Hơn một thế kỷ qua, từ cống hiến vô cùng to lớn của ông, Ph.Ăng-ghen được tôn vinh là lãnh tụ thiên tài của giai cấp công nhân, di sản tư tưởng vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăng-ghen luôn là ánh sáng soi đường cho phong trào cách mạng của giai cấp công nhân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, phấn đấu đạt tới mục tiêu cao cả của loài người là xóa bỏ tình trạng người bóc lột người và giải phóng nhân dân lao động, xây dựng xã hội mới mang bản chất dân chủ, bình đẳng và ngày càng văn minh, mọi người được sống trong hạnh phúc, cùng có cơ hội phát triển.

 

Sinh ngày 28-11-1820 tại Vương quốc Phổ (bộ phận cấu thành, chi phối sự ra đời nước Đức), từ nhỏ, Ph.Ăng-ghen đã chứng kiến sự bóc lột tàn bạo của giai cấp thống trị và cuộc sống bần cùng, bế tắc của người lao động. Tình trạng đó tác động đến suy nghĩ của Ph.Ăng-ghen, giúp ông sớm hình thành một tính cách độc lập. Trong ông từng bước hình thành ý thức chính trị, quyết định không trở thành thương gia mà trở thành người đấu tranh vì tiến bộ xã hội.

Cuộc đời Ph.Ăng-ghen là hành trình của nhà tư tưởng và nhà hoạt động thực tiễn. Dù sống trong hoàn cảnh, điều kiện nào ông cũng luôn gắn bó với thực tiễn để khám phá, tìm nguyên nhân, khái quát bản chất vấn đề, sự kiện, hiện tượng, tìm ra các quy luật chung nhất của quá trình phát triển, xác định thế giới quan, nguyên tắc phương pháp luận để giải quyết mọi vấn đề đặt ra một cách khoa học, hiệu quả.

 

Từ các bài viết đăng báo đến những tác phẩm xuất sắc như: Tình cảnh của giai cấp công nhân ở Anh, Những phác thảo phê phán môn kinh tế chính trị học, Cách mạng và phản cách mạng ở Đức, Chống Đuyrinh, Luận văn quân sự, Nguồn gốc gia đình, Chế độ tư hữu và Nhà nước, L.Phoi-ơ-bach và sự cáo chung của triết học cổ điển Đức, Biện chứng tự nhiên... và các tác phẩm viết chung với C.Mác như Gia đình Thần thánh, Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, hoàn thiện bản thảo in tập II và III của bộ Tư bản... Ph.Ăng-ghen trở thành con người có trí tuệ, tầm nhìn vượt thời đại. Ông từng bước nhận thức về vấn đề vận động tiến lên của lịch sử loài người đến những hình thái cao hơn với quan điểm biện chứng về lịch sử và các hiện tượng trong đời sống xã hội.

 

Ông đến với chủ nghĩa duy vật, tham gia phát triển, bảo vệ tư tưởng về sự thống nhất của thế giới, về sự tất yếu nội tại và tính quy luật, đến việc xuất hiện giai cấp trong xã hội; ông khẳng định: không thể xóa bỏ được mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản, và phía sau cuộc đấu tranh của các đảng phái luôn ẩn giấu cuộc đấu tranh của các giai cấp.

 

Ông áp dụng phương pháp biện chứng vào việc phân tích các quan hệ kinh tế của xã hội tư sản, chỉ ra sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập, coi đó là cơ sở của phát triển; chỉ rõ chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa là cơ sở của toàn bộ sinh hoạt vật chất và tinh thần của xã hội tư sản...

 

Tháng 8-1844, cuộc gặp gỡ với C.Mác trở thành một dấu ấn quan trọng trong cuộc đời, sự nghiệp của Ph.Ăng-ghen. Cùng chung chí hướng, hai ông đã xây dựng một tình bạn cao cả và cảm động, như V.I.Lê-nin viết: “Từ ngày mà vận mệnh đã gắn liền Các Mác với Phri-đrích Ăng-ghen thì sự nghiệp suốt đời của hai người bạn ấy trở thành sự nghiệp chung của họ” (V.I.Lê-nin, Toàn tập, tập 2, NXB Tiến bộ, M.1978, tr.3). Hai ông đã kế thừa các trào lưu tư tưởng tiến bộ nhất của loài người đến thế kỷ 19, tổng kết thực tiễn của thời đại mình để sáng tạo một học thuyết hoàn chỉnh, chặt chẽ, tính khoa học thống nhất với tính cách mạng triệt để.

 

Cùng với C.Mác, Ph.Ăng-ghen đã bảo vệ và phát triển triết học duy vật, sáng tạo chủ nghĩa duy vật biện chứng, mở ra bước ngoặt cơ bản trong triết học, và cung cấp một cách nhìn mới mẻ, một công cụ sắc bén để giải thích, nhận thức và cải tạo thế giới; chủ nghĩa duy vật lịch sử là thành quả vĩ đại của tư tưởng khoa học, phát hiện được tính quy luật của sự phát triển xã hội, tính tất yếu của quá trình chuyển biến từ hình thái kinh tế-xã hội này sang hình thái kinh tế