(QBĐT) - Quảng Bình được đánh giá là một trong những địa phương có nhiều lợi thế, tiềm năng và giàu tài nguyên để phát triển du lịch hàng đầu tại Việt Nam. Những năm gần đây, từ việc đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc tế và tạo ra nhiều sản phẩm du lịch mới có chất lượng cao đã góp phần khẳng định thương hiệu của ngành du lịch Quảng Bình trên thị trường trong nước, khu vực và quốc tế.

Ngoài lợi thế về du lịch biển, du lịch hang động, Quảng Bình còn lưu giữ nhiều di tích lịch sử, các giá trị văn hóa quan trọng như Quảng Bình Quan, Lũy Thầy, thành quách thời Trịnh - Nguyễn và nhiều di tích lịch sử cách mạng trên hệ thống đường Hồ Chí Minh, hang Tám thanh niên xung phong, Đền tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ đường 20 Quyết Thắng... Quảng Bình còn nổi tiếng là mảnh đất “địa linh nhân kiệt”, nơi đã sinh ra nhiều danh nhân nổi tiếng như Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp... và nhiều người con ưu tú khác.

Suối Nước Moọc, một điểm đến hấp dẫn của du khách, nhất là mỗi dịp hè. Ảnh: M.Q

Là vùng đất giao thoa, hội tụ của nhiều nền văn hóa, Quảng Bình còn lưu giữ những nét văn hóa đặc trưng thể hiện qua các di vật của văn hóa Bàu Tró có niên đại cách đây khoảng 4.000 năm. Ngoài ra còn có các điểm du lịch tâm linh nổi bật như chùa Non-Núi Thần Đinh, Đền thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh, chùa Hoằng Phúc... cùng những giá trị văn hóa lưu truyền qua nhiều thế hệ như các lễ hội: Hội bơi trải truyền thống (ngày 2-9 tại huyện Lệ Thủy), lễ hội Rằm tháng Ba (Minh Hóa), Lễ hội Đập trống của người MaCoong (Bố Trạch)... các làn điệu dân ca như: Ca trù (được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp), hò khoan Lệ Thủy, hát kiều Quảng Kim, hát “sim” của người Bru – Vân Kiều...

Tạo ra các sản phẩm du lịch mới có sức hấp dẫn với du khách là một trong những nhiệm vụ được tỉnh ta hết sức chú trọng. Thời gian qua, tỉnh đã đưa vào khai thác các tuyến du lịch sông Chày – hang Tối, hang Én, thung lũng Sinh Tồn – hang Thủy Cung, động Thiên Đường, khám phá hệ thống hang động Tú Làn - hang Tiên... tạo ra những điểm nhấn đặc biệt trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Đặc biệt, tuyến du lịch đẳng cấp quốc tế “Chinh phục Sơn Đoòng – hang động lớn nhất thế giới” được đưa vào thử nghiệm đã thu hút hàng triệu người trên thế giới quan tâm. Sơn Đoòng thực sự đã trở thành điểm đến và điểm nhấn của du lịch Quảng Bình và du lịch Việt Nam.

Các điểm du lịch biển như Bảo Ninh, Nhật Lệ - Quang Phú đang dần khẳng định vị thế du lịch biển của Quảng Bình. Du lịch tâm linh cũng có những bước khẳng định mới, đền thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh Công chúa, núi Thần Đinh, Đền thờ các anh hùng liệt sỹ đường 20 Quyết Thắng và hang Tám thanh niên xung phong, khu mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp... thu hút ngày càng đông du khách thập phương đến bày tỏ lòng thành kính, tri ân các bậc tiền nhân, người có công với nước và tìm hiểu về vùng đất, con người Quảng Bình.

Đi đôi với phát triển sản phẩm du lịch, tỉnh ta còn tăng cường công tác  tuyên truyền, quảng bá du lịch thông qua nhiều kênh khác nhau như: tổ chức các hội nghị xúc tiến, quảng bá du lịch tại các tỉnh, thành phố lớn, chủ động tham gia các sự kiện thường niên về du lịch trong nước, quốc tế, quảng bá hình ảnh du lịch tỉnh nhà trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên internet, sách du lịch, bản đồ, đĩa DVD, công bố logo du lịch Quảng Bình... Phục vụ khách du lịch theo hướng chuyên nghiệp hóa được xác định là một trong những mục tiêu quan trọng, nên ngành du lịch luôn chú trọng thực hiện để nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch.

Quan tâm đến việc đào tạo, tổ chức nhiều lớp tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng ứng xử với du khách cho đội ngũ thuyết minh viên, hướng dẫn viên, đội ngũ quản lý, giám sát và phục vụ du khách trên các tuyến du lịch...

Công tác quản lý nhà nước, triển khai thực hiện các quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển du lịch được tăng cường, bảo đảm tiến độ và mang lại hiệu quả cao trong việc hướng đến xây dựng thương hiệu mạnh của du lịch Quảng Bình trong khu vực và quốc tế, hướng đến các mục tiêu vì lợi ích của người dân, doanh nghiệp, môi trường theo hướng bền vững.

Hệ thống cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật du lịch được đầu tư một cách khá đồng bộ và ngày càng được mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng. Đến nay, toàn tỉnh có 287 cơ sở lưu trú du lịch, trong đó có 1 khách sạn đạt tiêu chuẩn 5 sao, 2 khách sạn đạt tiêu chuẩn 4 sao, 3 khách sạn 3 sao, 28 khách sạn 2 sao, 32 khách sạn 1 sao với 4.617 buồng, 8.634 giường. 

