(QBĐT) - Viêm khớp dạng thấp (VKDT - Rheumatoid Arthritis) là một bệnh tự miễn. Bệnh gặp ở mọi quốc gia trên thế giới, chiếm khoảng 1% dân số. VKDT diễn biến phức tạp với các biểu hiện tại khớp, ngoài khớp và toàn thân ở các mức độ khác nhau.

Bệnh VKDT được đề cập đến từ rất sớm, tuy nhiên đến năm 1958, Hội thấp khớp học Mỹ (American college of Rheumatology - ACR) đưa ra 11 tiêu chuẩn chẩn đoán. Tuy nhiên, đến năm 1987, Hội đã thống nhất và đưa ra 7 tiêu chuẩn chẩn đoán . Tiêu chuẩn này như sau:

 1. Cứng khớp buổi sáng kéo dài trên một giờ.
 2. Viêm ít nhất 3 trong số 14 khớp sau: ngón gần, bàn ngón tay, cổ tay, khuỷu, gối, cổ chân, bàn ngón chân (2 bên).
3. Trong đó có ít nhất 1 khớp thuộc các vị trí sau: ngón gần, bàn ngón tay, cổ tay.
4. Có tính chất đối xứng.
5. Hạt dưới da.
6. Yếu tố dạng thấp huyết thanh dương tính.
7. X quang điển hình (hình bào mòn, mất chất khoáng thành dải)

Hiện nay, việc điều trị VKDT theo y học hiện đại thường phải phối hợp nhiều nhóm thuốc. Bên cạnh những hiệu quả tích cực trong điều trị, thuốc y học hiện đại vẫn có những tác dụng không mong muốn như: viêm dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, loãng xương...

Trong các tài liệu y văn của y học cổ truyền (YHCT) cũng như kinh nghiệm dân gian có nhiều các vị thuốc/bài thuốc dùng điều trị bệnh lý thấp khớp có hiệu quả và hầu hết các thuốc này có tính an toàn cao vì ít hoặc không gây các tác dụng phụ.

Phương pháp siêu âm điều trị của vật lý trị liệu.

Theo YHCT viêm khớp dạng thấp có bệnh danh là thấp khớp hoặc chứng tý.... Nguyên nhân gây bệnh theo YHCT do vệ , khí, huyết của cơ thể suy giảm do phong, hàn, thấp là qua da theo kinh lạc đi khắp cơ thể gây ra các rối loạn hoạt động của khí huyết, làm tắc nghẽn vận hành của khí huyết dẫn đến ứ trệ gây ra các triệu chứng sưng, đau, mỏi.

Theo tài liệu phong thấp bệnh học trong đông y của các tác giả Vương Thừa Đức, Thẩm Phi An và Hồ Âm Kỳ, VKDT được chia ra các thể bệnh lâm sàng như: phong thấp tý, hàn thấp tý, thấp nhiệt tý, đàm ứ tý, khí huyết lưỡng hư, can thận bất túc và ứ huyết chứng. Còn theo cuốn Trung Y Nội khoa, chứng tý được phân thành 10 thể gồm: phong thấp tý, hàn thấp tý, hàn nhiệt thác tạp tý, thấp nhiệt tý, nhiệt độc tý, thể huyết ứ tý, đàm trọc tý, đàm ứ tý, khí âm lưỡng hư tý, can thận lưỡng hư tý. Tùy theo thể trên lâm sàng mà sử dụng bài thuốc khác nhau.

Ở những giai đoạn bệnh hoạt động nhẹ, hoặc không hoạt động, hoặc những bệnh nhân có những chống chỉ định khi dùng thuốc y học hiện đại thì việc lựa chọn phương pháp YHCT là hoàn toàn phù hợp. Từ xa xưa, thuốc YHCT đã được sử dụng trong điều trị chứng tý.

Trên thực tế, số bệnh nhân có nhu cầu đến điều trị tại bệnh viện YHCT rất cao, tùy bệnh cảnh lâm sàng mà bác sỹ ở đây lựa chọn bài thuốc và kết hợp các phương pháp kết hợp khác. Điều trị có hiệu quả rất cao đối với những trường hợp Viêm khớp dạng thấp giai đoạn I, II và điều trị dự phòng. Các bài thuốc sử dụng tại bệnh viện YHCT có thể là:

“Độc hoạt II” (gốc là bài “Độc hoạt tang ký sinh” bỏ phòng phong, tế tân, tần giao, tang ký sinh, bạch linh, bạch thược gia hy thiêm, thổ phục linh, hà thủ ô, kê huyết đằng, cốt toái, can khương, kim ngân) trong một số bệnh khớp.

Phong tê thấp (hà thủ ô, thổ phục linh, hy thiêm, thiên niên kiện, huyết giác, thương nhĩ tử, phòng kỷ).
Xúc tý thang (khương hoạt, tần giao, độc hoạt, hải phong đằng, quế chi, tang chi, nhũ hương, mộc hương, xuyên khung, đương quy, cam thảo).

Quyên tý thang gia giảm (khương hoạt, quế chi, bắc mộc hương, xuyên khung, hải phong đằng, phòng phong, độc hoạt, tần giao, xuyên quy, chích cam thảo, tang chi, ý dĩ.

Khương hoạt nhũ hương thang (khương hoạt, nhũ hương, độc hoạt, phòng phong, kinh giới, tục đoạn, đương quy, xích thược, xuyên khung, trần bì, đào nhân, hồng hoa, đan bì) trong điều trị VKDT thể nhiệt tý giai đoạn II.

Ngoài điều trị bằng thuốc tại bệnh viện có thể kết hợp thủy trị liệu, điều trị bằng vật lý trị liệu.

Bác sĩ Hoàng Thị Kim Thoa