài chính, 3 đối tượng là người dân tộc thiểu số, 31 đối tượng là người có công với cách mạng, 17 đối tượng thuộc hộ cận nghèo, 4 đối tượng là trẻ em, 1 đối tượng nhiễm HIV…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác TGPL trong hoạt động tố tụng ở tỉnh ta vẫn còn bộc lộ không ít những hạn chế như: Công tác phổ biến, quán triệt, kiểm tra, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ, trách nhiệm của một số ngành thành viên theo quy định chưa được thường xuyên; một số người tiến hành tố tụng chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa của chính sách TGPL và vai trò phối hợp giữa các cơ quan trong hoạt động TGPL nên trong qua trình thực hiện chưa thật sự quan tâm, giải thích, hướng dẫn đối tượng thực hiện quyền được TGPL của mình; còn ít trường hợp đối tượng ở các vụ án dân sự, hành chính, hôn nhân, gia đình được các cơ quan Viện Kiểm sát, Tòa án giới thiệu đến trung tâm...

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả và nâng cao chất lượng TGPL trong hoạt động tố tụng, thời gian tới, các cơ quan tố tụng trên địa bàn tỉnh sẽ chú trọng thực hiện tốt một số nhiệm vụ như: tăng cường trách nhiệm, vai trò của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng trong việc hướng dẫn, giải thích cho người bị tạm giữ, tạm giam, người bị buộc tội, người bị hại và các đương sự khác về quyền được TGPL.

Mặt khác, phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức thực hiện TGPL trong việc đánh giá về chất lượng tham gia tố tụng của trợ giúp viên pháp lý, luật sư là cộng tác viên. Tăng cường cơ chế phản hồi thông tin liên quan đến hoạt động TGPL, đặc biệt là các nội dung liên quan đến chất lượng vụ việc TGPL, tinh thần trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp của người thực hiện TGPL, cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng…

Trọng Hùng