(QBĐT) - Ông Ngô Hữu Cần, Cục trưởng Cục Thuế cho biết, tình trạng nợ đọng thuế rất đáng lo ngại. Mặc dù các đơn vị trong ngành Thuế đã nỗ lực bám sát địa bàn thực hiện đồng bộ biện pháp thu nợ, cưỡng chế... nhưng số nợ đọng thuế không những không giảm mà còn tăng cao qua hàng năm. Đến cuối năm 2015, các đơn vị cá nhân trên địa bàn tỉnh còn nợ thuế 296,5 tỷ đồng, tăng 16% so với cuối năm 2014.

Điểm mặt các "con nợ" thuế lớn

Qua bản liệt kê nợ thuế tại Cục Thuế cho thấy, hầu hết con nợ thuế đều rơi vào các "ông lớn" trong giới doanh nghiệp.

Nhà máy đóng tàu Nhật Lệ có số nợ thuế kéo dài nhiều năm.

Điển hình là các đơn vị thuộc Tập đoàn Vinashin nợ 81 tỷ đồng (trong đó có công ty con là Công ty TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy Quảng Bình nợ 17,3 tỷ đồng); Công ty CP sản xuất VLXD Cosevco I nợ 51 tỷ đồng;  Công ty CP Cosevco 6 nợ 9,2 tỷ đồng; Công ty CP XDTH Cosevco 16 nợ 3,4 tỷ đồng; Công ty CP Tân Quang Thành 2,9 tỷ đồng; Công ty TNHH XD TH Trường Sơn 2,7 tỷ đồng; Công ty CP Khoáng sản Đại Trường Phát 1,6 tỷ đồng; Công ty TNHH  KAO LIN Quảng Bình-BOHEMIA 2,7 tỷ đồng; Công ty CP bột đá chất lương cao Linh Thành 15,9 tỷ đồng; Công ty phát triển đô thị Phương Bắc 2,5 tỷ đồng; Công ty CP Đầu tư Khoáng sản Than Đông Bắc 2,1 tỷ đồng; Công ty CP PVC-Imico Quảng Bình 1,5 tỷ đồng;...

Đâu là nguyên nhân?

Đi sâu tìm hiểu các đơn vị nợ thuế lớn, kéo dài trên địa bàn được biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến nợ thuế. Bao trùm là, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp này rơi vào tình trạng khó khăn, mất khả năng thanh toán kéo dài.

Chẳng hạn như Công ty CP sản xuất VLXD Cosevco I nợ 51 tỷ đồng (tiền chậm nộp 22,5 tỷ đồng). Công ty này một thời bung ra sản xuất đa ngành nghề, xây dựng nhiều nhà máy, dự án nhưng làm ăn kém hiệu quả nên nợ nần "dầm dề" nhiều năm nay chưa có cách gì xử lý được. Hoặc Công ty TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy Quảng Bình nợ 17,3 tỷ đồng (tiền chậm nộp 7,8 tỷ đồng).

Nguyên nhân do đầu tư một số dự án không hiệu quả, nhà máy đóng tàu đóng cửa, công nhân nghỉ việc, phát sinh nợ kéo dài. Công ty CP Cosevco 6 nợ 9,2 tỷ đồng (tiền chậm nộp 5,2 tỷ đồng); công ty đã đầu tư dự án Xi măng Áng Sơn gần 500 tỷ đồng, nhưng không sản xuất đã 4 năm nay, hiện đang "đắp chiếu" chưa biết đến bao giờ mới hoạt động trở lại...

Một số doanh nghiệp làm ăn thua lỗ dẫn đến giải thể, phá sản hoặc tự bỏ kinh doanh như: Liên doanh VINASIAM nợ 4,6 tỷ đồng. Công ty Đường Quảng Bình đã giải thể hơn chục năm rồi, nhưng để lại hậu quả 3,8 tỷ đồng nợ thuế và liên đới gánh nợ hàng chục tỷ đồng tiền vay ngân hàng của hàng trăm hộ trồng mía.

Chi nhánh Công ty TNHH Hà Thành nợ 5,3 tỷ đồng, chưa biết ông chủ nằm ở đâu!. Công ty CP Giấy Quảng Bình, một dự án mà khi chưa ra đời nghe rất "hấp dẫn" hứa hẹn mang lại một nguồn thu đáng kể cho ngân sách địa phương, nhưng mới ra đời đã bị chết yểu, phát sinh nợ thuế 2,9 tỷ đồng chưa biết đến bao giờ mới trả.

Công ty TNHH xây dựng tổng hợp Nam Hà do làm ăn thua lỗ, đã bị ngân hàng phát mại niêm phong 4 năm trước, nhưng số nợ 1,4 tỷ đồng vẫn còn đeo bám đến hôm nay. Ngoài ra có một số doanh nghiệp chưa tìm ra "ông chủ" để đòi nợ như: Công ty TNHH Ái Sơn nợ 2 tỷ đồng; Công ty CP Khách sạn Nam-Hưng 1,9 tỷ đồng; Doanh nghiệp cao su Thanh Long 1,5 tỷ đồng...

