(QBĐT) - Hơn 10 năm ấp ủ, thêm 2 năm miệt mài thầm lặng, anh Dương Quốc Phong, thôn 2, xã Đồng Trạch (Bố Trạch) đã xây dựng thành công Hợp tác xã (HTX) chuyên sản xuất rau sạch trên chính "vựa rau" quê nhà...

Khóm rau làng ươm mầm kỹ sư

Xã Đồng Trạch được xem là “vựa rau” của huyện Bố Trạch với hơn 1.000 hộ gia đình chuyên trồng rau thâm canh trên tổng diện tích gần 80ha. Từ lâu, nghề trồng rau ở Đồng Trạch đã trở thành thương hiệu.

Sáng sớm, từng đoàn xe đạp, xe máy chở những sọt đầy rau tỏa đi các ngã. Rau Đồng Trạch có mặt ở khắp các chợ trong địa bàn huyện Bố Trạch, vào thành phố Đồng Hới, ra thị xã Ba Đồn. Trong xã, hầu như nhà nào cũng có vườn rau quanh nhà, một số nhà trồng thêm để cải thiện bữa ăn, còn lại chủ yếu dựa vào vườn rau làm kế mưu sinh.

Giữa tháng tám, khi tiết trời đã chuyển, chúng tôi đến thăm trang trại rau sạch của anh Dương Quốc Phong ở thôn 2. Chúng tôi vốn quen biết nhau kể từ năm 2013 khi anh đang là Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Thanh niên vận động hiến máu tình nguyện Quảng Bình. Anh cũng là một "kiện tướng" với thành tích hiến máu nhân đạo 25 lần.

Tại thời điểm đó, anh đã manh nha dự định trồng rau sạch. Cách đây hai năm, anh quyết định về quê vận động một số hộ dân trong thôn thành lập HTX, thuê lại đất của xã để trồng rau. Người dân thôn 2, xã Đồng Trạch ai cũng kinh ngạc. Ở vùng đất trũng này, nhiều nhà dựa vào trồng rau kiếm sống nhưng để bỏ cả đống tiền thuê đất trồng rau thì chưa thấy bao giờ.

Anh Phong chia sẻ, là con cả trong gia đình có 3 anh chị em. Từ nhỏ, cũng như nhiều gia đình khác trong vùng, lo đủ bữa ăn trong ngày đã khó nói chi đến chuyện học hành. Lên lớp 10, anh phải nghỉ học để phụ giúp gia đình và lo cho hai người em ăn học. Hai năm lăn lộn đủ nghề kiếm tiền, anh xin gia đình đi học lại và sau đó thi đậu ngành kỹ sư nông nghiệp, Trường đại học Nông lâm Huế.

Những năm tháng này là giai đoạn khó khăn nhất với gia đình anh bởi cả hai anh em cùng vào đại học trong một năm. Anh tâm sự, tiền ăn học mấy năm trời đều dựa vào ba mẹ gồng gánh, mà nguồn thu nhập chính chủ yếu dựa vào vườn rau. Mấy anh em học xongđại học cũng là nhờ mớ rau trong nhà...

Ra trường, anh xin vào công tác tại Trường trung cấp kỹ thuật Công nông nghiệp Quảng Bình nay là trường cao đẳng. Sau đó, anh lập gia đình và định cư tại thị trấn Hoàn Lão. "Học ngành nông nghiệp, qua tìm hiểu thực tế, tôi thấy nhiều mô hình làm nông nghiệp sạch phát huy hiệu quả và khẳng định được thương hiệu.

Nhiều khi tự hỏi tại sao quê mình không ai làm được như vậy, trong khi điều kiện đất đai, thổ nhưỡng rất phù hợp với trồng rau, củ, quả và người dân vốn đã có kinh nghiệm từ lâu đời. Suy nghĩ đó cứ thôi thúc mãi!", anh Phong chia sẻ. Hai năm trước, anh quyết định đầu tư vốn liếng về quê trồng rau...

