Nhiều người liên tục lướt điện thoại, chơi game rơi vào tình trạng các ngón tay khó khăn khi co duỗi, nếu cố gắng duỗi thì nghe tiếng “bật”, nặng hơn là ngón tay mắc kẹt, đứng yên một vị trí…​

Nhiều người liên tục lướt điện thoại, chơi game rơi vào tình trạng các ngón tay khó khăn khi co duỗi - Ảnh: T.T.D.

Y khoa gọi là viêm bao gân gập, ngón tay bật hay ngón tay cò súng. Các chuyên gia tư vấn một số cách chữa trị.

 

Chị V.T.P. (28 tuổi, chủ cửa hàng quần áo tại Q.1, TP.HCM) cho biết bỗng dưng hai ngón tay cái của chị hay bị tê, sau đó ngày càng tê hơn, ngón tay không linh hoạt, kèm theo cảm giác đau nếu cố gắng lướt điện thoại. "Mấy năm nay, tôi thường xuyên cầm smartphone, hằng ngày hay dùng ngón cái thực hiện các thao tác trên màn hình trong hàng giờ liền để lướt web, nhắn tin. Tôi bất ngờ khi bác sĩ cho biết tôi mắc bệnh "ngón tay cò súng" sau khi đi khám bệnh" - chị V.T.P. kể.

 

Các bác sĩ chuyên khoa cơ - xương - khớp cho biết không riêng gì chị V.T.P., ngày nay rất nhiều người mắc bệnh viêm bao gân gập. Vì đặc thù công việc nên phải sử dụng ngón tay với động tác lặp đi lặp lại nhiều lần trong thời gian dài như thợ đục, thợ rèn, nhân viên văn phòng, người nội trợ, người lướt smartphone liên tục trong nhiều giờ liền, người thường xuyên tiếp xúc với đá lạnh...

 

Bệnh cũng xảy ra ở người lớn tuổi vì lúc này các tổ chức mô, dây chằng, bao gân mất độ đàn hồi; tổ chức xương bị co rút lại.

 

 

BS Phan Vương Huy Đổng - phó chủ tịch Hội Y học thể thao TP.HCM - cho biết bàn tay chúng ta cử động nhẹ nhàng, trơn tru là do các gân gập ngón tay được bao bọc bởi các bao gân. Bao gân đi qua một vòng nhỏ bao lên sợi gân để sợi gân trượt lên đó gọi là ròng rọc. Khi có bất kỳ sự cản trở nào trên sự di chuyển của gân gập cũng gây ra hiện tượng gân bị kẹt, cử động khó khăn, nổi bật là bệnh "ngón tay cò súng".

 

BS Nguyễn Xuân Anh - trưởng khoa vi phẫu tạo hình và phẫu thuật bàn tay Bệnh viện Sài Gòn ITO - nói: "Ngón tay cò súng là tình trạng viêm bao gân gập của các ngón tay gây hẹp bao gân, khiến di động của gân gập qua vùng ngón tay bị cản trở. Do vậy, mỗi lần gập hay duỗi ngón tay đối với bệnh nhân trở nên rất khó khăn, nhất là vào buổi sáng".

 

BS Nguyễn Đức Thành - phụ trách khoa vật lý trị liệu và phục hồi chức năng Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM - cho biết thêm bệnh xảy ra khi viêm co rút tại các ròng rọc định vị gân gập, làm sự lưu thông của gân gập bị vướng.

 

 

BS Nguyễn Xuân Anh cho biết thông thường ngón tay cò súng diễn ra đối với những ngón tay hay vận động hơn, động tác của ngón tay lặp đi lặp lại trong thời gian dài, chẳng hạn như ngón cái, ngón trỏ, có thể xuất hiện cùng một lúc nhiều ngón tay và có thể xảy ra trên hai bàn tay.

 

Theo các bác sĩ, bệnh "ngón tay cò súng" được chia làm ba cấp, mỗi cấp có biểu hiện khác nhau và cách xử trí bệnh khác nhau.

 

1 Ở cấp độ nhẹ: cảm thấy tay bị cứng, co duỗi không được thoải mái, co bàn tay thì dễ nhưng duỗi khó hơn, kèm theo đau ở các khớp tại bàn và ngón tay.

 

Cách xử trí: ngâm tay vào nước ấm vào mỗi sáng, hạn chế làm việc quá sức, nên giải lao vận động bàn tay giữa giờ làm...

 

2 Ở cấp độ trung bình: tay bị cứng nhiều hơn khi làm việc gắng sức, sau khi ngủ dậy hoặc trời lạnh. Co bàn tay khó khăn nhưng vẫn được, còn duỗi thì phải dùng lực kéo mạnh nhưng đôi khi không duỗi được.

 

Cách xử trí: uống thuốc chống viêm theo chỉ định của bác sĩ kết hợp với các biện pháp thủ công vừa nêu ở cấp độ nhẹ.

 

3 Ở cấp độ nặng: ngón tay bị kẹt cứng, dùng trợ lực mạnh nhưng vẫn không duỗi ra được, rất đau.

 

Cách xử trí: tiêm thuốc Cortisol vào bao gân gập hoặc dây chằng ròng rọc. Nếu bệnh không giảm, sẽ tiến hành phẫu thuật giải phóng bao gân.

Phòng bệnh như thế nào?   "Ngón tay cò súng" là bệnh liên quan đến công việc và độ tuổi, vì vậy để phòng tránh bệnh, các bác sĩ đề nghị:   - Hạn chế sử dụng smartphone bằng cách đưa ra những khung giờ cụ thể để giới hạn thời gian xem tin tức, Facebook, check mail... trên smartphone.   - Làm việc nhẹ nhàng, hạn chế làm việc quá sức, đeo găng tay bảo hộ chống rung nếu làm các nghề có chấn động mạnh như thợ đục, thợ khoan...   - Thường xuyên vận động bàn tay như luyện tập bằng viên bi đá, bẻ ngược ngón tay thường xuyên, ngâm tay bằng nước ấm vào mỗi buổi sáng...   - Khi có các biểu hiện đã mắc bệnh "ngón tay cò súng", bệnh nhân nên đến các chuyên khoa cơ - xương - khớp để bác sĩ chỉ định phương án chữa trị phù hợp.

 

Chữa sai cách sẽ bị tê tay   Thứ nhất, hết kẹt ngón tay nhưng lại tê tay trong thời gian dài. Nếu bác sĩ phẫu thuật không nhiều kinh nghiệm hay không phải là bác sĩ chuyên ngành chỉnh hình cơ - xương - khớp thì dễ cắt luôn sợi thần kinh cảm giác vì hai sợi thần kinh cảm giác nằm sát bên ròng rọc.   Thứ hai, nếu cắt quá mức số lượng ròng rọc thì ngón tay bị yếu, động tác gập tay sẽ lỏng lẻo, không chắc chắn được như ban đầu.   BS Nguyễn Đức Thành