Toàn tỉnh hiện có 31 đơn vị lữ hành đăng ký hoạt động, trong đó có 4 đơn vị lữ hành quốc tế và 27 đơn vị lữ hành nội địa. Ngoài ra còn nhiều doanh nghiệp kinh doanh vận tải khách du lịch, thương mại, dịch vụ cũng tham gia hoạt động kinh doanh lữ hành với hình thức đại lý hoặc văn phòng đại diện. Về cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch, hiện có hơn 3.000 cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống cùng các cơ sở, cửa hàng cung cấp các sản phẩm phục vụ du khách tại các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh, trong đó có 16  nhà hàng đạt chuẩn và được cấp biển hiệu đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch.

Thành công của du lịch Quảng Bình trong giai đoạn 2011-2015 được minh chứng qua số lượng khách du lịch với gần 9,2 triệu lượt người đến với Quảng Bình, tốc độ tăng trưởng bình quân trên 37%. Năm 2012, lần đầu tiên Quảng Bình đón vượt ngưỡng 1 triệu lượt khách và đặc biệt năm 2014, du lịch Quảng bình đón trên 2,7 triệu lượt khách, tăng gấp đôi năm 2013. Năm 2015 đón gần 3 triệu lượt khách. Tổng doanh thu du lịch trong giai đoạn 2011 - 2015 đạt 9.840 tỷ, tăng trưởng bình quân 54%, đóng góp quan trọng để nâng tỷ trọng ngành dịch vụ chiếm 50,2% GRDP toàn tỉnh.

Qua các kết quả trên, có thể nói, Du lịch Quảng Bình đã dần khẳng định thương hiệu trên bản đồ du lịch trong nước và thế giới, là điểm đến hấp dẫn, an toàn, hấp dẫn của khách du khách quốc tế khi đến Việt Nam. Du lịch Quảng Bình được báo chí trong nước và quốc tế đánh giá cao, đặc biệt được tờ The New York Times (Mỹ) bình chọn là điểm đến hấp dẫn xếp ở vị trí thứ 8/52 của thế giới và đứng thứ 1/12 điểm đến trong khu vực châu Á; Tạp chí Lonelyplanet xuất bản cuốn sách hướng dẫn du lịch năm 2014-một trong những cuốn sách được khách du lịch nước ngoài yêu thích đã dành 6 trang để ca ngợi về vẻ đẹp của Phong Nha-Kẻ Bàng và Quảng Bình. Đặc biệt, hang Sơn Đoòng được Tạp chí News của Úc xếp vào điểm đến “đẹp không thể tin nổi” trên trái đất; Tạp chí du lịch Business Insider của Mỹ bình chọn hang Sơn Đoòng là một trong Top 12 hang động kỳ vỹ nhất trên thế giới.

Năm 2015, hang Sơn Đoòng được trang du lịch Smarter Travel (Mỹ) bình chọn là một trong 27 kỳ quan thiên nhiên đẹp ngỡ ngàng ở châu Á (5/2015); Tạp chí khoa học Smithsonian bình chọn Sơn Đoòng xếp thứ nhất trong danh sách 25 điểm đến hấp dẫn nhất thế kỷ 21; Sơn Đoòng và hang Én đã được truyền hình trực tiếp trong chương trình Good Morning America của hãng ABC đã gây tiếng vang lớn cho du lịch Quảng Bình và du lịch Việt Nam nói chung trên toàn cầu. Sơn Đoòng còn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch lựa chọn là điểm nhấn trong các chương trình xúc tiến quảng bá du lịch Việt Nam tại Singapore, Indonesia...

Chày Lập Farmastay resort, một trong những điểm nghỉ dưỡng cao cấp phục vụ khách du lịch.

Tuy đạt được những kết quả khả quan song công tác phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh ta còn tồn tại nhiều khó khăn, hạn chế. Cơ sở vật chất kỹ thuật và hạ tầng du lịch tuy đã được chú trọng đầu tư nhưng chưa đồng bộ và chưa theo kịp tốc độ phát triển của ngành du lịch tỉnh nhà, đặc biệt là thiếu các trung tâm thương mại, siêu thị, khu vui chơi giải trí, các cơ sở lưu trú cao cấp...

Trong 6 tháng đầu năm 2016, do ảnh hưởng của sự cố môi trường biển, lượng khách du lịch đến với Quảng Bình sụt giảm nghiêm trọng ngay cả trong thời kỳ mùa vụ cao điểm khiến các doanh nghiệp hết sức khó khăn. Nhiều dự án đầu tư khách sạn từ 3 sao trở lên, nhà hàng phục vụ khách du lịch đang triển khai đứng trước nguy cơ phải tạm dừng thi công.

Một số dự án lớn tạo động lực cho phát triển du lịch đã tạm dừng hoặc bỏ đầu tư. Không ít cơ sở lưu trú, nhà hàng, cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch phải cắt giảm lao động. Một số nhân viên có trình độ đang làm việc trong các cơ sở phục vụ du lịch thuyên chuyển công tác... Thực trạng đó ảnh hưởng lớn đến đời sống của hơn 4.000 lao động trực tiếp và 7.300 lao động gián tiếp trên địa bàn tỉnh.

Để du lịch trở thành một ngành “công nghiệp không khói” đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh nhà, toàn tỉnh đang tập trung nhiều giải pháp nhằm phát triển du lịch bền vững như đầu tư nâng cấp sân bay Đồng Hới thành sân bay quốc tế; xây dựng hướng phát triển thị trường khách du lịch quốc tế đến Việt Nam... từng bước đưa du lịch Quảng Bình, đặc biệt là du lịch hang động, vào chương trình quảng bá tại các thị trường quốc tế.

Nhật Văn