Về làng viết giấc mơ rau sạch

Cánh đồng rau Đồng Trạch đầy đủ các loại rau màu, từ cải bắp, cà chua, dưa chuột, rau muống, rau dền… đến hành, tỏi, ớt, ngò. Các loại rau màu sản xuất ở đây không chỉ cung cấp thị trường rau, củ, quả trong huyện mà còn vươn ra các vùng lân cận trong toàn tỉnh và ra đến thị trường Hà Tĩnh.

Tuy nhiên, do hoạt động sản xuất còn mang tính tự phát, chưa có tính đồng bộ; tư liệu, vật tư sản xuất phụ thuộc vào các hộ gia đình bán lẻ nên giá cả thường không ổn định.

Bên cạnh đó, những năm trở lại đây, ngành nông nghiệp sạch rất được chú trọng đầu tư nhằm xây dựng thương hiệu, thế nhưng ở Đồng Trạch, người nông dân vẫn giữ phương pháp sản xuất truyền thống, nhỏ lẻ, mang tính thời vụ. Bởi vậy, rau Đồng Trạch chưa gây dựng được uy tín với thị trường, thậm chí bị nghi ngại về tính "sạch" của sản phẩm, nhất là trong điều kiện người tiêu dùng yêu cầu cao về bảo đảm an toàn thực phẩm.

Năm 2017, khi đưa ý định bàn bạc với gia đình, anh Phong vấp phải sự phản đối kịch liệt từ vợ đến anh em, bạn bè, nội ngoại hai bên. Chính ba mẹ anh và những người họ hàng đang ở quê, mưu sinh bằng nghề trồng rau cũng cho rằng anh bị "khùng".

Anh Phong bộc bạch, đầu tư cái gì không nói, còn đầu tư làm nông nghiệp khác gì đánh bạc với trời. Anh dốc hết tiền bạc dành dụm mấy năm trời của hai vợ chồng rồi vay mượn thêm trong khi còn phải dành nhiều thời gian chăm sóc con cái. Phải mất mấy tháng trời thuyết phục vợ anh mới đồng ý.

Sau khi hoàn thành các thủ tục thành lập HTX rau sạch mang tên Dũng Na, trên cơ sở quy tụ một số hộ gia đình sản xuất nhỏ lẻ tại địa phương với các phương án sản xuất mang tính đồng bộ, anh bắt đầu vào công việc.

Tuy nhiên, để làm được rau sạch, phải mất rất nhiều thời gian, công sức và cả chi phí thử nghiệm các loại rau, củ, quả. Hầu như ngoài giờ làm việc ở trường anh đều có mặt ở trang trại. Bằng kinh nghiệm thực tiễn và những kiến thức học được, anh miệt mài thực hiện mô hình rau sạch an toàn của mình.

Anh cho hay, thời gian đầu gặp rất nhiều khó khăn, vì phải tận dụng triệt để những kinh nghiệm có sẵn, đồng thời áp dụng khoa học kỹ thuật vào quá trình chăm sóc. Riêng chuyện tranh luận với các thành viên trong HTX, những người vốn đã có kinh nghiệm truyền thống về các kỹ thuật, như: ủ phân, tưới nước, "trong đuổi, ngoài nhử" để tránh côn trùng..., đã mất nhiều thời gian.

Sau quá trình thử nghiệm thành công, trang trại của anh Phong đã mở rộng diện tích trên 1ha trồng đủ các loại rau, củ, quả, áp dụng công nghệ ủ, bón phân hữu cơ, tưới nước tự động, nhà màn che chắn... Đầu năm 2019, các sản phẩm của HTX rau sạch Dũng Na đã được cấp chứng chỉ tiêu chuẩn VietGap.

Hiện các sản phẩm rau sạch của HTX Dũng Na đã được người dân biết đến. Từ đầu mùa hè đến nay, HTX đã nhận đơn hàng đặt mua từ các nhà hàng, trường học khu vực thị trấn Hoàn Lão và các xã lân cận.

"Thành công bước đầu tạo động lực để mình tiếp tục cố gắng nhưng để làm nông nghiệp sạch thì cần phải có thời gian và sự kiên trì. Sắp tới mục tiêu của HTX là tìm thị trường đầu ra và thuê thêm đất của chính quyền địa phương để mở rộng sản xuất", anh Phong cho hay.

X.Phú