(QBĐT) - Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone được tỉnh ta triển khai từ tháng 8-2014. Sau gần 3 năm thực hiện, chương trình này đã mang lại hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, công tác điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone vẫn tồn tại hạn chế, việc duy trì bền vững kết quả điều trị gặp không ít khó khăn, thách thức.

Bài 1: Cứu cánh cho người nghiện ma tuý

Từ cơ sở điều trị Methadone đầu tiên được triển khai tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS, đến nay, tỉnh ta đã có thêm hai cơ sở được thành lập và đi vào hoạt động tại các huyện Lệ Thủy, Tuyên Hóa. Hiện tại, toàn tỉnh có 433 bệnh nhân, là những người nghiện ma túy, đã và đang tham gia điều trị.

Bác sĩ Ngô Đình Thống, Giám đốc Trung tâm phòng chống HIV/AIDS cho biết, kể từ khi triển khai thực hiện chương trình đến nay, cơ sở điều trị cai nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone tại trung tâm đã thực hiện nghiêm túc các hoạt động chuyên môn, tăng cường tư vấn trước, trong, sau điều trị cho người bệnh.

Xác định đối tượng hướng đến là những người bệnh “đặc biệt”, cán bộ y tế của đơn vị không chỉ thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của một người thầy thuốc mà họ còn là người bạn luôn lắng nghe, sẵn sàng chia sẻ hỗ trợ người bệnh về mặt tinh thần để động viên, giúp đỡ các đối tượng đạt hiệu quả cao trong khi điều trị.

Hầu hết bệnh nhân sau một thời gian điều trị Methadone đều có sự cải thiện rõ nét về sức khỏe, tinh thần, một số bệnh nhân đã thoát khỏi sự lệ thuộc vào ma túy. Phương pháp điều trị này còn mang lại lợi ích về mặt kinh tế vì chi phí rất rẻ, mỗi ngày chỉ phải uống 1 lần. Thời gian người bệnh tham gia điều trị Methadone càng dài thì mức độ ổn định về sức khoẻ, thể chất, tâm thần và chất lượng cuộc sống càng cao. Kết quả này mở ra hướng đi mới trong công tác phòng, chống ma túy và HIV/AIDS, góp phần quan trọng vào việc ổn định xã hội.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, phần lớn người nghiện ma túy tham gia điều trị bằng thuốc thay thế Methadone đều đã trải qua các hình thức cai nghiện tập trung ở nhiều trung tâm cai nghiện trong nước hoặc theo hình thức cai nghiện tự nguyện tại cộng đồng, song chỉ một thời gian ngắn sau cai lại tái nghiện.

Khi tham gia chương trình Methadone, người bệnh được cán bộ y tế tư vấn và theo dõi chặt chẽ về tình trạng sức khỏe, tâm lý trong suốt quá trình điều trị.

Bệnh nhân N.V.K (TP.Đồng Hới) có gần 15 năm lệ thuộc vào ma túy tâm sự: “Kể từ ngày tôi dính vào ma túy, cuộc sống gia đình rơi vào túng quẫn. Để có tiền mua ma túy, tôi đã tìm mọi cách bán hết đồ đạc trong nhà, thậm chí lừa gạt cả người thân. Bố mẹ tôi vì buồn mà sinh ra đau ốm liên miên, vợ con thì chán nản... Tôi đã nhiều lần đến các trung tâm cai nghiện lớn ở trong nước để mong đoạn tuyệt với ma túy, song chỉ sau cai một thời gian không lâu, tất cả lại trở về con số không. Cuộc đời tôi lúc ấy thật sự bế tắc, không việc làm, không tiền bạc, mà lại thèm thuốc khiến sức khỏe suy sụp... Ban đầu tôi tham gia chương trình Methadone là chỉ để yên lòng vợ con hay nói khác đi là đối phó chứ không hy vọng gì nhiều. Không ngờ, chính Methadone đã làm thay đổi cuộc đời tôi. Chỉ sau hơn một năm điều trị, sức khỏe của tôi được cải thiện rõ và đặc biệt là không còn thèm thuốc. Trước đây, tôi chi mỗi ngày trên 500.000 đồng cho ma túy thì nay chỉ với khoảng 9.000 đồng, tôi được uống Methadone, được các bác sĩ theo dõi sức khỏe thường xuyên. Nhờ thế, tôi đã trở về với công việc lao động hàng ngày để ổn định cuộc sống gia đình”.

