(QBĐT) - Có thể nói hiện nay, tình trạng vị thành niên, thanh niên thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản là một trong những nguyên nhân chính khiến tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn ở độ tuổi này tăng cao. Trước thực trạng này, một số địa phương ở huyện Bố Trạch đã triển khai xây dựng những mô hình, góc thân thiện dành cho đối tượng vị thành niên, thanh niên nhằm giúp các em có thêm những kiến thức, kỹ năng cơ bản về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho chính mình.

Theo thống kê của Trung tâm Dân số- Kế hoạch hóa gia đình huyện Bố Trạch, hiện nay, đối tượng vị thành niên, thanh niên đang chiếm tỷ lệ không nhỏ (khoảng 22,5 %) dân số toàn huyện. Tuy nhiên, do rào cản tâm lý nên không ít bạn trẻ trong độ tuổi này khá e ngại, rụt rè khi nói về vấn đề giới tính, sức khỏe sinh sản. Hầu hết các em còn thiếu hiểu biết những kiến thức về các bệnh lây truyền  qua đường tình dục, phòng tránh mang thai ở tuổi vị thành niên, các yếu tố mang thai, dấu hiệu thai nghén... Chính vì vậy, tỷ lệ các em gái trong độ tuổi vị thành niên, thanh niên mang thai ngoài ý muốn hàng năm còn ở mức cao.

Ông Hồ Minh Lợi, Giám đốc Trung tâm Dân số- Kế hoạch hóa gia đình huyện Bố Trạch cho biết: Tháng 11-2011, Chiến lược dân số và sức khỏe sinh sản Việt Nam giai đoạn 2011-2020 được Chính phủ phê duyệt với nội dung “Cải thiện tình hình sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên thông qua việc giáo dục, tư vấn và cung cấp các dịch vụ sức khỏe sinh sản phù hợp lứa tuổi”.

Thực hiện chiến lược này, tại huyện Bố Trạch, thời gian qua, các hoạt động truyền thông như cung cấp thông tin, tư vấn về sức khỏe sinh sản, tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, nhóm sinh hoạt đồng đẳng, góc thân thiện đã được triển khai thực hiện tại một số địa phương như Vạn Trạch, Đại Trạch... Các hoạt động này đã phần nào giúp cho nhiều em trong độ tuổi vị thành niên có thêm những kiến thức cơ bản về quan hệ tình dục an toàn, những biện pháp phòng, tránh thai...

Cung cấp kiến thức sức khỏe sinh sản giúp giảm tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn cho các đối tượng vị thành niên, thanh niên.

Tại xã Vạn Trạch, một mô hình chuyên cung cấp những kiến thức về sức khỏe sinh sản cho lứa tuổi vị thành niên, thanh niên đã ra đời năm 2009. Mô hình có tên gọi "Góc thân thiện".

Theo chị Dương Thanh Lệ, cán bộ chuyên trách dân số - kế hoạch hóa gia đình xã Vạn Trạch, mô hình góc thân thiện được thành lập cách đây đã 8 năm và hiện vẫn được duy trì hoạt động tương đối tốt. Mô hình là tập hợp của nhóm đồng đẳng và các đoàn viên, thanh niên của các trường học sinh hoạt định kỳ 2 lần/ tháng. Do mượn địa điểm sinh hoạt là gần Trường THCS Vạn Trạch nên mô hình thu hút nhiều bạn học sinh tham gia. Nội dung sinh hoạt xoay quanh những chủ đề về tình bạn, tình yêu, giới tính và cách sử dụng các biện pháp tránh thai như bao cao su, thuốc tránh thai. Với nhiều thanh niên, học sinh của xã, góc thân thiện đã trở thành địa chỉ cho các bạn trẻ trong độ tuổi dậy thì tìm hiểu và khám phá những điều thầm kín của bản thân mà trước đây chưa dám hỏi ai.

Nguyễn Thị Lan, người đã từng tham gia góc thân thiện khi còn là học sinh THCS Vạn Trạch chia sẻ: Trước đây, khi đến góc thân thiện, Lan đã được nghe rất nhiều những giải đáp của các anh chị trong nhóm đồng đẳng về những tâm sự, thắc mắc về những điều khó nói của lứa tuổi dậy thì. Nhờ những buổi nói chuyện như vậy mà Lan hiểu thêm về sức khỏe sinh sản, giới tính, cách phòng tránh thai an toàn cho bản thân.

Bà Hoàng Thị Lựu, chủ quán cà phê góc thân thiện cho biết: “Vào những lúc nhóm hoạt động thì quán mệ không bán mà dành không gian cho các cháu đến sinh hoạt. Các cháu đến nghe đông lắm. Mệ còn được “phân công” giữ các hộp thuốc tránh thai, bao cao su, mỗi khi đứa nào cần là cứ đến xin”.  

Theo chị Lệ, hiện tại mô hình góc thân thiện này đã giao về các chi đoàn của 12 thôn trong xã tự hoạt động. Trên cơ sở của những buổi sinh hoạt trước đây, định kỳ, 3 tháng góc thân thiện này lại sinh hoạt một lần. Ngoài những nội dung sinh hoạt chính là những chủ đề về tình yêu, giới tính, các biện pháp tránh thai, góc thân thiện còn phối hợp với Hội Phụ nữ thôn tuyên truyền cho phụ huynh về cách giáo dục giới tính cho con em mình.

Mặc dù không được dự án đầu tư thành lập góc thân thiện như xã Vạn Trạch, tại xã Đại Trạch, công tác tuyên truyền, giáo dục giới tính cho các đối tượng là trẻ vị thành niên, thanh niên cũng hoạt động khá hiệu quả. Chị Nguyễn Thị Thanh Hoài, cán bộ chuyên trách dân số - kế hoạch hóa gia đình của xã cho biết: Thời gian gần đây, do kinh phí dành cho hoạt động dân số bị cắt giảm nên xã đã tự chủ động nguồn kinh phí của địa phương để tổ chức các buổi tuyên truyền, giáo dục sức khỏe sinh sản cho đối tượng vị thành niên. Hằng năm, Ban dân số xã đã phối hợp với các thôn nắm danh sách các em trong độ tuổi vị thành niên, thanh niên để có kế hoạch tổ chức những buổi tuyên truyền. Định kỳ 3 tháng 2 lần các buổi truyền thông này lại được tổ chức cho 50 em ở 2 thôn cùng tham gia.

Theo chị Hoài, nội dung tuyên truyền là những vấn đề về tình dục an toàn, chuyện giới tính, các biện pháp tránh thai...Hầu hết các em tham gia ban đầu còn tỏ ra ngượng ngùng nhưng khi sinh hoạt quen đã mạnh dạn đặt câu hỏi và nói chuyện cởi mở hơn về giới tính.

Cung cấp kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên là công việc không hề dễ dàng, bởi đa số các em trong độ tuổi mới lớn này đều có chung tâm lý là e ngại, chưa sẵn sàng chia sẻ tâm tư, tình cảm khó nói của bản thân mình. Chính vì vậy, ngoài sự giáo dục của nhà trường, thì sự quan tâm thường xuyên của chính gia đình và xã hội chính là biện pháp giúp các em nâng cao ý thức để bảo vệ sức khỏe của chính mình, từ đó tỷ lệ trẻ em mang thai ngoài ý muốn hay mắc các bệnh tình dục sẽ giảm rõ rệt.            

Đ.Nguyệt