Đặc biệt có các đơn vị ở địa phương khác đến thuê đất trên địa bàn tỉnh không chấp hành nghĩa vụ nộp ngân sách, cơ quan thuế đã thông báo hoặc mời làm việc nhưng địa chỉ nhận thông báo đã thay đổi hoặc không liên lạc được như: Công ty CP Linh Ga Việt Nam nợ 4,9 tỷ đồng; Công ty CP DELTA 1,1 tỷ đồng; Công ty TNHH SX & TM Cát Biển 1,5 tỷ đồng; Công ty CP phát triển đô thị Phương Bắc 0,9 tỷ đồng; Công ty CP Đầu tư quốc gia 0,9 tỷ đồng ...

Một nguyên nhân quan trọng nữa là, ý thức chấp hành pháp luật thuế của một số người nộp thuế chưa cao, còn chây ỳ, chiếm dụng tiền thuế.

Cưỡng chế thu nợ

Ông Võ Văn Sơn, Trưởng phòng Quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế, người được Cục trưởng Cục Thuế Quảng Bình giao nhiệm vụ làm "tư lệnh" lĩnh vực thu nợ đọng thuế cho biết, thời gian qua phòng này đã huy động tối đa lực lượng bám sát cơ sở để thực hiện thu nợ đọng thuế. Kết quả, trong năm 2015 các đơn vị trong ngành Thuế tỉnh đã thu được 257 tỷ đồng tiền nợ thuế, trong đó thu nợ của năm trước được 82 tỷ đồng, tăng 3% so với năm 2014.

Dự án Xi măng Áng Sơn đắp chiếu 4 năm nay.

Để thu được nợ thuế, cán bộ, nhân viên trong Phòng Quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế thường xuyên điện thoại đôn đốc, nhắc nhở doanh nghiệp. Đồng thời tham mưu cho lãnh đạo Cục ban hành thông báo và áp dụng các biện pháp cưỡng chế theo luật định đối với các đơn vị nợ thuế trên 90 ngày, dây dưa, chiếm dụng tiền thuế.

Cục Thuế đã phối hợp với Kho bạc Nhà nước tỉnh thực hiện khấu trừ tại nguồn đối với số tiền nợ thuế của các đơn vị xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách được 7,8 tỷ đồng, thu nợ đọng thuế qua công tác hoàn thuế 6,2 tỷ đồng; phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường thu nợ đọng thuế qua việc cấp, gia hạn quyền khai thác khoáng sản, tiền thuê đất đối với 60 trường hợp. Hàng tháng Cục Thuế đã thực hiện công khai danh sách các doanh nghiệp đang còn nợ thuế; đặc biệt đối với các doanh nghiệp dây dưa chây ỳ nợ thuế lớn bị thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Với sự nỗ lực như vậy nhưng nợ thuế vẫn không giảm. Điều đáng lo ngại là, trong 8 Chi cục và Văn phòng cục chỉ có 2 đơn vị giảm nợ đọng thuế so với thời điểm 31-12-2014 (đó là Chi cục Thuế Minh Hóa giảm 840 triệu đồng; Chi cục Thuế Lệ Thủy giảm 761 triệu đồng); có 2 đơn vị nợ thuế không tăng đó là Chi cục Thuế thị xã Ba Đồn và Chi cục Thuế Quảng Ninh. Còn lại 5 đơn vị có số nợ thuế tăng so với năm trước là Chi cục Thuế Quảng Trạch tăng 173%; Chi cục Thuế Bố Trạch tăng 27%; Văn phòng Cục Thuế tăng 17%; Chi cục Thuế Đồng Hới tăng 14%; Chi cục Thuế Tuyên Hóa tăng 7%.

Nói về nhiệm vụ thu nợ đọng thuế năm 2016, ông Ngô Hữu Cần, Cục trưởng Cục Thuế cho biết, Cục sẽ tập trung thực hiện các giải pháp chống thất thu, nợ đọng thuế. Trọng tâm là nâng cao chất lượng công tác thanh tra, kiểm tra để phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm, ngăn chặn và xử lý đúng pháp luật.

Phối hợp với các đơn vị liên quan để thu thuế xây dựng cơ bản các doanh nghiệp ngoại tỉnh thi công trên địa bàn. Tăng cường thanh tra các hoạt động giao dịch liên kết có dấu hiệu chuyển giá của các doanh nghiệp, giữa các công ty mẹ - con, các doanh nghiệp một ngành và liên ngành.

Đôn đốc công tác thu nợ bằng các biện pháp thu đúng quy định; xử lý nghiêm các đơn vị chiếm dụng tiền thuế, tiền phạt, áp dụng các biện pháp cưỡng chế theo quy định của pháp luật; hoàn thiện hồ sơ xóa nợ tiền thuế, tiền phạt theo quy định; rà soát lại các doanh nghiệp không còn hoạt động, doanh nghiệp “ảo”.

Trọng Thái