Giáo viên là nhân tố quyết định sự thành bại của đổi mới giáo dục, nhưng họ sẽ được bồi dưỡng, tập huấn như thế nào để có thể đáp ứng được yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới là vấn đề được rất nhiều giáo viên cũng như lãnh đạo các sở giáo dục đào tạo quan tâm.

Tránh bồi dưỡng kiểu “tam sao thất bản”

Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tính đến tháng 10-2018, cả nước có trên 1,16 triệu giáo viên mầm non và phổ thông. Trong đó, số giáo viên mầm non là 309.770 người, giáo viên tiểu học là 395.848 người, giáo viên trung học cơ sở là 305.815 người, giáo viên trung học phổ thông là 149.710 người.

Như hơn một triệu giáo viên khác, cô Trần Thị Quỳnh Diệp, giáo viên Trường Trung học cơ sở Nguyễn Trãi, tỉnh Hải Dương đang chờ đợi chương trình giáo dục phổ thông mới sắp được triển khai.

“Chương trình mới có rất nhiều thay đổi, chúng tôi đang mong tới các khóa học bồi dưỡng nghiệp vụ để có thể tiếp cận cụ thể hơn với nội dung, phương pháp giáo dục mới,” cô Diệp chia sẻ.

Tuy nhiên, cô Diệp cũng cho rằng cách tập huấn, bồi dưỡng giáo viên của Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có những thay đổi để có thể thiết thực và hiệu quả hơn.

Với hơn 15 năm trong nghề, cô Diệp cho biết, hàng năm, cô và các đồng nghiệp đều được tham gia các khóa tập huấn, bồi dưỡng, nhất là trong các dịp hè, nhưng hiệu quả bồi dưỡng không cao.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Đó là việc các báo cáo viên nhiều khi là những người không sát thực tế, có khi còn không hiểu chương trình bằng chính giáo viên nên không chỉ ra được những điểm thực sự mới cần bồi dưỡng. Phương thức tập huấn cũng rất đơn điệu nhàm chán.

“Nhiều khi chúng tôi chỉ đến để điểm danh cho có. Hoặc những khi có thể nghỉ, giáo viên cáo ốm để không mất thì giờ. Không phải vì chúng tôi không muốn học hỏi điều mới, mà vì thấy chương trình bồi dưỡng không hiệu quả, nhiều giáo viên thậm chí tự bỏ tiền túi ra đi học các khóa học nghiệp vụ bên ngoài,” cô Diệp chia sẻ.

Cô Diệp kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có sự chuẩn bị cho chương trình bồi dưỡng giáo viên một cách bài bản hơn, cả về nội dung và cán bộ tập huấn. Việc tập huấn nên được thực hiện theo cả hình thức trực tuyến để giáo viên có thể lắng nghe trực tiếp từ những người xây dựng chương trình, am hiểu chương trình, hơn là việc tập huấn theo nhiều cấp, từ trung ương về tỉnh, từ tỉnh về các phòng giáo dục và các trường như hiện nay để tránh “tam sao thất bản.”

Nội dung bồi dưỡng có thể được xây dựng "từ dưới lên"

Bồi dưỡng giáo viên thông tuyến cũng là đề nghị của nhiều lãnh đạo các Sở Giáo dục và Đào tạo.

Ông Nguyễn Minh Tường, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Thọ cho rằng, việc tập huấn thông tuyến sẽ giúp cho toàn thể đội ngũ giáo viên được tham gia trực tiếp với cán bộ trung ương.

Ông Tường đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm triển khai lộ trình bồi dưỡng giáo viên vì đây là nhân tốt quyết định triển khai thành công chương trình giáo dục phổ thông mới.

Giám đốc sở Đà Nẵng Nguyễn Đình Vĩnh thì khuyến nghị nên kết hợp giữa bồi dưỡng trực tuyến và trực tiếp.“Vì bồi dưỡng trực tiếp thì có lợi thế tạo cảm hứng cho giáo viên trong quá trình gặp gỡ, làm việc với cán bộ bồi dưỡng, vốn là những người giáo viên ngưỡng mộ,” ông Vĩnh phân tích.

Tuy nhiên, ông Vĩnh cũng chỉ ra vấn đề bất cập trong bồi dưỡng trực tiếp đại trà, việc bồi dưỡng thường được lựa chọn từ những giáo viên giỏi, ưu tú. Điều này dẫn đến có người được bồi dưỡng nhiều lần, có người lại ít được đi bồi dưỡng. “Giáo viên đã không giỏi lại còn đi sau nên càng không hiệu quả. Tôi kiến nghị trừ đội ngũ cốt cán, còn lại cần lấy lần lượt đội ngũ để đi bồi dưỡng,” ông Vĩnh nói.

Ông Vĩnh đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng trung tâm tư vấn và kho dữ liệu lớn cho giáo viên để giáo viên gặp khó khăn vướng mắc có thể chủ động trao đổi. Ông cũng lấy kinh nghiệm từ Đà Nẵng cho thấy, việc bồi dưỡng không chỉ một chiều từ bên trên xuống mà nội dung bồi dưỡng có thể được xây dựng từ dưới lên, do giáo viên đề xuất từ chính những khúc mắc trong thực tế giảng dạy của họ. “Nên theo hai hướng, như vậy nội dung sẽ thiết thực, bổ ích hơn,” ông Vinh chia sẻ.

Sẽ tập huấn giáo viên trực tuyến

Trước những băn khoăn, kiến nghị của các giáo viên và lãnh đạo các sở giáo dục và đào tạo, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho biết, hiện chương trình bồi dưỡng giáo viên đã được xây dựng và sẽ sớm triển khai.

Bộ sẽ đổi mới trong công tác tập huấn. Việc tập huấn giáo viên sẽ được thực hiện qua mạng Internet để có thể triển khai tới từng trường học, từng giáo viên. Bộ sẽ khắc phục triệt để tình trạng tập huấn kiểu “điểm danh, ghi tên,” tận dụng công nghệ thông tin thay vì tập trung về một điểm vừa gây lãng phí vừa không hiệu quả như hiện nay.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng sẽ lập nguồn dữ liệu, tài liệu, có thể theo các dạng video, để giáo viên không chỉ tập huấn ở các khóa bồi dưỡng mà còn có thể tự học mọi lúc mọi nơi. Trong các buổi trực tiếp, nội dung chính sẽ là trao đổi những vấn đề thầy cô còn băn khoăn, chia sẻ những vấn đề phát sinh trong thực tiễn của giáo viên để cán bộ tập huấn giải đáp.

Không chỉ đổi mới về hình thức, phương pháp, nội dung tập huấn cũng sẽ được rà soát lại để sát với thực tiễn, đúng với nhu cầu của giáo viên.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng Đại học Sư phạm Hà Nội, một trong 8 trường sư phạm chủ chốt phục vụ công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên cho hay, đơn vị này đã nghiên cứu Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể và Chương trình môn học giáo dục phổ thông mới, từ đó xây dựng chương trình đào tạo sư phạm hiện nay và chương tình bồi dưỡng giáo viên.

“Các thầy cô cứ yên tâm là các trường sư phạm đã chuẩn bị. Cách làm là trước hết các trường sư phạm sẽ bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, sau đó bồi dưỡng giáo viên. Hình thức bồi dưỡng có trực tuyến và trực tiếp, có đối thoại để giải đáp thắc mắc của giáo viên ở bất cứ thời điểm nào. Việc này có khó nhưng làm được và sẽ triển khai sớm và thầy cô không nên quá lo lắng,” ông Minh nói.

Theo Phạm Mai (Vietnam+)