L.Q.Đ quê ở Tuyên Hóa không ngần ngại kể chúng tôi nghe về chuỗi ngày mà Đ. gọi là đen tối của mình. Ở tuổi ăn, tuổi học song do buồn vì bố mẹ ly hôn, Đ. mà lao vào ăn chơi, rồi nghe theo bạn bè xúi giục dùng thử ma túy và nghiện lúc nào không hay. Nghiện thì dễ nhưng dứt thì vô cùng khó khăn, bản thân Đ. cũng đã cố gắng nhiều lần nhưng đều thất bại. Tham gia chương trình Methadone một thời gian, Đ. đã không còn dùng heroin, tăng cân, ăn ngủ điều độ. Với Đ. Methadone thực sự là "cứu cánh" để em có thể hòa nhập cộng đồng, tiếp tục với những ước mơ, hoài bão đang dở dang.  

Heroin là loại ma túy mạnh, vì thế sử dụng loại này thường dễ bị nghiện và nghiện rất nhanh. Hội chứng cai heroin rất nặng nề bởi những cơn vật vã do thiếu thuốc, nên thường làm cho người nghiện nản chí. Thế nhưng, nhiều người đã từ từ giảm liều và cuối cùng bỏ được heroin sau khi được điều trị bằng Methadone. Từ lợi ích trên, nhiều người bệnh đã không quản ngại khó khăn, chấp hành nghiêm túc quy trình điều trị. Tại cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh, không ít trường hợp tham gia chương trình từ ngày khai trương và nhờ thực hiện tốt việc tuân thủ điều trị nên kết quả mang lại rất khả quan. Bệnh nhân L.H.D ở Quảng Ninh trước đây mỗi ngày phải dùng tới 500-700 nghìn đồng để mua ma túy. Nhờ thực hiện nghiêm túc theo lời khuyên của các bác sĩ, D. đã không còn dùng ma túy, sức khỏe tốt. Hiện, D. đang cố gắng để hoàn thành thành chương trình và phấn đấu cai nghiện thành công.

Một số người tham gia điều trị nghiện ma túy bằng thuốc thay thế Methadone chia sẻ với chúng tôi rằng, trước đây, mỗi ngày họ phải bỏ ra một khoản tiền lớn có người vài ba trăm, có người tiền triệu để sử dụng ma túy khiến cho gia đình họ rơi vào cảnh bần cùng, khốn khó. Không chỉ thế, ma túy còn khiến cho họ trở thành người lệ thuộc, không làm được công việc gì nếu thiếu thuốc. Kéo theo đó là sức khỏe sa sút nhanh chóng, nghiêm trọng hơn là không ít người còn bị lây nhiễm HIV do dùng chung bơm kim tiêm khi chích ma túy. Thế nhưng chỉ trong một thời gian điều trị ngắn, họ đã giảm liều và ngưng sử dụng ma túy. Điều đó cho thấy hiệu quả khả quan của phương pháp điều trị cai nghiện heroin thay thế bằng Methadone hiện nay.

Một trong những lợi ích lớn của việc điều trị cai nghiện heroin bằng Methadone chính là hạn chế sự lây lan HIV/AIDS. Hành vi tiêm chích ma túy vào tĩnh mạch có thể làm gia tăng số người nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường máu khác, như: viêm gan siêu vi B, C do sử dụng chung bơm kim tiêm với người nhiễm.

Vì vậy, triển khai điều trị bằng Methadone được xem là một mũi tên trúng nhiều đích: hạn chế tình trạng lây nhiễm HIV, giúp người nghiện từ bỏ dần ma túy, nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm chi phí và gánh nặng cho gia đình, hạn chế và đẩy lùi tệ nạn xã hội, giảm nguy cơ phạm pháp, góp phần ổn định trật tự an toàn xã hội.

Nhật  Văn

Bài 2: Gỡ khó cho chương trình Methadone