Xã Lộc Ninh (TP. Đồng Hới) nhiều năm trở lại đây vẫn duy trì lễ hội xuống đồng, như một nghi thức mở đầu cho một vụ mùa mới bội thu, mặc dù diện tích gieo trồng cả năm của xã chỉ vẻn vẹn 410ha. Ông Nguyễn Trí Thủy, Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Ninh chia sẻ, tuy đất sản xuất ít, 30% hộ trực tiếp làm nông nghiệp nhưng nghề nông vẫn là nghề truyền thống, mang lại công việc ổn định cho bà con vùng đất ven thành phố này. Toàn xã hiện có tới 3 HTX DVNN (Hữu Cung, Phú Xá, Lộc Đại). Đây là đặc thù địa phương do trước đây có 3 làng làm nông truyền thống, nên dù diện tích đất sản xuất nông nghiệp của 3 HTX hạn chế (lớn nhất là HTX DVNN Lộc Đại với 85ha, ít nhất là HTX DVNN Hữu Cung với 55ha), 3 HTX này vẫn được duy trì cho đến nay. 

Ông Nguyễn Văn Đức, Giám đốc kiêm Chủ tịch HĐQT HTX DVNN Hữu Cung cho biết, trên thực tế, 200 thành viên của HTX sản xuất nông nghiệp chủ yếu cho nhu cầu lương thực của gia đình, nên việc mở rộng thị trường tiêu thụ hay xây dựng thương hiệu cho nông sản, HTX chưa tính đến. Vì diện tích đất sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, nên việc áp dụng các máy móc hiện đại trong các khâu chưa đạt hiệu quả. HTX mới cơ giới hóa khâu làm đất và thu hoạch. Ngoài ra, khâu giống là một điểm sáng của HTX nhờ mạnh dạn áp dụng các giống mới chất lượng cao, loại bỏ các giống thoái hóa, chất lượng thấp.

 

Một khó khăn nữa của HTX là khâu nhân lực quản lý, bởi trên thực tế HĐQT HTX đa phần trên 60 tuổi, nhiệt huyết nhưng kiến thức về công nghệ thông tin, kỹ thuật sản xuất… gặp nhiều hạn chế. Ông Nguyễn Văn Đức trầm ngâm chia sẻ thêm, HTX vẫn cần hỗ trợ nhiều, đặc biệt, giai đoạn cuối mùa vụ khi chuột phá hoại mạnh. Nằm trong lòng thành phố, tốc độ đô thị hóa nhanh, chuột hoành hành cuối vụ rất khó kiểm soát, HTX rất cần trợ giúp từ chính quyền địa phương để diệt chuột hiệu quả, bảo vệ mùa màng.

 

Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Ninh Nguyễn Trí Thủy cho biết, đó là thực trạng chung của cả 3 HTX DVNN trên địa bàn xã hiện nay. Vụ hè-thu năm 2019, toàn xã gieo trồng được 90ha, nhưng do hạn hán kéo dài nên mất trắng 40ha. Vì vậy, tình trạng thiếu lương thực là thấy rõ. Xã vừa đề xuất với thành phố hỗ trợ 3.315kg gạo giáp hạt cho 89 hộ, 221 khẩu trên địa bàn. Đây là tình trạng vốn ít xảy ra trước đây. Về lâu về dài, chắc chắn sẽ phải có những định hướng nghề nghiệp đúng đắn, hợp lý cho các thành viên HTX. Bởi, một khi diện tích đất sản xuất nông nghiệp ngày càng manh mún, nhỏ lẻ, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thiên tai, địch hại, sức ép của quá trình đô thị hóa… vẫn tiếp tục diễn ra, thì việc nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo đảm lương thực, chuyên nghiệp hóa, hiện đại hóa quá trình sản xuất nông nghiệp ở các HTX trong lòng phố sẽ ngày càng trở nên khó khăn hơn.

 

Theo ông Đoàn Hồng Quân, Trưởng phòng Kinh tế TP. Đồng Hới, thành phố hiện có 12 HTX làm nông nghiệp. Thời gian qua, UBND thành phố đã chỉ đạo các địa phương, các HTX thực hiện liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, do diện tích sản xuất nông nghiệp của toàn thành phố nhỏ lẻ, sản phẩm sản xuất ra chủ yếu là tự cung, tự cấp, còn lại chuyển thành thức ăn chăn nuôi nên các địa phương, HTX không có nhu cầu liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm. Các HTX thường thiếu liên kết chặt chẽ với các thành phần kinh tế, chưa có doanh nghiệp trên địa bàn đầu tư vào sản xuất trồng trọt. Chất lượng sản phẩm còn thấp, thiếu sức cạnh tranh, thiếu các đầu mối tiêu thụ lớn.

 

Thêm vào đó, lãnh đạo các HTX đã lớn tuổi, khó tiếp nhận nhanh các xu hướng phát triển cũng như yêu cầu công việc, trong khi tầng lớp trẻ kế cận còn thiếu, non về kinh nghiệm, không tha thiết với nông nghiệp. Đây là khó khăn lớn nhất đối với các HTX trong thời gian tới. Để thu hút tầng lớp trẻ vào hoạt động trong các HTX, rất cần có chính sách hỗ trợ, đãi ngộ xứng đáng để họ sống được với nghề và yên tâm công tác với các HTX, đưa các HTX trở thành mũi nhọn kinh tế của các địa phương sản xuất nông nghiệp, ông Quân cho biết thêm.

 

Ngoài ra, việc áp dụng các giống mới có năng suất cao, sức chống chịu tốt đưa vào thâm canh vẫn còn hạn chế. Tại một số HTX, các giống cũ, giống dài ngày, giống đã thoái hóa, nhiễm sâu bệnh vẫn đưa vào sản xuất dẫn đến năng suất, sản lượng thấp. Bên cạnh đó, yếu tố tự nhiên, như: thời tiết, khí hậu, sâu bệnh, chuột gây hại cũng ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất cây trồng.

Thời gian tới, thành phố tiếp tục thực hiện Chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất, như: hỗ trợ giá giống lúa, thủy lợi phí… Để chủ động giống lúa cho sản xuất, các HTX cần ký hợp đồng với các đơn vị cung ứng giống trong và ngoài tỉnh, nhanh chóng hoàn tất các thủ tục theo quy định để thành phố có cơ sở giải quyết nhanh gọn cho các HTX trong quyết toán hỗ trợ giá giống. Thành phố tiếp tục hỗ trợ kinh phí cho các mô hình phát triển chăn nuôi, thủy sản thông qua các kênh khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư; hỗ trợ tập huấn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật sản xuất trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, phòng trừ sâu bệnh…

 

Các HTX cần tiếp tục tổ chức tốt các khâu dịch vụ cho hộ xã viên, như: làm đất, thủy lợi, giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và các dịch vụ khác, bảo đảm cho hộ gia đình xã viên thuận lợi trong sản xuất. Đồng thời, cần tiến hành kiểm kê thanh quyết toán năm, chuẩn bị công tác tổ chức Đại hội thường niên hoặc nhiệm kỳ đúng thời gian quy định của Luật Hợp tác xã; thực hiện nghiêm túc các quy định, hướng dẫn, ghi chép sổ sách kế toán và hạch toán tài chính theo quy định của pháp luật.

 

Ông Đoàn Hồng Quân nhấn mạnh, việc cần làm ngay là các HTX phải chú trọng xây dựng phương án sản xuất kinh doanh gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu cây trồng, mùa vụ theo hướng nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích.