(QBĐT) - Ở Đồng Hới, có 3 nữ anh hùng thời chống Mỹ cứu nước đã được Đảng, Nhà nước tuyên dương công trạng cùng ngày, cùng tháng, cùng năm. Dù khác tuổi, nhưng họ đều sinh ra và lớn lên bên dòng sông Nhật Lệ. Đó là mẹ Nguyễn Thị Suốt, chị Nguyễn Thị Khíu và chị Trần Thị Lý.

Từ trái sang: chị Trần Thị Lý, chị Nguyễn Thị Khíu, mẹ Suốt. Ảnh: Tư liệu

Mẹ Nguyễn Thị Suốt vốn là người chèo đò chở khách sang sông Nhật Lệ. Ngày 7,8 và 11-2-1965, đế quốc Mỹ mở cuộc tập kích chiến lược, đánh vào thị xã Đồng Hới và các vùng phụ cận, mở màn cho cuộc chiến tranh leo thang phá hoại miền Bắc của chúng.

Trong lúc máy bay Mỹ bắn phá điên cuồng Đồng Hới, mặc dù tuổi đã 60, mẹ Suốt vẫn vững vàng, hiên ngang cầm chèo ngày đêm chở cán bộ và bộ đội sang sông Nhật Lệ, phục vụ chiến đấu. Chiến công của mẹ không những góp phần thắng lợi trong cuộc chiến đấu chống quân xâm lược trên quê hương mà còn tạo hình ảnh khích lệ toàn dân tham gia chiến đấu để chiến thắng. Sau đó, mẹ được vinh dự ra Hà Nội gặp Bác Hồ và dự Đại hội liên hoan anh hùng chiến sĩ toàn quốc.

Cùng với mẹ Suốt, sinh ra và lớn lên trên dải đất Bảo Ninh, bên dòng sông Nhật Lệ, chị Nguyễn Thị Khíu là đội trưởng đội nữ đánh cá Minh Khai của Hợp tác xã đánh cá Thống Nhất Bảo Ninh. Chồng chị, một ngư dân ngày đêm ra khơi vào lộng, bị máy bay Mỹ giết hại khi thuyền đánh cá vừa vào cửa biển.

Mặc dù đang chít khăn tang chồng, nhưng chị Khíu vẫn lãnh đạo toàn đội nữ đánh cá bám biển sản xuất. Chị còn nghĩ ra nhiều kế để bảo đảm tính mạng cho chị em mỗi khi máy bay Mỹ nhào xuống cắt bom. Tấm gương dũng cảm can trường bám biển sản xuất trong những ngày Mỹ đánh phá quê hương ác liệt ấy của chị đã được Đảng, Nhà nước nước ta tuyên dương anh hùng.

Chảy vào sông Nhật Lệ phía Nam Đồng Hới, chỗ cầu Dài bắc qua là nhánh sông Lũy, nơi hữu ngạn nhánh sông ấy là xã Phú Hải kiên cường. Dân cư ở đây sống bằng nghề mò cua, bắt ốc, nấu vôi, làm thợ mộc, thợ nề. Chị Trần Thị Lý trong những ngày Mỹ đánh phá Đồng Hới, tuổi đời mới 22. Chị là dân quân của xã nên khi nào trên vai cũng khoác súng trường K44. Chị đã cùng trung đội dân quân dùng súng bộ binh nhả đạn vào máy bay Mỹ. Chị còn làm giao liên, chèo đò chở cán bộ, bộ đội qua sông Lũy khi cầu Dài bị máy bay Mỹ đánh sập.

Trong một lần trực súng máy ở điểm cao, máy bay Mỹ ném bom gần trận địa, chị Trần Thị Lý đã nhanh nhẹn cởi áo, khoác lên họng súng để súng khỏi bị hóc bởi đất đá, sau đó tiểu đội tiếp tục nhả đạn vào đầu thù...

Mẹ Nguyễn Thị Suốt, chị Nguyễn Thị Khíu và chị Trần Thị Lý được Đảng, Nhà nước tuyên dương anh hùng vào ngày 1-1-1967. Ba nữ anh hùng ấy đã đi vào thế giới vĩnh hằng, nhưng chiến công của họ vẫn làm náo nức bao thế hệ trẻ. Họ đã nêu cao truyền thống “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” của phụ nữ Việt Nam anh hùng.

Hồ Ngọc Diệp